VOV4.K’ho- Sur bơh càr Dăk Lăk dê gam gơtìp pơhìn uă ngan tài bơh kòp sồt mbùng gơtă nđias, bal mờ 10 kơnhoàl, thị xã, [òn dờng neh sền go\ ală sur kòp mờ geh sur pal tơ\p pơrgu\c. Bal mờ hơ\, jơnau kơlôi rcăng ngòt bơtờp kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi kung mờr tus rềp tu\ kòp do neh lơh bơtờp tus càr Quảng Trị. Broă lơh rcăng sơndră kòp bơtờp ai sur in tàm Dăk Lăk gam geh lơh sơrbac mhar ngan.

Bơh nhai 1 nam 2019, Dăk Lăk neh geh ală tiah geh kòp sồt mbùng gơtă nđias bơh sơnrờp mờ neh geh gah lơh sơnơm phan ròng, gơnoar atbồ tàm tiah hơ\ bal mờ ală anih lơh broă yal tơngi\t jơnau mpồl bơtiàn yal uă làm bă tiah. Cau ròng phan tàm Dăk Lăk pal bòl glar kal ke ngan den hơ\ sồng ròng geh wơl sur, den tàng lam lơh broă lơh rcăng sơndră kòp niam ngan.

Bi Phạm Quang Thắng, cau tờm dùl anih ròng sur tàm thị trấn Quảng Phú, kơnhoàl Cư Mgar pà gi\t, sùm 2 nhai do, bi rcăng ngac ngan mờ kòp bơtờp mờ lơh jat niam jơnau bơto pơlam rcăng sơndră kòp.

Tu\ do, kòp sồt mbùng gơtă nđias kal ke ngan den tàng broă rcăng sơndră kòp kung geh hìu bơnhă rcăng ngac ngan. Rơsìh vôi [òk, sùm ci\t sơnơm vaccine rcăng sơndră kòp mờ [ồm sơnơm kơryan kòp lơh kloh niam tiah ròng phan pe ngai dùl dơ\ mơkung ờ huan ai cau lòt rê uă tàm anih ròng phan.

Mơya, bal mờ bơta is rơmis ròng phan rah rài tàm làm ală [òn làng bol ơm kis, bồ tơngoh gi\t wa\ tàm broă ròng phan, jơnau gi\t wa\ bè rcăng sơndră kòp bơtờp bơh dùl bơnah làng bol dê gam ờ hềt jak chài ngan den tàng kòp sồt mbùng gơtă nđias tàm Dăk Lăk kung gam lơh bơtờp mhar sơl.

Bi Nguyễn Thị Thủy, cau ròng phan tàm xã Hoà Hịêp, kơnhoàl Cư Kui`, càr Dăk Lăk pà gi\t, bulah neh rcăng ngac ngan rcăng sơndră kòp, mơya pa do, uă sur tàm mpồl sur mờ hìu bơnhă bi dê gam ròng neh bơtờp kòp.

A` tơn siam sur in sa den gơ kung gam sa bè ờs sơl, mơya drim ngai tơnơ\ den neh sền go\ sur gơlòt ờ pràn mờ hòi nggàc dờng ngan tài bơh jê den hìu bơnhă kung neh lùp sơl mờ ală bi lơh sơnơm phan ròng, mờ bi lơh sơnơm phan ròng hơ\ đơs là pal ci\t sơnơm ốc nàng sơm kòp mờ nàng tơnguh bơta pràn rcăng sơndră kòp.

Dilah mìng geh kòp sồt mbùng gơtă nđias lơm den gơtùi sơm bời geh mơya hìu bơnhă ngòt mờ kơlôi rcăng ngòt là sur digơlan gơtìp uă bơta kòp, hơ\ là gơbàn tai kòp klờm soh, bơsia\, tơl bơta gơbàn jơh, den là ờ jai sơm bời geh.

Jat jơnau yal bơh UBND càr Dăk Lăk dê, kờp tus lồi nhai 3 nam 2019, kòp sồt mbùng gơtă nđias tàm 10 tiah tàm càr neh lơh mờr 1.800 nơm sur gơtìp bơtờp kòp, jơh ală ndrờm pal tơ\p pơrgu\c.

Lài hơ\, nàng dong cau ròng phan rcăng sơndră kòp, gah lơh sơnơm phan ròng neh pà gi\t nđờ rhiang li\t dà sơnơm nàng [ồm kơryan kòp mờ lơh kloh niam tiah ròng phan. Ală anih gròi sền kòp bơtờp tàm càr lơh krà` broă sền swì broă pơndiang, ntrờ` kă bro sur kis mờ puăc sur lik mu\t tàm càr; gah lơh sơnơm phan ròng gròi sền nền broă lơh gơ sơ\t lơh puăc sur tàm ală tiah geh kòp.

Bulah bè hơ\, kòp sồt mbùng gơtă nđias kung gam ngai sơlơ gơlơh bè gơguh uă tai. Tàm tu\ hơ\, broă lơh rcăng sơndră kòp sồt mbùng gơtă nđias tàm sur tàm Dăk Lăk gam tìp kal ke tài bơh priă jền dà lơgar ờ gam pà tai priă jền nàng blơi sơnơm vaccine; làng bol kung ờ hềt rcăng tă is priă jền, jòi blơi nàng rcăng sơndră kòp bơtờp.

Bơta ndai, mpồl cau lơh sơnơm phan ròng kơnă hơđơm tàm Dăk Lăk gam ờ tơl; ròng phan mìng là ròng dùl êt mờ rah rài, lơh kal ke ai broă lơh rcăng sơndră kòp bơtờp in. Ngan den tàng bè hơ\, broă lơh rcăng sơndră kòp sồt mbùng gơtă nđias, rcăng lài ngòt bơtờp kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi tàm Dăk Lăk, uă ngan mìng là mblàng yal lơm.

Tu\ geh sur bơtờp kòp, gơnoar atbồ ală kấp mờ anih lơh broă geh gơnoar lơh ngan jà cau ròng phan tơ\p pơrgu\c, dờp priă dong kờl bơh Dà lơgar dê. Ồng Đinh Công Thiện, Kuang atbồ ing Chủ tịch UBND xã Hoà Hiệp, kơnhoàl Cư Kui`, càr Dăk Lăk pà gi\t.

Bơh dì tu\ geh tiah sền go\ kòp bơtờp kơn jơ\ tơn den bol a` neh crơng gơs Mpồl đơng lam rcăng sơndră bơtờp kòp sồt mbùng gơtă nđias mờ crơng gơs mpồl duh broă tơ\p pơrgu\c tus jà hìu bơnhă nàng tơ\p pơrgu\c jat jơnau sồr bơh kơrnoat boh lam dê, ba` lời kòp lơh bơtờp.

Ồng Hồ Sỹ Nguyên, Kuang atbồ Phòng Nông nghiệp mờPhát triển Nông thôn kơnhoàl Cư Mgar, càr Dăk Lăk den đơs ngan bè do.

Bơh tu\ sền go\ bơtờp kòp sồt mbùng gơtă nđias den kơnhoàl lam lơh dùl ròt bal ală broă lơh rcăng sơndră kòp, tơrmù uă ngan ală hoàc hươr tàm lơh sa mơkung ai tơl priă jền, dà sơnơm, vôi [òk mờ phan ngui pal geh tus tơn tàm ală thôn, [òn.

Kòp sồt mbùng gơtă niđas tàm sur neh lơh gơtòp uă tàm càr Dak Lak mờ UBND càr do neh yal kòp. Kờ` g^t loh rơlao tai bè ală broă, ală jơnau geh ai tàm broă sơndră mờ kòp do, bol a` geh dơ\ cri bơyai mờ ồng Thuỷ Lệ Vũ, kuang geh gơnoar atbồ ing đah lơh sơnơm phan ròng càr Dak Lak.

-Ơ ồng Thuỷ Lệ Vũ, bè jơnau neh yal, cau ròng sur tàm càr neh g^t jơnau yal bè kòp sồt mbùng gơtă nđias bơh gờ` ngan mờ lơh jăt broă sơndră mờ kòp nền nòn.

Bu\ lah bè hơ\, mìng tơnơ\ mờ mờr 3 nhai, neh geh g^t nđờ rơbô nơm sur gơbàn kòp mờ pal tơ\p pơrgu\c, càr Dak Lak kung neh pal yal geh kòp do. Broă sơndră mờ kòp tàm tơngai do loh làng là ờ hềt geh cồng nha ngan. Nđan lah bè hơ\ ơ ồng?

