Ai go\ tơme pa bòn lơgar pa tàm tiah kơh bơnơm Lâm Đồng
Thứ bảy, 00:00, 02/08/2014

Hời rhời tơngguh bơta niam mpồl cau lơh broa\, drơng broa\ lơh tam gơl pa lơh sa mờ mai\ mok, lơh sa sươn sre, cau lơh broa\ sa, bòn lơgar. Ala\ nam do, Lâm Đồng neh lơh ngan bơto broa\ lơh tàm làng bol kòn cau in, pơ gồp bơnah bơt bơtàu muh mat pa tàm tiah sar lơgar ngài bơh càr dê.

            Hờ đơm jơng bơnơm Lang Biang, kơnhoàl Lạc Dương tu\ do neh geh ua\ ngan hìu krơh, hìu jàl nàng tam biap, tam bơkàu công nghệ pa bơh làng bol kòn cau. Gam tàm tơngai tơnhàu ala\ bơkàu hồng, rcang phan tac jat sra\ pơrgon, bi Pang Ting Sin kis tàm bòn Đơng 1 đơs:“Tài bơh git bơsram bơh ơdu\ bơsram broa\, bal mờ lơh ngan bơsram bơta mờng bơh mùl màl tàm ala\ bòn tam bơkàu Dà Làc, den tàng a` neh khin cha tam bơkàu. Tu\ do den bơta tam gơl a` dê ờ gam la bơta pin pơrdah bơh bòn lơgar tai”.

            Tàm ù sre lài do geh lơh kòi sre bơh mè bèp lời wơl di 5 sào, Pang Ting Sin neh khin cha càn pria\ lơh geh hìu krơh tam bơkàu. Jơh ala\ bơta tam bơkàu hồng drờm geh lơh sir jơh tàm sươn, geh ròt ding  tuh dà mờ tuh phơng lơh is tơn. Tu\ do, sươn bơkàu hồng bơh Pang Ting Sin neh ai tơnhàu git nđờ rhiang  tơlak pria\ pah nam. Mờ broa\ lơh sa do neh gơ gơs la anih tus bơh ala\ hìu nha\ làng bol kòn cau tàm càr mờ bơh càr ndai bơsram đòm jat. Ồng Nguyễn Quốc Kỳ kuang jat jơng at bồ anih duh broa\ làng bol kơnhoàl Lạc Dương ai git: Lạc Dương geh rlau 75% khà cau làng bol kòn cau ơm kis. Broa\ lơh bơh kơnhoàl dê la bơto broa\ lơh pal di mờ bơta mùl màl. Tu\ jơh bơsram, làng bol pal bơtàu tơngguh geh lơh sa ngan tàm ù sươn sre lài do he dê”.

            Gam lơh niam ròt phan tuh dà tơn is tàm hìu krơh tam biap công nghệ cao bơh hìu nha\ Cil Nôm kis tàm bòn Đơng 1, kơnhoàl Lạc Dương ai git: “Tài bơh geh git bơh sơnrờp bơh broa\ bơsram broa\, a` neh khin cha tam gơl bơh lơh kòi sre gơs tam biap hìu krơh, tam zơu tây. Do la cau lơh ngan di pal”. Dùl ròt hìu krơh jòng jat bòn Đơng 1, Cil Nôm yal: “Sươn bơh Kra\ja` Théo mờ 4 sào bơkàu cúc, cẩm chướng, sươn bơh K’ Bét rlau 2 sào bơkàu hồng…drờm geh tam jat cồng nghệ cao”.

            Nam 2013 mờ 6 nhai bồ nam 2014, kơnhoàl Lạc Dương neh bơyai pờ  geh 26 ơdu\ bơto broa\ lơh tam, sơng ka sền gàr kơphê, biap, bơkàu ai mơr 1 rbô na\  cau in, ua\ ngan la làng bol kòn cau. Ồng Hoàng Xuân Hải Gơnoar at bồ anih tờm lơh broa\ sa sươn sre Lạc Dương ai git: “Ai bơh bơta git wa\, bơhìan mờng lơh sa, bol a` rwah broa\ bơto at tê sơndio broa\, mờ 80% broa\ lơh ngan tàm broa\ lơh, bươn kah mờ bươn ngui lơh”.

