VOV4.K’ho- Tu\ ală dơ\ càl  kàl mrềt rê sơ lơ ua\,  trồ tơngai sơ lơ mrềt là tu\ ală cau lơh suơn tàm 2 xã An Phú mờTrà Đa ([òn dờng Pleiku, càr Gia Lai)  ờ ru ngan mut tàm kàl sơng ka sền gàr tam bơ kào sa Tềp. Cau lơh broă sa tàm do neh geh rlau 20 nam rềp mềr mờ broă tam bơkào sa tềp mơya kung bè ờ di kàl lơh lơi kung lơh geh cồng nha lơm.

Bơkào ơn tàm bình geh tam tàm do ua\ ngan là bơkào lay ơn, huệ mờ dùl ết bă ù tam bơkào cúc mờ bơkào ly. Jat bi Lê Thành Trung (ơm tàm thôn 2, xã An Phú), broă tam bơkào sa Tềp tàm An Phú geh bơh pơgap 25 nam lài do. Tu\ hơ\, làng bol mìng tam sơn tìl bơkào lay ơn tàm tiah do (sùm sơn đan là bơkào lay ơn nhơ\t) mờ ntê dềt, lơyah, bơkào mìng dul dà pơr hê dum lơm, bơkào dùl ết bè bơkào nhơ\t. Pơgap 15 nam rê wơl hờ do, sơn tìl bơkào lay ơn tàm lơgar kung geh lơh niam wơl bè “ tờm jơnhoa” geh tai sơn tìl bơkào lay ơn bơh lơgar ndai geh tờm jơnhoa mờ bơkào dờng, bơkào lơ u\t, ua\ dà bơkào, geh bal bơkào lay ơn rơ m^t lơm pia\t klìu jat kềng gah bơkào dà pơr hê tàm bồ bơkào.

Tu\ bia\p neh tơn hào jơh, ù neh ơm rơlô pơgap 10 ngai, kơnuh sơn tìl ală bơta bơkào lay ơn, ly bơh Dà Làc geh blơi rê. Tus bồ nhai 10 he tàm ù sre geh lơ òr nền nòn, lơh r[òng tam bơr lu\ bal mờ phơng hữu cơ ơn jo\ tơngai, lơh suơn sơn tờm ờng sơn tìl bơkào. Tơ nơ\ pơgap 1 poh,  tờm dềt gơ but\ bơh tàm ù, tờm jòng jơnhoa rơ hời, nha tơ lir brồ guh tàm tơngai càl. Bè hơ\ sùm sơng ka sền gàr, tơ nơ\ dùl tu\ tơngai bơh 80 tus 90 ngai  jat tàm tơl bơta bơkào mờ trồ tiah) den  bơkào lay ơn ai tơnhào.

Drơng bơkào sa tềp, hìu bơnhă bi Trung tam 5 sào bơkào lay ơn, tam tơr lòng lài 300 thơk vuông bơkào ly. Tàm tơngai sơng ka sền gàr, bi mìng ơpah 2 nă cau dùl ngai; di dơ\ sa tềp pal ơ pah tus 12 nă cau dùl ngai ai ală broă tơn hào in, ơn tàm kơl dung mờ jun tàm rơndeh pơn diang. Bơkào lay ơn gơ lì tàm tơngai bơh àng dar me tus ngai 23 nhai 12 nam he, ua\ ngan là tăc tàm Hà Nội mờ rơndeh ơn mrềt pơn diang kơn jơ\ 1 tấn 4 tạ, ơn pơgap bơh 80 rơbô tus 100 rơbô ntê tàm dùl dơ\ pơn diang, tơ nơ\ hơ\ sồng lòt tus tàm ală càr rềp bal bè: Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa… Kờp bal, hìu bơnhă bi Trung lơh geh pơgap 30 tơlak đong dùl sào, tơ nơ\ tu\ ờ kờp ală bơnah pria\ bơcri ndai.

Bi Trung đơs bè  bơta mờng chài he dê: Bơkào lay ơn tam tàm ù jù, ù tiah trồ tiah mrềt, geh tơngai ai bơta niam ua\ rlau mờ tiah ù pơr hê, ù kò tàm bơr lu\ bal mờ bràs. Bơta niam ua\ bơh bơkào dê geh đơs ngan bơh bơta kơn jơ\ tàm dùl tờm bơkào dê, mờ tơl nơm bơkào, bơta wền bơh bơ kào dê.

