}ư\ Mgar tam ua\ tơngời sơntìl pa.
Thứ năm, 00:00, 17/04/2014

Dak Lak là 1 tàm ală càr geh khà tơ ngời uă ngan bơh gùt lơgar dê, pah nam geh mờr 500 rbô tấn. brồ guh bơta pràn bè ù tiah niam, mơkung ngui bă kơphe neh kra gam tàm tơngai lơh niam ù nàng tam pa wơl, cau lơh broă sa càr Dak Lak neh tam tơ ngời nàng bơtàu tơnguh lơh sa. Kơnhoàl }ư\ Mgar, càr Dak Lak gam la kơnhoàl tam ua\ ngan chi tam do:

Hìu nhă ồng Y Nuê Niê kòn cau Rơđê ơm tàm bòn Pôch B, bòn drà Ea Pô] kơn hòal }\ư\ Mgar, càr Dak Lak geh 1 lồ kơphe neh kra pal kơl săng nàng tam pa wơl. Jat broă rơndap lơh tam pa wơl kơphe, pal lơh niam ù bơh 2 tus 3 nam, den tàng hìu nhă ồng neh tam tơ ngời nàng geh tai priă jền. mơya bơh sơn rờp, cồng nha lơh geh ờ uă, tài ờ geh sơntìl niam mờ ờ hềt git bơta chài tam sơngka sền gàr. Ồng đơs:“Broă tam tơ ngời gơ wèt mờ làng bol tàm do là kal ke ngan, ngan là bè sơntìl mờ sơ nơm ngui nàng bơrlu\ mờ sơntìl tơ ngời, đơs bal là gam ờ tơl uă ngan bơta, khà priă tac tơ ngời den lơyah ngan, ai blơi sơntìl den kas. Làng bol bol a` kơp kờ` dà lơgar mờ ală gah, mpồl lơh broă geh gơnoar dong làng bol gàr kơ\ khà priă nàng làng bol tac tơ ngời geh ỳom rlau.”

Kung tàm bă ù tam pa wơl kơphe bơh hìu nhă ồng Y Nuê Niê dê, mpồl lơh sa kă bro sền gàr phan tam An Giang mờ mpồl lơh sa kă bro Sygenta neh dong kờl priă nàng tam 2 bơta sơntìl tơ ngời pa là NK67 mờ NK 7328. Tàm tu\ mut lơh broă lơh, kuang bàng drơng broă bơh mpồl lơh sa kă bro mờ anih pơlam broă lơh sa kơn hòal neh pơlam tơn bơta chài, bơh broă lơh ù, tam, ơn phơng, rơcang sơndră kòp tu sa aniai. Tơ nơ\ 4 nhai sơngka sền gàr, suơn tơ ngời hìu nhă ồng Y Nuê dê tơnhàu geh mờr 12 tấn 1 lồ. nhai 3 pa do, neh geh git nđờ rbô nă cau lơh broă sa tàm càr Dak Lak mờ kơn hòal }ư\ Ju\t, càr Dak Nông tus sền broă lơh tam tơ ngời bơh hìu nhă ồng Y Nuê dê, nàng tam tàm kàl mìu tus. Ồng Ngô Văn Hương, kuang atbồ mpồl cau lơh broă sa bòn drà Ea Pô] kơnhòal }ư\ Mgar pà git:“ Tờm tơ ngời den bơh jo\ làng bol uă ngan là tam tàm suơn kơphe neh kra nàng lơh niam ù kờ` tam wơl kơphe. Ală nam rềp do den tơr gùm ngui sơntìl tơ ngời pa, cồng nha tơnhàu geh uă rlai. Sơntìl tơ ngời geh mpồl lơh sa kă bro Sygenta mờ mpồl lơh sa kă bro sền gàr phan tam càr An Giang dê dong kờl neh geh tam tơr lòng lài tàm kơn hòal nàng  ală kơn hòal tam uă tơ ngời in geh sền. Mpồl cau lơh broă sa bòn drà, cơldu\ lơh broă sa mờ pơlam lơh broă sa kơn hòal yal làng bol in ờ uă sơntìl bơh ală mpồl lơh sa kă bro geh bơngă pin dờn. hìu nhă rơbah den geh dong kờl sơntìl tơ ngời nàng tam bơrlu\ tàm suơn kơphe neh kra.”