            Ồng Ha Ban kis tàm ntum Mê Linh, kơnhoàl Lâm Hà den geh ai git: “Nđờ lồ kơphê hìu nha\ a` tu\ do gơ ai cồng nha tơnhàu ua\ ngan, kơphê êt gơbàn tu sa aniai…kơnờm bơh cau kuang geh pơlam lơh sền gàr, sơng ka, sang broa\ lơh sa bơrngơl gơla bloh”. Bi Nông Văn Cửu kis tàm ntum Lộc Thành, kơnhoàl Bảo Lâm chờ hờp đơs: “Bal mờ broa\ lơh sa sươn sre, bòn Mông a` bơsram broa\ mai công nghiệp, tà` len mờ tà` ce cre\ dờng. Kơnờm bơh  hơ\ mờ rài kis bơh làng bol geh rhời bơtàu tơngguh”…

            Pa do, anih duh broa\ làng bol càr Lâm Đồng neh ky\ sra\ broa\ lơh bơto bơtê broa\ lơh tus cau lơh broa\ tàm bòn lơgar tàm Lâm Đồng, tơngai bơh nam 2014-2020”. Mờ tơnggu me broa\ lơh, pah nam bơto bơtê geh bơh poh tus jơt rbô na\ cau lơh broa\ tàm bòn lơgar. Tàm hơ\ geh sền kuơ lơh lài tus ala\ cau geh khà sra\ dong kờl bơh dà lơgar, hìu cau rbah,  làng bol kòn cau. Jat jơnau đơs bơh gah lơh broa\ cau ling sồt sa\ mờ mpồl bơtìan Lâm Đồng, bơto broa\ lơh pơnjat tai mờ bơta kờ` bơh cau lơh broa\ sa mờ ala\ broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh sa, mpồl bơtìan bòn lơgar. Tơnơ\ geh tus bal ala\ ơdu\ bơsram broa\ lơh, làng bol  kòn cau neh geh ala\ broa\ lơh go\ ngan gơguh jak, bơta chài tàm broa\ lơh, git ngan ngui mai\ mok, tus mờ  bơta lơh tàm broa\. Kơnờm bơh hơ\,  geh rlau 81% khà cau lòt bơsram broa\ lơh tơnơ\ jơh bơsram, geh cau geh lơh wơl lơh sa, geh cau geh broa\ lơh sa pa mo tơn tàm bòn lơgar tờm he dê.

            Bơta bơto broa\ lơh ai tus làng bol kòn cau tàm càr Lâm Đồng neh geh ai go\ bơta tam gơl loh làng ngan bơh tơl nam, rài kis bơh làng bol kis tàm tiah sar lơgar ngài tàm càr slơ ngai slơ geh bơtàu tơngguh, nhai ru neh ờ gam tai…Bulah bè hơ\, gam geh ờ ua\ bơta kòl yan kal ke bè broa\ bơto bơtê broa\ lơh ờ hềt di pal mờ bơta mùl màl tàm bòn lơgar, phan bơna lơh broa\,  phan bơto lơh broa\ ờ hềt geh lơh di pal  bơta kờ`, ờ ua\ tiah khà bơto broa\ lơh gam lơyah, geh bơta gơ trơ gùm bal bơh broa\ lơh dong kờl tus mờ làng bol kòn cau, gam lơh kal ke tàm ala\ broa\ lơh sền wơl cau lơh broa\  geh broa\ lơh bơsram broa\, broa\ lơh dong blàng, pơlam bơsram broa\ ờ hềt di pal mờ bơta krơi is bơh làng bol kòn cau den tàng gơ hòi cau bơsram…”. “Bơto bơtê broa\ lơh tus làng bol kòn cau, sơnrờp pal jat bơhìan, bơhìan mờng kis bơh khi dê, hơ\ sồng geh bơtàu tơngguh pa mờ bơta kơp kờ` geh cèng wơl cồng nha”- ồng Lê Quang Hân kuang at bồ cơldu\ bơto broa\ lơh, di gah lơh broa\ cau ling sồt sa\ mờ mpồl bơtìan càr Lâm Đồng ai git.

            Kờ` sang sơbì jơgloh tơmù rbah kơljap càr geh kơrnuat pờ ơnàng cau geh bơsram broa\ lơh, dong tơl bơta tus làng bol kòn cau geh bơsram broa\ di pal mờ jơnau git wa\, bơta bơtàu tơngguh lơh sa-mpồl bơtìan bơh tơl  kơnhoàl, bòn drà. Mờ sền gàr, bơtàu tơngguh ala\ broa\ lơh bơtìan bơh làng bol kòn cau K’ho, }ru bè tà` ồi, mòn phan mờ ù, lơh sơm biat  trà…kung geh ala\ bòn lơgar pờ ơdu\ bơto broa\ lơh, mơya gơ lơh bè ờ gam di pal tai mờ cau rnàng kơnòm sa\, kal ke geh tus mờ broa\ lơh sền gàr mờ chồl guh bơta kuơ bơhìan yau.

                                                                                                Cau mblàng K’ Brọp.

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC