VOV4.K’ho- Bulah là tờm chi tam pa ngan, mơya, broă lơh tam bùm tơi DooBak tàm kơnhoàl Tuy Đức, càr Dăk Nông neh geh ală tềl sơ`io niam ngan, digơlan gơ gơs là gùng dà pa tàm bơtàu tơngguh rơndăp tăp sèng chi tam tàm tiah do. Bơh tu\ sơnđờm lam lơh broă lơh do tơn, Mpồl Cau lơh broă sa kơnhoàl Tuy Đức neh tàm tơrbo\ bal mờ mpồl lơh sa kă bro nàng dong kờl làng bol bè chi sơntìl, bơta chài tam mờ sơngka sền gàr bal mờ bơta hơ pơrgon geh sùm drà blơi phan ai làng bol lơh broă sa in.\

 Mìng gam di pơgăp 15 ngai tai là sươn bùm tơi bơh ồng Phạm Văn Ngạn dê ơm tàm thôn 7, xã Dăk Buk So, kơnhoàl Tuy Đức tus tơngai tơnhàu. Khin cha tus bal tam tơrlòng lài tàm bă ù ơnàng 4 sào. Bơta mờ ồng Ngạn gơlơh chờ hờp rlau, hơ\ là geh bơta dong kờl bơh Mpồl Cau lơh broă sa kơnhoàl dê, cau lơh broă sa neh ki\ sră hơ kă bro phan bơna mờ Công ty TNHH phan sa Orion Vina. Tàm tơl tu\ tơngai kis dờng, tờm bùm tơi geh kỹ sư bơh Công ty dê gròi sền mờ dong kờl ală broă lơh rcăng sơndră tu kòp lơh aniai. Bơh mờr nhai tam tơrlòng lài, tờm bùm tơi gam hòn dờng niam ngan, hơ pơrgon cèng wơl cồng nha mờ phan bơna niam ngan.

 Ồng Phạm Văn Ngạn yal: Do là tờm chi tam pa, mờ bơh lài tus tu\ do, ờ hềt geh công ty lơi rê ki\ sră hơ pơrgon mờ làng bol bè do, den tàng kung geh sơl bơta pin dờn, tơnơ\ do dilah lơh gơtùi den kung kờ` pơn jăt tai lơh broă bal mờ công ty pờ ơnàng tai bă ù mờ lơh ală phan bơna ndai nàng tơngguh uă cồng nha.

 Tam jơla rlau mờ sươn ồng Ngạn dê, sươn bùm tơi bơh ồng Nguyễn Văn Bền dê kung tàm xã Dăk Buk So, kơnhoàl Tuy Đức sơl gam di 45 ngai do. Sươn bùm tơi geh tam tàm bă ù tam kơphê neh kra ngan pa geh kơl sang te\ den tàng ồng Bền neh sền gròi ngan tus ală jơnau nàng bơtơl phơng pal geh. Nàng ai tơl bơta [ươn ai tờm bùm tơi in hòn dờng mờ kis niam, ồng Bền neh tă priă blơi măy [ồm dà sơm prih bè dà mhual. Bulah rơ\p pa tam tơrlòng lài lơm, mơya khà bùm tơi kis geh rlau 98%. Tàm tu\ priă tăc ală phan lơh geh bơh sươn sre ndai ờ kas ngan den ồng Bền gơn kơnờm ngan broă lơh tam tơrlòng lài bùm tơi geh Công ty TNHH phan sa Orion Vina hơ pơrgon blơi jơh phan bơna nàng cau lơh broă sa in iang nùs bơtàu tơnguh lơh sa.

Ồng Nguyễn Văn Bền, đơs: Bè bơta niam ơh tờm bùm tơi do dê den a` go\ bồ măt bơh tờm gơ dê geh bơta pràn kis niam ngan, dilah đah công ty gàr khà kơ\ kơl jăp bè bơta blơi phan ai làng bol in, geh bơta chài bơto pơlam sơngka sền gàr chi tam tàm tơngai tờm chi kis dờng nàng sơndră geh mờ ală bơta kòp lơh aniai den geh lơh geh uă phan bơna. Dilah phan lơh geh pơgăp 3 tấn tàm dùl sào den làng bol bơsong geh bơta gơtìp sùm bơh priă kă bro phan lơh geh bơh sươn sre bơh tờm chi jo\ nam dê tàm tơngai do.

