Bơta do pà gŏ broă lơh jăt broă tam gơl sồ tàm tiah làng bol kòn cau, tiah kơh bơnơm, tàm hơ̆ uă ngan là tàm ală tiah ngài, tiah kal ke kung gam là dùl bơta lòng ngan.

Tàm anih lơh broă dùl mpồng bơh UɃÑZ xã Ea Tul, kơnhoàl Cư̆ Mgar, càr Dăk Lăk, làng bol tus jào sră nàng lơh ală sră nggal gal ngan. Kwang bàng geh bơto sồr làng bol lơh gơs sră nggal ndang mờ dong kờl tơmŭt sră nggal tàm điện tử ndang. Jăt Bi Y Xá Mlô, kwang bàng kông cứk lơh broă tàm cơl dŭ kờp sền xã Ea Tul yal, geh 98% khà kờp làng bol tàm xã là cau kòn cau, den tàng bơta ờ git bè kông nghệ thông ti gam geh uă ngan. Rơlao mờ hơ̆ tai, geh bơto sồr tơn hơ̆ sồng làng bol iang nùs: “Làng bol kờñ kờñ. Jơh ală cau ndrờm tus tơn nàng lơh sră nggal. Bơta 3 bè cih sră yal deh kòn, lơh sră dan kŭp bao. Bơta 4 den ờ hềt lơh gơtùi tài làng bol ờ hềt geh tìp mờ kông nghệ thông tin.

Lŏ H’ Zin, kis tàm ƀòn Sah B, xã Ea Tul kung neh geh tŭ lơh sră bơh tàm internet sơl, mơya, ală bơta kal ke gơlik geh tơnơ̆ mờ hơ̆ lơh lŏ dil ngan mờ tŭ lơh jăt ală sră nggal điện tử: “Kờñ guh is hìu lơh broă xã nàng lơh broă, di lah geh jơnau lơi den geh lùp tơn. Di lah lơh tàm internet geh tŭ pal photo, kŭp rùp tìs. Lài do añ lòt lơh sră kim ta tàm broă lơh internet gơtìp tìs, lời tơn tàm hơ̆. Ờ git lơh bè lơi den tàng kung tus lơh broă tơn tàm do”.

Ồng Lê Quang Bất, Củ tịc UɃÑZ xã Ea Tul đơs tus mờ ală bơta kel ke tŭ lơh jăt broă tam gơl sồ tàm xã do dê: “Làng bol gam ờ hềt git sră den bè rơgơi git tam gơl sồ. Akhar kĭ bơh làng bol dê is ngan. He lơh tàm măi vi tíñ gơtùi mơya điện thoại ngăc ngar geh ờ uă akhar ờ gơtùi cih den tàng kung kal ke ngan sơl bè bơta do”.

Làng bol kờñ tus tàm anih lơh broă tơn nàng geh bơto sồr mùl màl, ala mờ broă lơh sră nggal tàm internet kung là dùl bơta mùl màl tàm kơnhoàl Tri Tôn, càr An Giang dê. Ồng Đỗ Minh Trí, Phó Củ tịc UɃÑZ kơnhoàl Tri Tôn kung dờp sơl: Tam gơl sồ tàm tiah kơh bơnơm, tiah geh gal làng bol kòn cau ơm kis là broă lơh gơtìp kal ke ngan: “Làng bol tàm do là kòn cau geh gal ngan, den tàng làng bol lơh broă tàm điện thoại ngăc ngar ờ gal ngan. Gam bè ờs den tus tàm anih lơh broă dùl mpồng. bol añ kung bơto sồr làng bol tus tàm anih dùl mpồng tàm điện thoại ngăc ngar, mơya kung ờ hoan geh uă cau lơh sơl”.

Ờ mìng gơtìp kal ke tàm broă dờp jơnau tơngit, yal tàm anih yal tơngit internet, gơwèt mờ ală làng bol kis tàm tiah kơh bơnơm, broă lơh bè lơi nàng tơm priă tàm internet kung gơs jơnau kal ke ngan. Jơh ală tiah ngài, làng bol ndrờm ờ geh sră ngân hàng, ờ hềt geh tìp mờ ală ngân hàng điện tử, kơl dung priă điện tử. Làng bol kung gam mờng mờ broă ngui priă ngan, tus lơh is ală sră nggal den hơ̆ sồng iang nùs. Ồng Lý Văn Lâm, Phó Củ tịc UɃÑZ thị trấn Lăng Can, kơnhoàl Lâm Bình, càr Tuyên Quang đơs tus ală bơta kal ke, gơkòl: “Bơta kal ke ngan là làng bol, ală cau lơh jăt broă lơh drơng ala do. Geh uă làng bol ờ hềt git ngui măi tíñ ha là điện thoại ngăc ngar. Bŭ lah neh geh kwang bàng bơto sồr nền nòn, mơya làng bol ngui kung gam kal ke sơl”.

Ồng Ma Đình Quan, Phó Củ tịc UɃÑZ xã Hồng Quang, kơnhoàl Lâm Bình, càr Tuyên Quang đơs mùl màl: “Tŭ lơh jăt broă tam gơl sồ, tàm hơ̆ uă ngan là broă lơh drơng ala tàm internet, kal ke ngan là jơnau git wă bơh làng bol dê. Dơ̆ bàr là khà hìu rơƀah uă den tàng khà hìu geh ngui điện thoại ngăc ngar tàm broă bơsong ală sră nggal gam ờ uă. Kal ke do bol añ kung ờ hềt geh broă lơh mùl màl”.

Tŭ do, khà cau ngui broă lơh drơng ala tàm internet bơta 3, bơta 4, bơh 80 tus 90% mìng geh tàm ờ uă ƀòn dờng. Mờ ală tiah tàm tiah kơh bơnơm, tiah ngài, khà do tàm uă tiah mìng geh bơh 30 tus 40%. Den tàng, jơnau kờñ tam gơl sồ tus tơl hìu, làng bol kung gơtìp kal ke ngan kờñ lơh gơs.