Dùng A Thanh ở xóm Sảng Pả A, thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc, Hà Giang rất thích thổi kèn lá. Gọi là kèn, thực ra nó chỉ là một mảnh lá nghệ anh bứt ngay góc vườn. Nhẹ nhàng gập đôi theo sống lá, anh đưa lên miệng thổi. Những âm thanh nghe lảnh lót, vui tai.

Con trai, con gái Lô Lô khi xưa 12 – 13 tuổi đã biết bập bẹ thổi kèn lá. Ảnh: Internet

 
Con trai, con gái Lô Lô khi xưa 12 – 13 tuổi đã biết bập bẹ thổi kèn lá. Chỉ bằng lá cây tươi cộng hưởng với quãng hơi nơi khoang miệng, cùng kỹ thuật giữ hơi, giữ nhịp của người thổi, mà tạo nên những câu nhạc réo rắt. Kèn lá là người bạn tâm giao của người Lô Lô trong những buổi lên nương. Sau những giờ lao động nặng nhọc, họ thả hồn cùng tiếng kèn vào khoảng lặng của núi rừng. Kèn lá luôn đi cùng đôi chân của con trai, con gái Lô Lô trên những con đường xa ngái. Đôi khi, kèn lá lại là tiếng gọi bạn thiết tha
"Anh chỉ nói một câu, đúng hiểu thì anh mới thổi cho. Nếu người con gái không đồng ý thì anh đi đường khác rồi, anh không trở lại đoạn đường đó. Cái lá cây, lá xanh này cũng thổi được. Đi xa rồi vẫn thổi cái lá đấy nó to một tí người ta quay lại xem là chờ mình đi cùng. Nếu không đồng ý, không muốn nhau cô gái đi trước. Họ không chờ, anh sẽ đi đường khác". 
Hóa ra, tiếng kèn lá là tiếng lòng thổn thức của những đôi lứa yêu nhau. Ưng nhau sẽ dùng tiếng kèn lá làm quen, hò hẹn, đính ước, kết đôi. Và mỗi người cũng sẽ chỉ có tiếng kèn lá của riêng mình dành cho một người mình thương.
Theo những người Lô Lô lớn tuổi: chỉ có tình cảm với nhau, yêu nhau, thích nhau, người ta mới thổi kèn lá. Nhưng đó là câu chuyện của ngày xưa, bây giờ thì, hiếm lắm mới có người biết thổi, thay vào đó là những phương thức của công nghệ khiến kèn lá chỉ còn trong những câu chuyện của người già./.

Lâm Thanh/VOV4