VOV4.K’ho - Kờ` gàr kơ\ bơngă là lơgar tac kơphe hờ lơgar ndai ơm dơ\ 2 dunia bè khà tac mờ priă lơh geh, wèt tus jơnau kờ` lơh geh 6 tơmàn đôlar Mỹ tàm nam 2030, gah lơh kơphe Việt Nam gam rơndap sap sèng wơl jat broă lơh tơnguh cồng nha lơh geh, tơnguh bơta niam mờ priă lơh geh gơguh uă gơ jat bal mờ bơtàu tơnguh kơ\ kơljap. Nàng gơtùi lơh bơta do, bơdĩh ală kơrnuat, broă lơh bơh dà lơgar dê mờ ală broă lơh tàm broă chồl pràn tam kơphe kờ` pal geh mut lơh ringbal, nhap nhar mờ geh cồng nha, ală bơta ờ niam bè broă tam, lơh gơlik mờ kă bro kung pal geh bơsong mờ lơh niam wơl:

Jat jơnau yal bơh Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển nông thôn dê, tơnơ\ 30 nam lơh ngan bơh ală mpồl lơh sa kă bro mờ cau lơh broă sa ală càr tam kơphe dê, bal mờ bơta đơng lam pràn ngan bơh ală gah, mpồl lơh broă dà lơgar mờ gơnoar atbồ ală càr tam kơphe dê, bă ù tam kơphe tàm lơgar tu\ do neh gơguh tus 645 rbô lồ, ai Việt Nam gơ gơs là lơgar tam, lơh gơlik mờ tac kơphe hờ lơgar ndai ơm dơ\ 2 tàm dunia. Mìng is tàm nam 2016, Việt Nam neh tac hờ lơgar ndai geh 1 tơlak 790 rbô tấn kơphe, priă lơh geh 3 tơmàn 300 tơlak đôlar. Pơ gồp bơnah bơtàu tơnguh lơh sa, gàr niam chính trị, tơmù r[ah kơ\ kơljap ai làng bol in, ngan là tàm Tây Nguyên.

Bulah bè hơ\, jat ồng Trung Lập, Kong ti Vina kơphe Nha Trang yal, mờ priă lơh geh bơh tac hờ lơgar ndai bè tu\ do, den kung gam lơyah ngan, mờ jơnau gơbàn bơta do là tài uă ngan khà kơphe bơh Việt Nam dê tac hờ lơgar ndai tu\ ờ hềt lơh gơlik phan, kơphe coh, mai\ tơrdih mờ klài lề tac hờ lơgar ndai mìng tàm khà lơyah lơm, mìng rlau 10% khà kơphe tơlik tac: “He gam geh 90% khà kơphe tac hờ lơgar ndai ờ hềt lơh gơlik phan, mìng geh 10% là neh lơh gơlik phan. Bơta tàm pơr lòng mờ bơta niam kung ờ hềt uă pơn drờm mờ ală mpồl lơh sa kă bro tàm lơgar ndai. Mờ bơta tàm pơr lòng ờ uă là tài he ờ hềt bơcri uă bè phan bơna, mai\ mok, ờ hềt sền gròi tàm bơta lơh gơlik gơs phan, den tàng cồng nha lơh geh lơyah, mờ dilah lơyah den bè gơtùi tàm pơr lòng mờ ală mpồl lơh sa kă bro lơgar ndai”.

Ai jat Tiến sĩ Trương Hồng, gơnoar atbồ Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, kơphe Việt Nam ờ jai tàm pơr lòng tàm drà kă bro dunia là tài bơh broă lơh atbồ bơh broă tam ờ hềt geh sền gròi, ală bơta phan bơna nàng lơh gơlik, prap gàr, prap ơn kơphe ờ huan geh, lơh aniai uă ngan tus bơta niam kơphe dê đơs bal. Do là bơta geh ngan bal mơ là bơta ờ niam dờng ngan, kờ` gah lơh kơphe Việt Nam pal bơsong lơh niam: “Nàng geh bơta niam uă den mìng sơntìl lơm là ờ hềt tơl, sơn tìl mìng là dùl bơta lơm. Dilah bol he atbồ broă lơh bơh tam tus phan lơh gơs dut ndơl ờ niam, bè ơn phơng ờ ring, ngan là broă pic kơphe mờ lơh gơlik, dilah ờ niam den ờ gơtùi gàr bơta niam kơphe bol he dê. Bơh lài tus tu\ do, ală mpồl lơh sa kă bro đơs kơphe bol he dê ờ huan niam, ờ di bè hơ\ ờ, ờ di là ờ huan niam, mơya tài bol he atbồ ờ hềt niam gơ dê. Dilah bol he atbồ niam bơta do den jat a` kơphe bol he dê gơ niam rlau, gơtùi tơnguh bơta tàm pơr lòng tàm drà kă bro dunia.”

Loh làng kơphe Việt Nam là phan gơtùi tơnguh bơta kuơ lơh geh uă ngan. Gah lơh kơphe Việt Nam gam geh 2 jơnau kờ`, hơ\ là gàr kơ\ bơngă sồ 2 là lơgar tam mờ tac kơphe hờ lơgar ndai tàm dunia; chồl pràn lơh gơlik kơphe mai\ tơrdih, klài lề mờ ală phan bơna ndai, tơnguh bơta kuơ gơguh uă mờ priă lơh geh bơh tac hờ lơgar ndai tus nam 2030 tus 6 tơmàn đôlar Mỹ.

Jat Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển nông thôn, ồng Nguyễn Xuân Cường yal, bơdĩh broă bơt bơtàu rơndap broă tơl làm tàm broă chồl pràn tac hờ lơgar ndai, ală bơta ờ niam bơh broă tam tus tu\ lơh gơlik kơphe tàm lơgar kờ` pal lam lơh ringbal uă broă lơh nàng lơh niam wơl. Geh bè hơ\ den hơ\ sồng gah lơh kơphe Việt Nam gơtùi lơh geh ală jơnau kờ` neh ai tơlik: “Bơta chài sền gròi suơn kơphe sền bal gam uă bơta ờ niam, uă ngan kung gam lơh gơlik jat broă lơh ờs mờng, lơh gơmù bơta kuơ, tơnhàu ờ geh halà bơh broă pic kơphe. Bol he pal đal git loh ală bơta ờ niam tàm jơh 3 bơta là tam, lơh gơlik tus kă bro, nàng bơh hơ\, bol he rơcang lài, geh broă lơh tàm tơngai tus. Mờ 1 jơnau đơs bal mờ ờ tơnguh bă ù tam, mơya pal tơnguh bơta kuơ lơh geh, bơh broă ngui ringbal ală broă lơh khoa học kỹ thuật bơh sơn tìl, bơta chài tam sơngka sền gàr, bơta chài sền gròi mờ kuơ màng rlau là lơh gơlik uă, tơr gùm tam klac bal nàng bơtàu tơnguh kă bro gơ in krà` cê, ai gah lơh kơphe bol he dê pơn jat tai bơtàu tơnguh.”

            Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn