Ai bơh bơta cồng nha mut lơh, geh lơh lòng lài broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa ntum Tân Hội, kơnhoàl Đức Trọng mờ kơrnuat sồ 800/QĐ bơh kuang gơs gơnap gơnoar at bồ hờ đang rlao jơh dà lơgar bè broa\ ky\ sra\ Broa\ lơh dà lơgar bơh bơtàu bòn lơgar pa tơngai bơh nam 2010-2020, Anih duh broa\ làng bol càr Lâm Đồng neh ky\ sra\ broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa tơngai bơh nam 2010-2020 tàm jơh ala\ ntum tàm càr. Lâm Đồng ai broa\ lơh tus nam 2015, geh 30% khà ntum tơl khà broa\ jàu bơt bơtàu bòn lơgar pa mờ kơnhoàl Đơn Dương geh tơl khà la bòn lơgar pa, geh 80% khà ntum tơl khà la bòn lơgar pa mờ 6 kơnhoàl tơl khà la bòn lơgar pa.

            Rlau 4 nam mut lơh broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa, càr Lâm Đồng neh bơyai lơh lơh geh niam broa\ lơh mblàng pơlam, lam sồr  mờ tờm ngan la srơh pơr lòng “Bal mờ gùt lơgar, Lâm Đồng at tê bal bơt bơtàu bòn lơgar pa”. Tus tu\ do, bơt bơtàu bòn lơgar pa geh mùl màl gơ gơs srơh lơh broa\ gùt làng geh bơta gơ rề ơnàng tus ala\ rnàng làng bol. Tàm dơ\ mut lơh, ala\ gah, sơnah lơh broa\ mờ ala\ bòn lơgar neh lơh lài broa\ lơh bal Broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa mờ ala\ bơta lơh, broa\ lơh ndai mờ geh ngui di pal rơndap broa\ lơh, gùng dà broa\ lơh di pal. Hơ\ la tơlik ờ ua\ broa\ lơh krơi is  nàng geh ngui tàm bơcri bơt bơtàu 11 ntum geh lơh lài, tơlik lơh  broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh gùng lòt tàm bòn lơgar. Nàng broa\ rơndap lơh lơh drà bòn lơgar, lam sồr lơh geh broa\ lơh bơtàu tơnguh lơh sa khà ntum, tơlik ngui ala\ broa\ lơh rơndap lơh gùng lòt bòn lơgar, ala\ broa\ lơh chài rgơi…

            Tus tu\ do, càr neh bơh sơnrờp lơh gơs broa\ lơh mờ ky\ sra\ broa\ rơndap lơh bal bơt bơtàu bòn lơgar pa mờ broa\ lơh bòn lơgar pa khà ntum, ky\ sra\ broa\ lơh rơndap broa\ nền nòn, rơndap broa\ tam pà tiah ai tus 8 tàm 11 ntum lơh lài. Geh 78 ntum geh ky\ sra\ broa\ lơh mờ bơta mut lơh geh cồng nha broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh sa, geh lơh ua\ ngan tàm ala\ gah broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh sa sươn sre geh ngui công nghệ cao, bơtàu tơngguh ala\ broa\ lơh sa pa. Tus lồi nam 2013, kờp khà pria\ broa\ lơh sa geh rlau 120 tơlak pria\ tàm dùl lồ dùl nam, pria\ geh kờp bal tơl na\ cau la 38 tơlak pria\, khà hìu nha\ rbah gơmù gam 4%, tiah làng bol kòn cau gam 10%. Gùt càr neh bơcri lơh pa, lơh niam 976 kơi sồ gùng lòt bòn lơgar, 145 bơtơt rbòng dà, 24 nơm drà bòn lơgar, 32 hìu sơnơm ntum, 10 hìu chài rgơi bòn. Tàm ala\ gah lơh broa\ bơtàu tơngguh bơto bơtê, lơh sơnơm, chài rgơi mờ sền gàr tiah kis pơnjat tai geh bơcri nàng lơh di bơta kờ` ngui tàm rài kis bơh làng bol. Mờ kung bơcri lơh ròt gùng dra\ bal-mpồl bơtìan mờ sền gàr ngap lơngai ờ do ờ da\ mpồl bơtìan, gàr niam gùng dra\ bal, ờ do ờ da\ tàm, bòn lơgar. Tus jơh nam 2013, tơr gùm ai jơh gùt càr geh 13 rbô tơmàn pria\, tàm hơ\ làng bol mờ ala\ mpồl,  anih lơh sa ka\ bro tus bal ta\ pơ gồp tơn, càn pria\ mờ anih pria\ jền, ai ngai lơh broa\ mờ ai is ù, phan tam geh 11.600 tơmàn pria\. Cồng nha geh la, geh 4 ntum bơh sơnrờp lơh geh 19 broa\ jàu bè bòn lơgar pa, hơ\ la Tân Hội-Đức Trọng, Quảng Lập mờ Lạc Lâm -Đơn Dương, Xuân Trường- bòn dờng Dà Làc, 18 ntum neh lơh geh tus bơh 15 tus 18 broa\ jàu, 43 ntum lơh geh bơh 10 tus 14 broa\ jàu mờ 53 ntum lơh geh bơh 6 tus 9 broa\ jàu, kờp bal gùt càr 1 ntum geh lơh 10 broa\ geh jàu. Ngai 15/5/2013, Lâm Đồng geh rwah kơnhoàl Đơn Dương la kơnhoàl lơh lài broa\ lơh tơl khà bơt bơtàu bòn lơgar pa tàm nam 2015.

