VOV4.K’ho-Tàm càr Dak Lak, ròng phan geh ơm dơ\ 2 tàm rơndăp tăp sèng lơh broă sa sươn sre bơh càr dê mờ geh bơta lơh nền tus bơta gàr kơ\ bơh gah lơh broă sa sươn sre tiah do dê.

Ngan den tàng bè hơ\, nàng bơtàu tơnguh ròng phan jat gùng dà kơ\ kơl jăp jo\ jòng, gah ròng phan càr Dak Lak dê gam lơh ngan rơndăp tăp sèng wơl lơh sa jat tàm bơta pràn bơh kơnhoàl ù tiah dê, bè: ròng bal tơrgùm bal ala rơhời broă ròng phan dềt rah rài, bơh ală gah priă lơh sa nàng dong làng bol tơrgùm bơtàu tơnguh ală phan bơna ròng phan.

Wàng ròng iar bơh ồng Kiều Thơ dê tàm thôn 9, thị trấn Ea Knốp, kơnhoàl Ea Kar, càr Dak Lak ròng phan jat broă lơh is jơh ală bơta, dipal mờ tơl tu\ tơngai kis dờng rơ\ rài bơh iar dê.

                               Wàng ròng iar bơh ồng Kiều Thơ dê tàm thị trấn Ea Knốp, kơnhoàl Ea Kar

Tu\ do, wàng ròng ồng Thơ dê ròng sùm bơh 20 rbô nơm iar, tàm hơ\ geh iar deh tăp, iar rơcang deh tăp mờ iar puăc. Pah ngai kờp bal hìu bơnhă ồng kung tăc mờ drà kă bro 9 rbô nai tăp mờ bơh 600 tus 1.500 nơm kòn iar sơntìl mờ gi\t nđờ tấn iar puăc bơkah.

Đơs bè bơta niam den he pal sền gròi lài khà dùl, jat broă lơh Vietgap gơ geh tu\ tơngai bơh gơ dê. Tơl tu\ tơngai ndrờm pal cih jơh tàm sră pơ àr. Bơh tu\ tơngai hơ\ den he gi\t geh phan bơna bơh he dê niam halà ờ.

Ai gơ wèt mờ ồng Nguyễn Kim Tần ơm tàm thôn Thăng Tiến 3, xã Hòa An, kơnhoàl Krông Pach, càr Dak Lak den ròng phan neh gơ gơs là priă lơh geh tờm ngan bơh hìu bơnhă ồng dê. Nam 2015 lài do, hìu ồng geh 3 nơm kơnrồ me, tơnơ\ tu\ mu\t bal tàm mpồl lơh broă bal ròng phan xã Hoà An dê, ồng Tần neh geh Mpồl cau lơh broă sa kơnhoàl ai càn 20 tơlak priă bơh Kes priă dong kờl cau lơh broă sa nàng bơcri priă tam gơl gùng dà broă lơh ròng phan.

Geh priă dong kờl, ồng Tần blơi tai 2 nơm kơnrồ dam mờ bơcri priă blơi măy toès nhơ\t, ngui bơta chài bè wàng ròng, kòn sơntìl, atbồ mpồl phan ròng, lơh jat broă lơh ròng is jơh lơm, ờdo ờdă ờ gơtìp kòp, ờdo ờdă sinh hoạ rềp mềl mờ tiah ơm kis lơh gơlik phan bơna ờdo ờdă.

                 Dak Lak ngai sơlơ geh uă cau lơh broă sa mu\t bal tàm mpồl lơh broă bal ròng phan

Tu\ do, mpồl kơnrồ bơh hìu bơnhă ồng Tần dê neh gơguh tus 15 nơm, kờp bal pah nam lơh geh priă jền rlau 100 tơlak. Den tàng bè hơ\, tơnơ\ 2 nam geh càn priă tu\ do, ồng Tần neh tơm jơh priă càn dong kờl bơh sơnrờp mờ geh tai priă nàng rề ơnàng broă lơh sa. Ồng Nguyễn Kim Tần yal.

