VOV4.K’ho - Mhoal boh là dùl bơta trồ tiah krơi is ngan mờ mìng gơbàn tu\ bơta mrềt gơmù ờ uă ngan pơgồp bal mờ sùh iò. Khăt tàm ală bơta phan tam mờ mhoal boh geh lơh aniai krơi is.

Dơ\ lùp Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó kuang atbồ Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên bè ală broă sền gàr lơh niam wơl suơn kơphe gơtìp aniai bơh mhoal boh.

-Ơ Tiến sĩ Phan Việt Hà, mhoal mrềt den geh lơh aniai bè lơi tus mờ bơta hòn gơs tòm kơphe dê?

Tiến sĩ Phan Việt Hà: Mhoal boh là dùl bơta trồ tiah krơ is ngan mờ mìng gơbàn tu\ bơta mrềt gơmù uă ngan pơgồp bal mờ sùh iò. Bơta mrềt kờ` lơh gơs mhoal boh tàm nha là tu\ trồ tiah mrềt gơmù tus 0 độ C.

Tu\ hơ\, tềng nha geh gơs dùl tăp piar mờ sền go\ gơlơh bè boh, den tàng he sơnđan là mhoal boh. Jăt mờ ală bơta phan tam mờ mhoal boh geh lơh aniai krơi is. Geh ală bơta phan tam geh bơta pràn sơndră mờ mrềt den gơtùi jai ơ\t. Mơya gơwèt mờ tòm kơphe den he neh g^t là do là phan tam ờ jai ơ\t mờ mrềt.

Gơwèt mờ tòm kơphe vối hờ đơm 15 độ neh gơbàn tus mờ broă dờng pràn mờ gơwèt mờ tòm kơphe ce, den tu\ trồ tiah gơmù hờ đơm 5 độ den tòm gơtìp aniai tơn. Gơwèt mờ mhoal boh tu\ gơbàn tus hờ đơm 4 độ, geh tu\ 0 độ, den lơh gơs tus mờ broă aniai đah gơlòt dà tàm tòm phan tam mờ lơh tòm gơtìp aniai tơn.

Bè jo\ jòng den ală tiah mờng gơbàn mhoal boh den bol a` bơto ală làng bol ba` tam kơphe tàm ală bă tiah hơ\. Tài mhoal boh mìng geh sơndră mờ broă ờ tam phan, bơdìh hơ\ tai ờ geh broă lơh ndai tai kơ` dong klàs phan tam.

Mơya tàm ală tiah ờ hoan gơbàn den he geh ală broă kờ` sơndră. Bè gơwèt mờ tòm phan tam he pal geh ală broă lơh glòm ù ha là tam ală tòm chi kơl dìng càl, den geh lơh tơmù hoàc huơr bơh mhoal boh lơh gơbàn.

-Bè hơ\, tu\ gơtìp mhoal boh den làng bol gơtùi lơh suơn phan tam bè lơi kờ` tơmù hoàc huơr ơ Tiến sĩ?

Tiến sĩ Phan Việt Hà: Gơwèt mờ ală suơn tam phan mờ tu\ do gơtìp tài mhoal boh den he pal sền wơl bơta gơbàn aniai bơh tòm kờ` geh broă lơh.

Di lah ală suơn phan tam mờ he go\ jơh gùt tòm neh gơtìp aniai, hơ\ là suơn phan tam neh tam gơl pơrhê jơh, diệp lục neh gơtìp aniai jơh den he pal sền, dùl là sền tềng tòm di lah gùng pơlam dà neh gơtìp aniai lơh den he òt mờ ngui broă òt hơ\ kờ` căt wơl tòm ndai.

Gam gơwèt mờ ală suơn gơtìp di mơ rơlao den he sền ală ntê neh gơtìp aniai den he koh ntê mờ go\ ntê neh gơtìp ro, jù den he koh, tus tàm tu\ go\ ờ gam jù tai mờ ngui ală broă lơh ndai kờ` dong kờl suơn hòn gơs niam wơl.

-Tiến sĩ geh jơnau tơnkah lơi gơwèt mờ làng bol tu\ sền gàr suơn kơphe neh gơtìp mhoal boh lơh aniai?

Tiến sĩ Phan Việt Hà: Gơwèt mờ ală suơn phan tam neh gơtìp aniai uă den he ngui broă òt kờ` căt wơl tòm pa, hơ\ là he òt tòm lời di pơgăp bơh 30 tus 40 phơng. Mờ lơh ngan tàm kàl do di lah geh den he gơtùi ngui broă tuh dà kờ` tòm căt tòm pa mờ he geh ròng tòm pa do.

Gơwèt mờ tòm kơphe ce den he ờ bơkiar. Gơwèt mờ tòm kơphe vối den tơnơ\ mờ dùl, bàr nhai tu\ cồng pa neh căt den he gơtùi ngui ală bơta sơntìl pa kờ` bơkiar. Bè hơ\ den he mìng gơtìp aniai di pơgăp 1 nam mờ tơnơ\ mờ hơ\ gơtùi ai geh wơl tơnhào tàm ală nam pơn jăt tai.

Gam gơwèt mờ ală suơn gơtìp aniai di mơ den he koh sơbì ală ntê neh gơtìp ro, he koh sơbì mờp cèng ală ntê ro do l^k bơdìh. Pơn jăt mờ hơ\ den geh ală broă lơh bè tuh dà pơgồp bal mờ sih phơng. Tàm kàl prang do den he gơtùi sih phơng đạm kờ` lài ngan là tòm geh căt wơl mờ dơ\ bàr tai là đạm kung là dùl bơta phan dong kờl tòm geh căt cồng mờ căt nha niam rơlao. Do là ală broă lơh mờ he gơtùi ngi kờ` lơh niam wơl suơn kơphe gờ` ngan.

-Ơi, dan ưn ngài Tiến sĩ!

Cau mblàng Ndong Brawl