            Bal mờ kơnhoàl Dam Rông geh Dà lơgar bơcri, Lâm Đồng neh ngui, rwah 29 ntum mờ 82 bòn  geh khà hìu nha\ rbah rlau 30% nàng geh lam sồr bơcri tơmù rbah jat kơrnuat 30a, càr bơcri tàm ntum, kơnhoàl bơcri tàm bòn. Ala\ hìu nha\ rbah pal dan cih mat lik klàs rbah mờ tơnggu me, broa\ lơh nền nòn ngan kờ` Dà lơgar mờ mpồl bơtìan dong mờ dong kờl bal. Pah nam, bal mờ broa\ lơh bal mờ tơr gùm  geh tai bơh ala\ khà pria\ kờ` geh lơh lài ai dong pria\ ntum, bòn in mut lơh broa\ lơh tơmù rbah, bơh bơta  ala\ hìu nha\ cih mat dan jơh rbah, lik klàs cau drờm bè cau rbah tàm nam mờ khà  hìu nha\ klàs rbah, klàs  hìu drờm bè cau rbah bơh nam lài, pria\ jền dà lơgar càr pal tam pà tus tơl ntum rbah kờp bal 1 tơmàn pria\ pah nam, pria\ kơnhoàl kờ` tam pà  ai tus tơl bòn rbah bơh 150-200 tơlak pria\ nàng dong kờl lơh sa, ai geh broa\ lơh.

            Tus jơh nam 2013, gùt càr gam 12.200 hìu nha\ rbah, geh tus rlau 4%. Bè hơ\, tàm tơngai bơh 2011-2013, kờp bal pah nam, gùt càr gơmù geh 7.500 hìu nha\ rbah.

            Bơh 4 nam mut lơh broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa tàm Lâm Đồng ai go\, ờ ua\ cồng nha neh lơh geh bè: Chồl guh bơnga\ cau tờm lơh la làng bol tàm mpồl bơyai lơh broa\ lơh, gơnoar at bồ ala\ kơna\ dong tơl bơta bươn boài nàng làng bol geh tus bal tàm broa\ rơndap lơh, broa\ lơh, ala\ bro lơh, geh lơh is broa\ mut lơh, lơh sa, rwah cau bơcri lơh hala geh mut lơh is, at bồ broa\ geh lơh, dong bơtàu tơngguh cồng nha broa\ lơh, lơh geh bơta ring bal tàm mpồl bơtìan. Ala\ gùng dà, broa\ lơh rhời neh geh cồng nha, geh gơ mut tàm bơta mùl màl, bè broa\ làng bol lơh, Dà lơgar dong kờl tàm bơcri lơh phan bơna kờ` ngan, dong kờl ai càn pria\ tàm broa\ lơh sa sươn sre, bòn lơgar, dong kờl bơtàu tơngguh lơh broa\ sa geh ngui công nghệ cao, pơn jờng bơtàu tơngguh ala\ broa\ lơh sa. Bơh ua\ ngan broa\ lơh, bơta lơh neh geh ai tơr gùm geh broa\ lơh bơh tàm  làng bol, ala\ mpồl bal, mpồl lơh sa ka\ bro 89% kờp jơh tơr gùm geh bal mờ pria\ jền dà lơgar mut lơh broa\ lơh…Muh mat bòn lơgar tu\ do neh geh ua\ tam gơl niam, hìu bơsram, hìu sơnơm ntum, hìu lơh broa\ anih  duh broa\ làng bol ntum neh geh lơh dờng niam, gùng mut tàm bòn neh geh lơh mờ bêtông, kloh niam, ala\ broa\ lơh bè hìu ơm, hìu ja\ brê bòn lơgar neh geh lơh niam, phan bơna bòn lơgar bơh sơnrờp neh geh lơh di bơta kờ` lơh sa mờ rài kis. Mờ bơta pal đơs ngan la, geh pria\ kờp bal tơl na\ cau tàm bòn lơgar pơnjat tai gơguh, khà hìu nha\ rbah gơmù, rài kis làng bol geh bơtàu tơngguh, bơhìan chài rgơi niam chài geh sền gàr, bơta git wa\ bơh bồ tơnggoh mờ khà ròt gùng dra\ bal bòn lơgar geh bơtàu tơngguh jơnhua.

            Bè broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh sa-mpồl bơtìan nam 2014 mờ broa\ lơh bơt bơtàu bòn lơgar pa tơngai bơh nam 2011-2015, Lâm Đồng ai git la nam 2014, geh êt kung pal tus 15 ntum bơh sơnrờp lơh gơs 19 tàm 19 broa\ jàu, nam 2015, geh 43 tàm 118 ntum bơh sơnrờp lơh geh 19/19 khà broa\ jàu, kơnhoàl Đơn Dương lơh gơs tơl khà la kơnhoàl bơt bơtàu bòn lơgar pa./.

                                            Ngui bơh ba\o Lao Động Online-Cau mblàng K’ Brọp