Ồng Hứa Chấn Chí kuang jat jơng atbồ cơldu\ lơh broă sa mờ bơtàu tơnguh bòn lơgar kơn hòal }ư\ Mgar pà git, tàm khà 36 rbô lồ kơphe tàm kơnhòal, geh mờr 15 rbô lồ kơphe neh kra, pal tam pa wơl. Gam tàm tơngai lơh niam ù nàng tam pa kơphe, pah nam, làng bol tam mờr 10 rbô lồ tơ ngời, lơh geh cồng nha niam ngan. Bal mờ hơ\, kơn hòal kung là tiah sơn rờp tàm càr Dak Lak mut lơh broă lơh blàng sre lồ dờng lơh lài tus mờ tờm tơ ngời, mờ bă ù 30 lồ, tàm ntum Quảng Hiệp. Bơta do ai go\, tờm tơ ngời geh bơta kuơ dờng ngan tàm ròt sơntìl chi tam kơnhòal dê. Den tàng broă tac sơntìl mờ dong kờl bơta chài tam tơ ngời sùm geh gah lơh broă geh gơnuar tàm kơn hòal atbồ kơ\ ngan. Ồng pà git:“ Kơnhòal bol a` kung dong ală mpồl lơh sa kă bro mut lơh ală broă lơh tam sơntìl tơ ngời pa nàng làng bol in geh sền go\ tơn, go\ cồng nha bơh ală sơntìl pa. tu\ do, jơh ală cau lơh broă sa neh tam sơntìl tơ ngời pa, cồng nha tơnhàu geh bơh 8 tus 9 tấn 1 lồ. bol a` kung mut lơh tơl làm ală broă lơh jat kơrnuat atbồ bơta niam sơntìl, atbồ phan bơna drơng broă lơh sa, pleh bơta tam sơntìl ờ niam. Bol a` kung neh atbồ bơh kơnhòal tus bòn lơgar.”

 Jơnau lòt bal mờ cau lơh sa tàm broa\ tam tơngời, sùm geh anih lơh broa\ geh gơnoar, ngan la Anih  lơh broa\ bơto pơlam broa\ lơh sa kơnhoàl. Tơnơ\ do, bol a` geh dơ\  lùp jơnau tus ồng Trương Bảy cau at bồ Anih bơto pơlam broa\ lơh sa kơnhoàl }ư\ Mgar:

            -Ơ ồng, tu\ do,  tàm drà ka\ bro geh ua\ ngan bơta sơntìl tơngời, den cau tam tơngời pal rwah sơntìl tơngời lơi nàng tam geh di pal?

            Ồng Trương Bảy ho jơnau lùp: Mờ cau  lơh broa\ sa tàm  kơnhoàl }ư\ Mgar, ua\ ngan la tam tơngời sơntìl  pa. Ala\ cau geh tơl bơta den tam tơngời sơntìl pa bơh lơgar cau, ai cau geh khà pria\ di mơ den geh tam sơntìl tơngời pa Việt Nam, tài khà pria\ sơntìl  den gơ krơi is. Cồng nha geh kung gơ lin krơi is, bè tơngời sơntìl pa lơh geh tàm Việt Nam den gơ geh di 10 tấn tàm dùl lồ. Ai tơngời sơntìl Thuỵ Sĩ hala Thái Lan den gơ geh gơ gơguh jơnhua bơh 10 tus 12, 13 tấn tàm dùl lồ.

            -Ơ ồng,  broa\ at bồ sơntìl chi tam đơs bal mờ sơntìl tơngời đơs is geh anih lơh broa\ geh gơnoar bòn lơgar mut lơh mbè lơi? Tài tàm bơta mùl màl tàm Dak Lak kung neh gơlik geh ua\ ngan sơntìl tơngời ờ niam, ờ ngan?