Lài do, a` ròng kơnrồ jat bơta mờng quèng bơh lài, tu\ do a` hơ\ sồng lơh wơl wàng ròng jat broă ròng kă bro. Tiah ròng kă bro do he pal sền gròi sac rwah kòn sơntìl là kơnrồ dam Dakman halà Anrot, he ròng lơh lơmă cèng wơl priă cồng uă rlau pơndrờm mờ sơntìl kơnrồ bơh yau lài do a` dê. Ai kơnrồ bơh yau lài do a` lơh is jơh lơm. Dilah kờp dùl nơm kờp bal 1 nhai 1 tơlak den 10 nơm dùl nhai he geh 10 tơlak, dùl nam kờp jơh priă tă ròng den kung geh sơl priă jền uă ai hìu bơnhă in.

Sền ròng phan là gah lơh sa kuơmàng tàm lơh broă sa sươn sre, tơnguh phan lơh geh bơh ròng phan là gùng dà broă lơh kuơmàng nàng gàr mờ tơnguh uă priă lơh geh bơh lơh sa sươn sre, den tàng bè hơ\, càr Dak Lak neh tus kờp sền wơl bơta geh ngan ròng phan mờ ai gùng dà broă lơh tam gơl pa mờ bơtơl ai rơndăp ù tiah ròng phan tơngai bơh nam 2016 – 2020 in mờ jơnau kờ` là pơn jat tai bơtàu tơnguh lơh sa ròng phan, sền ròng phan là broă bơtàu tơnguh sơrbac mhar tàm lơh broă sa sươn sre, tơnguh priă lơh geh bơh gah ròng phan kờp bal 7% dùl nam; ai khà priă lơh geh bơh gah lơh sa ròng phan tàm rơndăp tăp sèng priă lơh geh bơh lơh sa sươn sre dê geh 24% tàm nam 2020; tơnguh broă ròng mờ khà ròng phan uă mờ ròng phan mờ măy mok geh bơh 25-30% kờp jơh priă geh bơh ròng phan nam 2020, geh bơh 45-50% tàm nam 2030…

Nàng lơh geh ală jơnau sồr do, ồng Thủy Lệ Vũ, Chi Cục trưởng Chi Cục Lơh sơnơm phan ròng càr Dak Lak pà gi\t, bal mờ broă lơh jat dùl ròt bal ală gùng dà broă lơh bè sơntìl, bơta chài ròng siam sền gàr, phan sa, wàng ròng, lơh sơnơm phan ròng mờ bơsong phan [ơ\ tuh bơdìh nàng tơnguh mhar mpồl phan ròng mờ bơta bơkah puăc den broă dong kờl priă lơh sa ai ală hìu làng bol lơh broă sa in bơ\t bơtàu ală broă lơh lơh sa jat gùng dà ờdo ờdă, kơ\ kơl jăp jo\ jòng lơh geh jơnau sồr là jơnau kuơmàng lơh nền bơta lơh geh cồng nha bơh gah ròng phan dê.

Bơdìh mờ ală broă ròng phan jat jơnau sồr bơh Vietgap dê, halà anih ròng niam ờ geh kòp den bol a` kung wèt tus bơ\t bơtàu tiah niam ờdo ờdă ờ geh kòp tàm bàr pe kơnhoàl nàng wèt tus bơdìh mờ phan bơna ròng phan kloh bơkah tăc tàm lơgar den bol a` kung wèt tus jơnau kờ` tăc mờ lơgar ndai.

Bal mờ hơ\, lơh pràn mblàng yal nàng làng bol in tam gơl bơh ròng phan dềt rah rai, hìu bơnhă ròng tus ròng phan tơrgùm bal nàng gi\t kòp gơ bơtờp, ờdo ờdă sinh học geh lơh gơlik geh phan bơna kloh bơkah, tơrmù [à [ơ\ [ơl tiah ơm kis tơnguh cồng nha bơta niam bơkah bơh phan bơna ròng phan càr Dak Lak dê.

Mờ broă bơ\t bơtàu ròng phan jat broă lơh ròng uă jat gùng dà tơnguh uă priă lơh geh, lơh bal jat ală anih ròng bơh broă ròng tus drà kă bro, ai sơntìl mờ puăc bơkah tăc tàm drà jăt gùng dà ờdo ờdă kloh niam ờ geh kòp, ờdo ờdă sinh học geh lơh gơlik bơta phan sa ờdo ờdă kloh mờ bơkah cau ngui sa in, rềp mềl mờ tiah ơm kis, dong gah ròng phan tàm Dak Lak bơtàu tơnguh dùl bă ờdo ờdă geh cồng nha mờ kơ\ kơl jăp jo\ jòng.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến