VOV4.K’ho - Kơnờm geh broa\ bơceh pa tàm broa\ mut lơh broa\ lơh “Đam prap kòi nùs nhơm”, “Đam prap bùm blàng nùs nhơm”, “Ròng kơnrồ nùs nhơm”, mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng, kơnhoàl Mang Yang, càr Gia Lai neh dong git nđờ rhiang hìu nha\ lik klàs jơgloh rbah, mờ cồng nha hơ\, pa do, mpồl pơnyờ sa\ ngan geh dờp khà jờng KOVA.

            Tàm dơlam hìu dờng pa geh lơh, dờng ngan tàm [òn K’Tu, lo\ Rơih kòn cau Bahnar yal bè ala\ nhai nam jơgloh rbah. Lài do, sùm tàm nhai puh pah nhai 7, nhai 8 pah nam, ờ geh phe sa, ùr bơklau lo\ neh pal mut tàm brê pơ\ bang, jòi tờ bùm, jòi sa pah ngai ai tus kòn 6 na\. Neh ua\ dơ\ ngan, hìu nha\ neh pal càn kòi, tus kàl tơnhàu den pal tơm wơl tus 2 dơ\. Den tàng hìu nha\ neh jơgloh den slơ jơgloh rlau.

            Pơgap mờ do di 10 nam, Mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng geh lơh broa\ lơh “Đam kòi nùs nhơm” hìu nha\ lo\ Rơih bal mờ ua\ ngan hìu nha\ ndai geh dong jơgloh tàm nhai puh pah. Hìu nha\ lo\ Rơih gam geh mpồl  cau ùr ntum ai càn 5 tơlak pria\ nàng bơcri tàm lơh sa, tà` ồi. Bơh hơ\,  lo\ Rơih neh lơh sa bơtàu tơngguh, blơi geh rpu, kơnrồ mờ rề ơnàng suơn  rhàng. Tơnơ\ ua\ nam lơh ngan, bơh tềng jơgloh rbah, tu\ do, geh pah nam bơh hìu nha\ dê neh tus rlau 200 tơlak pria\, lơh geh hìu dờng niam, oh kòn geh lòt bơsram tus gùng tus dà. Lo\ Rơih boh bơr:“Tu\ sơnrờp gam kal ke, a` tà` ồi tac geh pria\ blơi kơnrồ, blơi cing mồng…hơ\ sồng rài kis geh bơtàu tơngguh rhời, tu\ do kơnrồ hìu a` ròng neh tus 90 nơm, mờ a` pơnjat tai blơi rpu ròng tai. Lơh sa hìu nha\ a` tu\ do neh bơtàu tơngguh rlau, geh tơl bơta nàng drơng oh kòn in lòt bơsram, dùl na\ gam bơsram bác sĩ, dùl na\ la kuang àng, lơh broa\ gah kanh sat cơ động càr”.

            Kung dờp geh bơta kuơ bơh khà càn pria\ bơh mpồl tam klac cau ùr Kon Chiêng, hìu nha\ lo\ AYet kis tàm [òn Plei K’Tu neh lik klàs bơh rbah. Lo\ AYet ai git, lài do, bơh sươn sre êt, den tàng gơ lơh bè nam lơi hìu nha\ lo\ kung ờ tơl sa. Lo\ neh khin cha càn pria anih pria\ jền nàng bơcri lơh sa, mơya bơh ờ git gùng lơh den tàng cồng nha lơh sa lơyah, geh tu\ ờ tơm geh dồs. Bơh ngai geh mpồl tam klac cau ùr dong kờl pria\ càn, mờ geh ala\ oh mi mờng lơh sa geh pơlam bơta lơh sa, ròng phan, hìu nha\ lo\ ờ ming tơm jơh dồs mờ gam gơs la hìu nha\ pas tai. Lo\ AYet đơs:“Tu\ pa lik ơm is lài do,  hìu nha\ a` kal ke ngan, tu\ do neh bơtàu tơngguh rlau bloh. A` geh dong kờl càn pria\ 17 tơlak pria\, geh mpồl ai jồm kòi, pria\ hơ\ a` blơi kơnrồ nàng ròng, bơcri lơh sa. Tu\ do, hìu nha\ a` neh geh 2 lồ ù tam bùm blàng, tac geh dùl nam 60 tơlak pria\, kơnrồ geh 4 nơm…Rài kis hìu nha\ den neh niam, geh tivi, rơndeh ma\y, geh ma\y bruh kòi. Hìu nha\ neh lik klàs mờ jơgloh rbah. Ưn ngài mpồl cau ùr neh sền gròi dong kờl”.