Tàm thôn 4, jat ồng Nguyễn Văn Long tàm gùng lam lòt tus [làng sre An Phú dờng ơ ning ơnàng, càl kàl mrềt lơh ờ hoan duh tơngai. Neh klao ngai mờ kung gam ua\ ngan cau gam tơn hào, sơng ka sền gàr bia\p, bơkào. Ồng Long pà g^t, ù tiah [làng sre tàm do gơ dờp ngan mờ tam bia\p ală bơta, sùm tam gùt nam. Di dơ\ sa tềp, tàm [làng sre jơnhoa, làng bol tam bơkào lay ơn, dùl ết bơkào cúc ngui nàng ơn tàm bìng.

Lòt sơ lơ\u wơl xã Trà Đa, bi Nguyễn Thị Qúy- Chủ tịch Mpồl cau lơh broă sa xã dê lam gùng bol a` lòt tus [làng tam bơkào dờng ơnàng bơh xã dê. Tìp mờ ồng Lê Đức Thắng ơm tàm thôn 5, geh làng bol sơn đan là “ ồng tờm” broă tam bơkào lay ơn bơh xã dê. Ồng Thắng yal: rlau 20 nam lài, geh bi klau kis tàm Dà Làc pà kơnuh sơn tìl mờ bơ to broă sơng ka sền gàr tu\ tam, a` tam tơr lòng tàm 1 sào bơkào lay ơn. Cồng nha là nrơ\t ndơl ngan, tàm ù tiah pa, khà kis 90%. Bơkào dờng niam ngan, bơkào niam ua\ ndrờm bè bơkào tàm tiah tờm Dà Làc dê sơl. Hơ\ là a` tam tàm ua\ tiah, tam gùt nam, gơ jat bal là ua\ ngan làng bol ndai lơh jat bal.

Bơkào lay ơn ờ kal ke ir sơl tàm broă sơng ka sền gàr, gơ lơh bè ờ hoan geh kòp tu. Mơya, dilah tam gơl trồ tiah jat trồ tơngai duh nisơna tàm bồ nhai 12 bơh 2, 3 ngai là bơkào geh gơ lì gờ` dơ\ le\ bal ờ geh broă lơh lơi nàng kơryan gơtùi ờ.

Drơng bơkào sa tềp nam do, mìng is xã Trà Đa tam 12 lồ 2 sào 6 chuồng bơkào lay ơn, tơr gùm tàm 70 hìu bơnhă gơ wèt thôn 1 mờ thôn 5. Mìng is hìu bơnhă ồng Đoàn Khắc Châu ơm tàm thôn 1, mìng tam rlau 2 lồ bơkào. Ală  hìu bơnhă ndai bè: Nguyễn Văn Thương, Mai Xuân Thương (ơm bal tổ 1) tơl hìu bơnhă 5 sào. Kàl tơn hào bơkào, khi jun bơkào tus ală đại lý tàm xã An Phú nàng tăc tàm Hà Nội mờ rơndeh ơn mrềt.

Ai bơkào gam wơl, bơh tơ nơ\ ngai duh khoai ồng Táo  hơ\ là ồng Bơnhă ồs ( ngai 23 nhai 12 nam he ), cau kă bro ală càr rềp bal ơn rơndeh dờng jat tàm ală gah gùng bê tông rềp [làng sre, ring bal khà pria\ tăc jat tơl ngai là tơr gùm bơkào pơn diang tăc. Bơkào gam wơl, làng bol tàm tiah do, cèng tàm drà tiah Pleiku dê.

Broă tam bơkào sa tềp ờ di là kàl lơi kung lơh geh, geh nam lơh ờ geh tơn hào, nam geh tơn hào ua\, mơya bơta chờ hờp cèng ală bơkào pơgồp bal mờ nam pa lơh làng bol lơh broă sa  ală [òn tam bơkào Pleiku dê đềt mềr tus tu\ do.

Jat Ba\o Gia Lai- Cau blàng K’ Hạnh