Mờ bơta kơ\p kờ` lơh uă tờm chi tam, bơtàu tơngguh lơh broă sa sươn sre lơh sa jăt ală anih lơh bal kơ\ kơl jăp, lồi nam 2019, Mpồl Cau lơh broă sa kơnhoàl Tuy Đức neh pơgồp bal, lơh bal mờ Công ty TNHH phan sa Orion Vina nàng lơh tơrlòng lài broă lơh tam bùm tơi sơntìl DooBak bơh lơgar Hàn Quốc dê. Công ty TNHH phan sa Orion Vina neh dong kờl làng bol tàm do bơh broă lơh pà sơntìl, bơta chài tam mờ sơngka sền gàr. Bơta lơh làng bol in chờ hờp ngan rlau jơh là broă Công ty TNHH phan sa Orion Vina ki\ sră hơ blơi jơh phan bơna bùm tơi mờ priă blơi là 9 rbô đong tàm dùl ki\.

Ồng Nguyễn Văn Anh, Bí thư Đảng ủy xã Dăk Buk So, kơnhoàl Tuy Đức, càr Dăk Nông đơs: Tu\ lòt sền ngan ngồn anih lơh sa den go\ broă lơh tam bùm tơi là dùl broă lơh pa tàm tiah do, do là broă lơh geh công ty blơi jơh phan bơna, hơ\ là dùl bơta geh làng bol pin dờn ngan, phan bơna tam bơtàu tơnguh ngan. Kơ\p kờ` là broă lơh geh rề ơnàng lơh uă mờ geh cồng nha tàm tơngai tus nàng làng bol in geh broă lơh broă sa tàm bă ù Tuy Đức. Do là broă lơh chi lơyah ngai, kung gơdờp ngan mờ bơta ù tiah, trồ tiah bơh kơnhoàl dê, kơ\p kờ` ngan broă lơh do geh rề ơnàng lơh uă.

 Tơnơ\ tu\ ki\ hơ lơh broă bal, đah ală gah neh lam tam tơrlòng lài 9 lồ 6 sào bùm tơi sơntìl DooBak lơgar Hàn Quốc dê tàm 16 hìu bơnhă ơm kis tam ù tiah ală xã: Dăk Buk So mờ Quảng Tâm, kơnhoàl Tuy Đức. Tus tơngai do, tờm bùm tơi sơntìl DooBak tàm ală broă lơh geh làng bol sơngka sền gàr mờ kis dờng niam ngan bal mờ cồng nha lơh geh kờp bal digơlan geh 30 tấn tàm dùl lồ. Dilah gàr geh sùm ală anih lơh bal, broă lơh tam bùm tơi digơlan geh tu\ tơngai niam nàng rề ơnàng lơh uă tàm ù tiah ală xã geh bơta [ươn tam ală tờm phan sa bơh kơnhoàl Tuy Đức dê.

Kờ` broă tơrlòng lơh geh cồng nha, Hội Nông dân kơnhoàl Tuy Đức neh sùm sền gròi, sền kờ` g^t bè broă tơnguh bơtàu bơh tòm bùm tây DooBak dê.

Di lah bơta phan tam do geh cồng nha, gơdờp mờ trồ tiah, ù tiah tàm kơnhoàl Tuy Đức den geh dan mờ UBND kơnhoàl pơgồp bal nền nòn mờ Công ty TNHH phan sa Orion Vina kờ` dong kờl làng bol tam gơl, lơh geh uă bơta phan tam, tơnguh bơtàu broă lơh sa geh cồng nha.

Dơ\ lùp bơh cau ai tơng^t jơnau đơs VN mờ ồng Đoàn Lê Anh, CT Hội Nông dân kơnhoàl Tuy Đức geh yal loh rơlao tai ală jơnau yal bè broă lơh do.

-Ơ ồng, gơwèt mờ kơnhoàl Tuy Đức, broă tam bùm tơi là broă lơh pa. Bè hơ\, bơh broă tơrlòng lài ngan, ồng đơs bè lơi bè broă tơnguh bơtàu bơh bùm tơi gơwèt mờ ù tiah, trồ tiah tàm kơnhoàl do.

