VOV4.K’ho- Mpồl cau lơh broă sa Việt Nam neh bơyai lơh tơngkah 90 nam Ngai crơng gơs Mpồl cau lơh broă sa Việt Nam (14/10/1930 - 14/10/2020), mờ pơrjum tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar dơ\ 5, tơngai bơh nam 2015 tus nam 2020. Tàm ală nam do, ală kấp mpồl cau lơh broă sa Việt Nam neh lam lơh mờ lơh jat niam ală srơh tàm pơrlòng, pơn rơ là “Srơh cau lơh broă sa tàm pơrlòng lơh sa, kă bro jak, tam klac bal, tàm dong kờl bal mờ gơp lơh pas mờ tơrmù r[ah kơ\ kơljap” mờ srơh cau lơh broă sa tàm pơrlòng bơt bơtày [òn lơgar pa, tiah drà gơguh jak”. Mờ gơ noar broă tờm là rlau 10 tơlak nă cautàm mpồl cau lơh broă sa, ală srơh do neh tă pơgồp tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar nàng cau lơh broă sa in ngai sơlơ brồ guh lơh pas dipal, bơt bơtàu [òn lơgar pa mờ pơgồp bơnah bơtàu tơnguh dà lơgar.

Gùng rê tus [òn 1, xã Mỹ Long, kơnhòal Cao Lãnh, càr Đồng Tháp rơ hiơm m[ur ală sươn chi sa plai dê. Suơn sầu riêng ơnàng 1 lồ bơh bi Phan Thị Ngọc Hương dê, cau lơh broă sa xã Mỹ Long tơt plai ua\ ngan, dong hìu bơnhă bi lơh geh pria\ jền pah nam 500 tơlak đong. Tu\ do, mờ gơnoar broă là cau atbồ mpồl cau lơh broă bal tam sầu riêng bơh xã Mỹ Long dê, bi Ngọc Hương bal mờ làng bol tàm [òn bal neh lơh bal mờ gơp, lơh gơlik dùl tiah tam sầu riêng hữu cơ, geh bơta niam ua\: “Tu\ do, he kờ` lơh sa, bơtàu tơnguh den pal lơh bal mờ gơp. Bol hi bal mờ gơp lòt sền, bal mờ gơp tam pà mờng chài lơh pas. Geh plai chi den mpồl geh lơh broă mờ đah Kong ti Đại Thuận Thiên, đah kong ti do geh blơi phan lơh gơs he in. Lơh sa hữu cơ den khi geh blơi jơh phan lơh gơs he in”.

Ờ mìng khin sơ nơng, khin lơh, geh pria\ jền lơh geh ua\ mờ jơh nùs dong kờl tơl nă cau brồ guh lơh pas, bi Phan Thị Ngọc Hương gam tă pơgồp [òn lơgar in git nđờ jơt tơlak đong pah nam nàng bơt bơtàu [òn lơgar pa mờ lam lơh broă lơh gàr tơl niam rài kis mpồl bơtìan. Bi là dùl tàm ală cau ala mat tus bal pơrjum tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar bơh Mpồl cau lơh broă sa Việt Nam dê dơ\ do.

Sơ lơu\ wơl tàm tiah kơh bơnơm Tây Bắc, ồng Nguyễn Văn Binh, ơm tàm [òn Hua Đán, xã Tú Nang, kơnhòal Yên Châu, càr Sơn La kung là dùl nă cau lơh broă sa jak tàm ua\ nam sùm. Mờ nùs nhơm lơh ngan mờ bơta bơceh pa, ngac ngar he dê, ồng Binh là cau neh cèng tờm jràng, là phan bơkah tiơng pơn rơ bơh [òn ồng dê tus ù tiah Yên Châu, Sơn La tam 20 nam do. Tus tu\ do, ồng neh tam rlau 20 lồ tờm jràng, tàm hơ\ 10 lồ neh tơnhàu plai, pah nam cèng wơl pria\ cồng mờr 2 tơmàn đong. Ờ mìng lơh sa jak, ồng gam jơh nùs dong làng bol kòn cau tàm [òn brồ guh lik klàs jơgloh r[ah: “Làng bol lơh broă sa mờ a` dong kung ua\. A` pơlam làng bol in bơta chài tam tờm do bè lơi den gơ in geh cồng nha ua\. Làng bol r[ah den blơi 13 nơm rơpu me mờ ai 12 hìu bơnhă in nàng khi geh phan lơ òr ù mờ deh kòn, tơ nơ\ hơ\ tam gơl blơi kơn rồ me”.

Ồng Nguyễn Văn Binh là 1 tàm 90 nă cau atbồ Chi hội cau lơh broă sa geh pơn rơ jak geh mpồl cau lơh broă sa Việt Nam jờng rơ, pà khà jờng.

Ală srơh tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar bơh mpồl cau lơh broă sa lam lơh neh gơ hòi gơ jà git nđờ tơlak hìu bơnhă cau lơh broă sa tàm gùt lơgar tus bal, bơh dà lơgar tus kấp hơđơm, thôn, [òn. Di tơngkah 90 nam ngai crơng gơs Mpồl cau lơh broă sa Việt Nam, ală cau lơh broă sa geh pơn rơ gơguh jak mờ kuang atbồ mpồl cau lơh broă sa jak ngan geh jờng rơ sơlơ geh kươ rlau nàng pơn jờng cau lơh broă sa mờ lơh gơ rề ua\ nùs nhơm tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar.

Ồng Thào Xuân Sùng, Ủy viên Đảng dà lơgar, Chủ tịch Mpồl cau lơh broă sa Việt Nam đơs nền: “Pơrjum tàm pơrlòng kờ` gơboh dà lơgar mờ jờng rơ kuang atbồ mpồl cau lơh broă sa geh pơn rơ là tờm ngan, là huềng bơh srơh tàm pơrlòng dà lơgar tơngkah 90 nam dê. Kờ` lơh geh cồng nha den bơta kòn bơnus là bơta lơh nền mờ mìng geh cồng nha den hơ\ sồng gơtùi dong cau ndai, mờ dilah cau ndai den hơ\ là cau lơh broă sa bơ to cau lơh broă sa, den hơ\ sồng gơtùi lơh pas dipal”.

Bulah bè hơ\, bơdìh mờ ală cồng nha lơh geh, broă lơh sa bơh cau lơh broă sa dê kung gơtìp ua\ kal ke, kòl yan lơh broă sa lơh sa suơn sre ờ hềt tơnguh jơh bơta pràn, ua\ tiah ờ hềt geh bơta tam gơl pràn kơldang.

Mpồl cau lơh broă sa, là anih tơrgùm tam klac bal mờ sền gròi rài kis nùs nhơm ai cau lơh broă sa in, rlau mờ tu\ lơi jơh pal git loh ală bơta lòng bơh cau lơh broă sa dê tàm tơngai tu\ do, kung bè tơnguh bơta pràn tàm dơlam is nàng khi ờ gơtìp lời wơl hờ ngkời, nàng cau lơh broă sa in ngai sơlơ hờm ram, dà lơgar pas sơm, bè Bác Hồ neh geh tu\ đơs ngan “Cau lơh broă sa he pas den dà lơgar he pas. Broă lơh sa he bơtàu tơnguh den dà lơgar he bơtàu tơnguh”.

Cau mblàng K’Duẩn