VOV4.K’ho – Bơh yô yau, tờm ju brê neh gơ gơs mờng quèng ngan gơ wèt mờ kòn cau M’nông tàm càr Dak Nông. Tàm rài tam lơh, làng bol ntrờ` mut tàm brê, ờ geh kòi phe, dà hùc ndrờm pal kơ nờm tàm tờm ju brê. Tu\ do, ală phan lơh gơs bơh prìt tờm ju brê mờ đo ju brê neh gơ gơs phan bơkah tiơng pơn rơ geh ua\ ngan cau kờ`.
Tờm ju brê gơ hòn lềng làm bă tiah, bơh tiah thòng tus dòr bơnơm, tờm ju brê ndrờm gơtùi hòn dờng mờ gơs tơlir. Ju brê tờm gơ dềt, jơnhua digơlan tus 4 thơk. Bơkàu ju brê gơ hòn ntàu song tềng cồng, geh dà pơrhê jù. Sơđùng prìt brê sùm dềt, geh pơgap bơh 5 tus 6 nsir halà mpah, tơl pah geh bơh 10 tus 16 nơm plai.
Plai prìt brê dềt, mìng dờng rlau mờ nau tê me dùl êt lơm. Tu\ dum gơ tam gơl bơh dà tơlir gơs dà rơmit, [ô thồm krơi is ngan, sa lơngồt ngan. Bulah bè hơ\, plai prìt brê geh ua\ gar, den tàng sùm geh ìs ro nàng tram mờ ơlak halà lơh sơnơm tàm ală bơta sơnơm lơh mờ chi che. Jat gah Đông y, prìt gar brê gơtùi sơm kòp đồm sơdàng, as sồt leh, gơguh huyết áp, dong [ươn lòt đồm, sơm jê but, glar bòl să jan…
Tờm ju brê hòn ua\ ngan tàm càr Dak Nông
Bơh yô yau, kòn cau M’nông sùm ngui kơmhồ prìt dum nàng tru\ gơm gơs ală bơta phan sa mờ lơh phan te\, tài kơmhồ prìt dum ìs ro tu\ chu gơs bùh den gơ lơh hang, phan sa mờng quèng ngan rlau jơh bơh kơmhồ prìt dum ìs ro là biap siat ndum, phan nàng trủ\ gơm gơs biap do là nha biap `se krà` tah rơ hền, phe bo\ mờ nha bơnhao, mờ ờ gơtùi ờ geh phan tờm ngan là dà bùh bơh kơmhồ prìt dum ìs ro, dà bùh kơmhồ prìt geh jồr li\ mờ `sồp bù`, gơ geh dà jù, ngui bơru\ bal mờ nha biap `se krà` tah rơ hền neh bơrlu\ mờ [òk phe bo\. Ală phan do geh jơm glòm dùl mang lài mờ tu\ gơm, tu\ gơm gơtùi te\ tai ka dà croh ìs ro, poac ro. Biap do tu\ gơm sin gơ lơ iang, [ô thồm, bơkah mờ geh kuơ ngan să jan in.
Jồr dà bùh prìt tơ nơ\ tu\ chu kơ mhồ prìt dum neh ìs ro nàng gơm gơs phan sa
Tờm prìt brê bơh cau M’nông dê gam ngui nàng lơh jơh tơ hìr, blah tờm prìt, njah bè sa tàu tu\ lòt tàm brê ờ geh dà hùc, tàm să tờm prìt geh ua\ dà mờ phan kuơ niam să jan in. Bơdìh hơ\ tai, phan bơnung tàm dơlam gam geh hòi là gòl ju, gơtùi sa ris halà gơm mờ ală phan sa ndai. {uơn ngan rlau jơh là biap gòl ju tah lơ hơ cik mờ boh mre\ lir, mìng kờ` hồl dùl êt gòl ju nàng gơ in jơh dà ntă mờ dà bơ sơt bơh gòl ju dê. Biap do lơh he sa bơkah rlau tu\ geh bơta bởlru\ bal bơh bơta bơ sơt, rơ bă, lơngồt bơh lơng kòt ju dê bal mờ bơta hang, hòi bơh boh mre\ brê dê. Nền nòn rlau gơtùi yal tus biap gòl ju gơm mờ ka dà croh halà poac brê. Tàm hơ\, biap gòl ju brê gơm mờ ka `hào là phan sa ờs mờng ngan geh tơl nă cau kờ` ngan rlau jơh.
Đo ju brê geh cau M’nông sền là dùl tàm ală phan sa kuơmàng ngan bơh brê bơnơm dê. Đo ju pa lik jơh sơ đùng prìt geh pic, klah sang kơ mhồ đah bơdìh. Cau gơm phan sa geh tah đo ju lơ hơ, ràu kloh mờ dà hơ\ sồng lời rơ sơh. Đo ju brê kung geh gơm gơs ua\ phan sa bơkah, geh kuơ ai pràn kơldang să jan in. Mờng quèng ngan rlau jơh là biap đo ju chàng, lơh gỏi, biap pài, gơm mờ poac mờ ka dà croh… Đo ju tơnơ\ tu\ gơm gơs phan sa den gơ lơh bơ sơt, rơ bă, njah lề gơ lơh lơngồt. Tơnơ\ dùl ngai lòt tàm mìr, tàm brê, cau M’nông cèng dùl nơm đo ju brê rê tàm hìu. Lời tai dùl êt tu\ tơngai nàng tru\ gơm, ờ duh pal lơh nền nòn kung gam gơtùi gơm gơs tai phan sa bơkah ai dơ\ sàu sa hìu bơnhă in.
Dà bùh prìt bal mờ phan gơm gơs biap siat ndum
Bulah rài kis geh ua\ tam gơl, geh ua\ bơta phan sa pa lơh li la phan sa pah ngai bơh cau M’nông dê. Mơya tờm ju brê kung gam sùm đềt mềr, gơ gơs là phan sa geh kờ` ngan bơh ua\ hìu bơnhă cau M’nông dê. Ờ mìng bè hơ\ lơm ờ, ju brê gam là phan pơ dơng lơh yàng mờ là phan tơrbo\ đah kòn bơnus mờ ală yàng, tàm ua\ dơ\ lơh yàng bơh cau M’nông dê, sơ đùng brê gơ gơs là phan pơ dơng lơh yàng. Tờm ju brê geh mòn gơs ală bơta phan duh khoai tàm dơ\ lơh yàng.
Tu\ do, tờm ju brê tàm ua\ tiah neh gơ gơs phan bơna kă bro, dong làng bol geh tai pria\ jền. Đo ju geh pic tac ris tàm drà. Plai prìt brê geh ìs halà pơr ro, gơ gơs là phan kươ bơkah tiơng pơn rơ bơh ù tiah brê bơnơm Tây Nguyên dê.
Cau mblàng K’Duẩn
Viết bình luận