Ồng Đoàn Lê Anh: Lơh jăt jơnau đơng lam bơh Huyện uỷ Tuy Đức, Hội Nông dân neh ai gùng dà broă pơgồp bal kờ` bơ\t bơtàu ală broă tam phan pa kờ` tơnguh rài kis làng bol in.

Bol a` neh pơgồp bal mờ Công ty Orion Vina kờ` tam bùm tây tàm kơnhoàl Tuy Đức mờ bă ù ơnàng 9 lồ 6 sào. Nđan lah broă lơh pa mờ lơh uă ngan bè hơ\? Den gơwèt mờ broă pơgồp bal, he pal lơh mờ geh phan, mờ phan geh tơl uă ai broă lơh sa in, den tàng bol a` neh lơh mờ bă ù ơnàng 9 lồ 6 sào.

Tus tu\ do den bă ù tam bùm tây tàm bàr xã Quảng Tâm mờ Dak Buk So den hòn gơs niam, gơdờp mờ trồ tiah, ù tiah tàm kơnhoàl Tuy Đức dê. Tu\ sền gròi kơnuh bùm den khà kơnuh tàm 1 tòm geh bơh 4 tus 6 kơnuh, pơn drờm mờ bơta niam bùm tơi tàm Dà Làc di gơlan bơkah rơlao.

Bol a` pơgồp bal mờ công ty mờ geh công ty dong kờl lài broă ai sơntìl kung bè kuang bàng kỹ thuật pơgồp bal mờ làng bol tàm broă tam.

-Ơi, ơ ồng broă tam bùm tơi neh cèng wơl ală cồng nha niam ngan tàm kơnhoàl dê. Mơya, bơta mờ làng bol lơh broă sa ờ suk ngan gam là drà tăc bùm dê, broă do geh lơh bè lơi?

Ồng Đoàn Lê Anh: Kờ` dong kờl làng bol lơh broă sa bè broă tăc bùm geh lơh, bol a` neh ring bal mờ công ty Orion Vina Việt Nam.

Tu\ do công ty geh hìu măi tàm càr Bình Dương, phan lơh broă lài ngan kờ` lơh broă sa, công ty gam blơi bơh lơgar bơdìh, den tàng công ty neh k^ lơh broă bal mờ làng bol lơh broă sa kơnhoàl Tuy Đức, mờ hội nông dân kơnhoàl là anih lơh broă tòm kờ` lơh jăt rơndăp boă lơh mờ pơgồp bal bơh công ty mờ hội nông dân  bal mờ làng bol lơh broă sa.

Mờ broă tăc geh 9 rơbô priă tàm 1 k^. Công ty kung blơi lài bùm geh lơh làng bol in mờ dong kờl sơntìl lài ngan tus tàm tu\ tơnhào. Do kung là broă dong kờl lài ngan bơh công ty dê, mờ broă blơi jơh phan geh lơh mờ làng bol lơh broă sa geh lơh gơs gơwèt mờ sơntìl geh công ty ai.

-Ơi, ơ ồng, kờ` broă tam bùm tơi cèng geh cồng nha den Hội nông dân geh ală broă lơh lơi kờ` làng bol lơh broă sa geh tơnguh bơtàu kơl jăp?

Ồng Đoàn Lê Anh: Kờ` wèt tus mờ broă tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre dong kờl làng bol lơh broă sa tơmù rơ[ah, tàm hơ\ uă ngan là ală phan tam ờ jo\ tơngai bè he gam lơh den broă lơh làng ngan a` ala măt ală làng bol lơh broă sa, kơ\p kờ` geh broă dong kờl bơh dà lơgar, hơ\ là bè công nghệ, khoa học mờ bơ\t bơtàu khà broă pơgồp bal kờ` lơh bè lơi làng bol lơh broă sa geh anih tăc ring niam mờ geh khà priă niam kờ` làng bol geh priă cồng.

Gơwèt mờ Hội Nông dân, tềng đăp măt bol a` geh lơh jăt broă lam sồr mờ bal mờ làng bol lơh broă sa tus bal tơl ală broă lơh tàm khà broă lơh mờ pơgồp bal mờ ală gah lơh broă geh gơnoar kờ` lơh jăt ală broă bè sơntìl, dà tuh phan tam in kờ` dong kờl làng bol geh cồng nha uă ngan.

-Ơi, dan ưn ngài ồng uă ngan!

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến mờ Ndong Brawl