            Kon Chiêng la ntum ua\ ngan kal ke, mơr 100% khà kờp làng bol la kòn cau Bahnar mờ Jarai. Lài do, pah nam, tàm nhai puh pah, ua\ hìu nha\ gơbàn ờ tơl sa. Nam 2006, geh ngui geh cồng nha bơceh lơh “Đam kòi nùs nhơm” tàm ala\ [òn, pah nam mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng neh dong jơgloh tus git nđờ jơt hìu nha\ làng bol. Bal mờ hơ\, mpồl cau ùr ntum Kon Chiêng gam  sơnđìng mờ ù gam lời gời, lam sồr oh mi cau ùr tam bùm blàng nàng “Đam bùm nus nhơm” geh gơtùi lơh broa\. Pah nam kes pria\ do geh tus rhiang tơlak pria\, dong ala\ hìu nha\ rbah blơi kơnrồ ròng, bơcri bơtàu tơngguh lơh broa\ sa. Lo\ Kueng kuang atbồ Mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng ai git:“Pria\ ta] bùm, ai ngui nàng blơi kơnrồ ai cau tàm mpồl rbah ròng. Pria\ hơ\ kung geh ngui nàng oh mi cau ùr càn blơi phơng, blơi sơntìl. Bal mờ hơ\, cau ùr tàm ntum kung dong hìu nha\ rbah kup tê lơh broa\ bal. lài do jơgloh rbah ngan, tu\ do geh 30 hìu nha\ neh lik klàs jơgloh rbah. Nam 2015, mpồl neh lơh ngan lam sồr cau tàm mpồl jòi geh sơntìl kòi, tiêu, kơphe nàng bơtàu tơngguh cồng nha jơnhua”.

            Mờr 10 nam do, kơnờm bơh geh mut lơh geh cồng nha broa\ lơh “Đam kòi nùs nhơm” , “Đam bùm nùs nhơm”, “Ròng kơnrồ nùs nhơm”,…mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng, kơnhoàl Mang Yang neh dong jơgloh tus git nđờ rhiang hìu nha\ tàm nhai puh pah, dong git nđờ jơt hìu nha\ lik klàs rbah. Tu\ do, kes  do neh sùm geh sùm git nđờ jơt tấn kòi,  mờr 30 lồ bùm, 25 nơm kơnrồ deh kòn mờ git nđờ rhiang tơlak pria\, rcang dong kờl ala\ hìu nha\ rbah. Ồng Đinh Huynh kuang jat jơng atbồ Anih duh broa\ làng bol ntum Kon Chiêng đơs tờm, broa\ lơh geh cồng nha bơh broa\ lơh mpồl  cau ùr ntum geh dong pơ gồp ua\ ngan tàm broa\ sang sơbì jơgloh tơmù rbah tàm  [òn lơgar:“Cau ùr Kon Chiêng lơh broa\ niam ngan, 9 [òn drờm mờ 9 mpồl cau ùr den geh 9 đam kòi is. Bal mờ hơ\,  khi gam lơh geh kes phan dong cau rbah, lơh geh bơta tam klac, bơtàu tơngguh lơh sa ala\ hìu nha\ rbah nàng geh bal bơtàu tơngguh lơh sa. Lài do, ờ hềt geh ala\ broa\ lơh do, khà hìu nha\ rbah bơh ntum dê la rlau 40%, tu\ do khà do mìng gam di 30%. Jat a`,  ala\ mpồl  ndai bè mpồl cau lơh broa\ sa, mpồl cau ling yau kờ` pal geh ngui ala\ broa\ lơh bơh cau ùr dê tàm tơngai do nàng sang sơbì jơgloh tơmù rbah”.

            Mờ cồng nha bơh broa\ lơh“Đam kòi nùs nhơm”, “Đam bùm nùs nhơm”, “Ròng kơnrồ nùs nhơm”, lồi nam 2014 pa do,  Mpồl tam klac cau ùr ntum Kon Chiêng, kơnhoàl Mang Yang la mpồl bơh sơnrờp tàm càr Gia Lai chờ ngan geh dờp khà jờng KOVA tài geh ala\ broa\ lơh pơnrơ ngan tàm rài kis mpồl bơtìan.

                                                                                    }au mblàng K’ Brọp