            Ồng Trương Bảy ho jơnau lùp: Tu\ do geh ua\ ngan mpồl lơh sa tus }ư\ Mgar, broa\ at bồ dà lơgar den neh geh gah lơh broa\ sa càr mờ cơldu\ lơh broa\ sa  mờ bơtàu tơngguh bòn lơgar kơnhoàl geh bơta sền gròi, bơh ala\ sra\ ngal geh ai bơh gơnoar at bồ  bòn lơgar. Tàm ala\ nam lài, }ư\ Mgar kung neh geh ala\ cau tam tơngời ờ sa\, tơngời ờ geh gar. Lài jơh den pal lơh nền nòn bơh tai gh sơntìl hơ\, hơ\ la cau tam tơngời bơh khi blơi sơntìl, blơi anih tac lơi, mpồl lơi? Bơh hơ\, cơldu\ lơh broa\ sa, bơto pơlam lơh broa\, anih duh broa\ làng bol ntum bal mờ cau tam tơngời geh tus mpồl  tac sơntìl hơ\ nàng geh bơsong niam bơh 2 gah dê.

            -Dan ồng ai git, bơta lơh broa\ bal bơh anih bơto pơlam broa\ lơh sa tus mờ làng bol cau tam tơngời }ư\ Mgar tàm broa\ tam tơngời mbè lơi?

            Ồng Trương Bảy ho jơnau lùp: Mờ cau lơh broa\ bơto pơlam broa\ lơh sa }ư\ Mgar den geh  làm bơh kơnhoàl tus ntum, tus hờ bòn drờmgeh cau lơm. Broa\ lòt bal mờ cau lơh broa\ sa tàm broa\ tam tơngời den do la bơta geh lơh bal bơh mpồl lơh sa, ai geh sơntìl, cơldu\ lơh broa\ sa, anih duh broa\ làng bol ntum geh ala\ jơnau đơs lài mờ cau lơh sa jơnua đơs ngan ngồn. Bol a` geh đơs lài jơnau đơs ngan ngồn ờ go\ di tài dùl bơta kuơ lơi. Nền nòn la, tơnơ\ geh tus sền broa\ lơh geh lơh lài geh cri bơyai tềng gah àr sre, tàm hơ\ geh bơta đơs lài tàm broa\ rwah sơntìl. Kung geh ala\ ơudu\ bơto pơlam mờng chài tam tơngời, gơ jat bal bơta kờ` bơh tơl ntum, tơl bòn mờ khi kờ` bơta lơi den he geh broa\ lơh bal mờ khi. Cau lơh broa\ bơto pơlam broa\ lơh sa bol a` dê geh dong làng bol bè tu\ tơngai tam tơngời, bơta chài sơng ka sền gàr.

            -Ơ ồng, geh git, tàm Dak Lak tam tơngời ua\ ngan la tàm nhai duh hàm, bơh nhai 5 tus nhai 9, ngan la êt ngan geh tam tơngời tàm nhai prang, mơya tu\ do, tàm drà ka\ bro gam geh tơngời ris tac cau ngui sa in. Den cồng nha gơ la mbè lơi?

            Ồng Trương Bảy ho jơnau lùp: Hơ\ la dơ\ tam tơngời kàl mriềt-prang, làng bol geh ngui ala\ ù tiah ờ hoan tơl dà nàng lơh kòi sre nàng tam tơ ngời.Tơngời do geh ngui nàng sa ờ go\ di ngui tàm ròng phan. Mờ tơngời sa do geh rlau 3 dơ\ mờ tơngời ka\ bro. Tài pria\ bơh tơl nđo tơngời tu\ do tàm drà  ka\ bro geh gơguh bơh 3 tus 5 rbô, jat sơntìl tơngời ngui. Bè tơngời đềt, lơbơn bơh sơntìl  chi tam đah jum dà lơgar den 3 rbô dùl nđo tơngời, ai tơngời sơntìl khà ua\ bơh Thái Lan la 5 rbô dùl nđo. Kờp du\ bơh cau tam tơngời ai go\,  tơnơ\ geh ờ kờp khà pria\ geh ngui den khi gam geh cồng bơh 8 tus 10 tơlak pria\ tàm dùl sào, tàm tơngai 70 ngai, di pal ngan tàm tu\ nhai prang.

            -Ưn ngài ồng ua\ ngan!

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC