VOV4.K’ho - Phan kơl dìng să jan tam dră mờ ală bơta kòp tê jê să niam ngan là bơta hệ miễn dịch mờ he sơnđan là đah pràn sơndră bal mờ đah bạch huyết bơh să jan. Kàl kòp gơtờp uă, broă sền gàr să jan mờ gàr să jan sùm pràn là bơta kuơ màng ngan bơh tơl nă cau tàm mpồl bơtiàn nàng rơcang sơndră mờ kòp gơtờp:

Miễn dịch, gam sơnđan là bơta pràn sơndră, bơta pràn sơndră bơh să jan tềng đăp mờ broă gơmŭt bơta aniai bơh bơdìh mờ bơh tàm dơlam să. Anih miễn dịch nàng tam dră mờ kòp tê jê să bơh tơl nă cau krơi is. Tàm dùl tiah geh ală kòp mờ cau do gơtìp, cau ndai ờ gơtìp. Cau ờ gơtìp kòp là cau geh phan miễn dịch bơh cau hơ̆ niam rơlao mờ ală cau neh gơtìp kòp. Ha là tŭ gơtìp kòp den kung mhar bời tài kơnờm bơh bơta pràn sơndră mờ kòp niam bơh să jan dê...

Ală bơta gơrềng tus mờ bơta pràn sơndră mờ kòp bơh să jan

Bơdìh mờ ală kòp bè AIDS, tơl nă he di gơlan gơtìp ală bơta gơmù ờ pràn sơndră mờ kòp tàm ală bơta krơi is tài uă bơta tàm dơlam kung bè bơdìh lơh gơbàn. Bè cau dờng sơnam, nùs nhơm ờ sŭk, ờ niam, broă sào sa phan bơkah ờ tơl mờ ndrờm bal, ờ hoan tàp pràn să jan mờ tìp mờ ù tiah, trồ tiah geh is, gơtìp ală kòp jŏ jòng bè kòp klờm, kòp đồm sơdàng, ngui sơnơm, gơtìp ală bơta khih bè ală hoá chất... ndrờm là ală bơta di gơlan lơh gơtìp gơmù ờ pràn gơnoar lơh broă bơh bơta pràn sơndră mờ kòp, lơh gơmù bơta pràn sơndră mờ kòp bơh să jan dê tềng đăp mờ bơta phan lơh gơtìp kòp.

Kờñ geh bơta pràn sơndră mờ kòp pràn kơl dang, bơta kuơ màng là tơnguh vitamin mờ chất khoáng: Vitamnin mờ khoáng chất geh gơnoar kuơ màng gơwèt mờ broă tơnguh bơtàu, geh sùm gơnoar pràn bơh să jan. Do là ală bơta phan lơh gơs tế bào, tam gơl ală enzyn geh tàm tế bào, là bơnah phan ờ gơtùi ờ tơl gơwèt mờ broă tơnguh bơtàu bơh tế bào đơs is mờ să jan đơs bal.

Broă sào sa ờ tơl phan bè acid amin (đạm), vitamin A, B1, C, PP, chất khoáng mờ ală nguyên tố vi lượng ndai bè sắt, kẽm bè jŏ jòng lơh gơtìp bơta ờ pràn rơgai să lơh gơmù bơta pràn sơndră mờ kòp.

Ală jơnau kơlôi sơnơng ndrờm pà gŏ broă sa ală phan sa vi sinh bè dà toh sràt kung niam. Ală vi sinh do geh dong kờl tơnguh bơta pràn sơndră mờ kòp tŭ geh sa sùm.

Tàm tŭ tam gơl kàl, kòp gơtờp kal ke ngan, he pal kah bơtơl phan sa uă bơta, tơl bơta niam nàng gơguh bơta pràn sơndră mờ kòp.

Tàm phan sa, ală bơta phan bè tỏi, han, kinh giới, geh uă ngan bơta phan pràn sơndră mờ kòp mờ dong kờl kơrian broă gơguh bơh ală siêu vi mờ tam dră mờ ală nggu rơyas khăt gơboh tàm să jan. Tỏi neh geh ngui bè dùl bơta phan sa mờ “sơnơm” geh tơl pràn sơndră mờ vi khuẩn, sơndră mờ sơbềt, sơndră mờ siêu vi trùng mờ ký sinh trùng bal mờ bơta lơh gơguh bơta pràn sơndră, geh cồng nha tàm ală kòp nggù, kòp jê sồt tàm gùng tă nhơm...

Ală bơta bơsềt sa (pal kah là bơsềt tam ờ di bơsềt khih tàm brê) kung geh lơh gơguh bơta pràn sơndră mờ kòp să jan kòn bơnus in sơl. Sa bơsềt geh dong kờl sơndră mờ ală kòp as sồt bè kòp nggù, kòp jê sồt rơnồng dờ, kòp as sồt tàm gùng tơrdih phan sa mờ gùng dà đồm.

Bơdìh hơ̆ tai, broă tàp pràn să jan pah ngai kung dong kờl tơnguh bơta gơlòt mhàm tus mờ ală anih tàm să jan, dong kờl chồl pràn broă tơlĭk ală bơta phan gơs khih aniai, kơnờm mờ hơ̆ den tàng đah miễn dịch (pràn sơndră mờ kòp) geh gơguh... Den tàng, pal tus bal tàm ală môn tàp pràn să jan lơi mờ he gơboh kờñ bè ntoăt, coh rơndeh coh, re dà, lòt jơng... nàng tàp gơguh bơta pràn să jan.

Cau mblàng Ndong Brawl