Ồng Thuỷ Lệ Vũ: Lài ngan lơh gơbàn kòp gơtòp là tài tàm ală nhai do tàm càr ờ c^t sơnơm vaccine kòp sồt mbùng gơtă nđias ai sur in mờ mìng geh c^t rơpu, kơnrồ in, dơ\ bàr là ală hìu ròng ờ sền gròi den tàng ờ tă priă blơi is sơnơm kờ` c^t sơndră mờ kòp, bơh tu\ hơ\ lơh gơbàn kòp den broă sền gròi kòp pơn diang l^k mờ mu\t tàm càr ờ niam den tàng lơh kòp gơbàn kal ke rơlao.

-Bè hơ\, tềng đăp mờ kòp gơtòp mhar bè tu\ do, cau ròng pal lơh ală broă lơi mờ anih lơh broă geh gơnoar lơi gơtùi kơrian tơmù kòp tàm khà ờ uă ngan?

Ồng Thuỷ Lệ Vũ: Den tu\ do geh 2 broă kờ` làng bol kơrian kòp mờ gơsơ\t kòp mhar hơ\ là pal lơh jăt broă gùt mpồl bơtiàn tă is priă blơi sơnơm vaccine tàm ală hìu tăc sơnơm phan ròng kờ` cèng rê c^t sền gàr phan ròng să tòm in.

Broă dơ\ bàr là tu\ do geh broă dong kờl bơh dà lơgar, bol a` neh càn ing lài 50 rơbô liều vaccine kờ` drơng tàm broă sơndră mờ kòp tàm 15 kơnhoàl, thị xã, 4 tấn hoá chất, 30 tấn vôi [òk mờ 30 rơbô pang sră.

Kuơ màng mờ kơnhoàl Krông Păc den neh tă 1 tơmàn 400 tơlăk priă kờ` blơi 20 rơbô liều sơnơm vaccine, 8 tấn vôi [òk, 400 lít hoá chất. Mờ kơnhoàl Ea Kar ờ hềt geh kòp den kờ` kòp ờ tus tàm do, càr neh tă 200 tơlăk priă kờ` rơsìh vôi jơh tàm ală hìu ròng tàm kơnhoàl.

-Di lah gơbàn hoàc huơr, làng bol ròng sur geh dong kờl bè lơi mờ pal lơh ală sră nggal lơi kờ` geh dong kờl ơ ồng?

Ồng Thuỷ Lệ Vũ: Jăt pơrjum bơh UBND càr den neh tơl^k kơrnoăt tơl k^ poăc sur tơ\p pơrgu\c geh dong kờl 35 rơbô priă, gơwèt mờ sur me mờ sur dam sơntìl gam ròng den geh dong kờl 76 rơbô priă. Khà priă dong kờl do neh là uă ngan bloh.

Gam ờ uă cau sơbì sur chơ\t tus tàm gùng tàm tơnao dà, tàm croh dà là cau ờ hềt g^t khà priă geh dong kờl bơh dà lơgar dê. Di lah yal loh làng jơnau do, làng bol g^t geh dong kờl bơh dà lơgar, geh priă kờ` sơndră mờ kòp ha là ròng wơl tu\ neh jơh kòp.

Den tàng, gơnoar atbồ pal tus bal mờ yal loh làng khà priă dong kờl tơ\p pơrgu\c sur kòp ai làng bol in g^t.

-Bè ồng neh yal, broă sền gròi pơn diang, sền gròi kòp tàm tu\ gơsơ\t sur lơh poăc tơngai do ờ hềt geh lơh niam. Bè hơ\, càr geh lơh bè lơi kờ` broă do di pal mờ broă kờ` sơndră mờ kòp, kơrian kòp gơtòp?

Ồng Thuỷ Lệ Vũ: Tàm càr geh 5 anih sền gròi kòp den bol a` gam dan mờ UBND càr ai mpồl cảnh sát sền gàr gùng lòt tus tàm ală anih sền gròi tàm gùng Trường Sơn ờ hềt geh anih sền gròi lơi.

Bol a` neh dan mờ UBND càr mờ geh kơrnoăt ai lơh anih sền gròi kơrian mùl màl là anih sền gròi kòp tàm xã Krông Jin, kơnhoàl Mdrăk mờ neh ai ngui lơh broă mùl màl bơh ngai 30 nhai 3 mờ neh geh cảnh sát sền gàr gùng lòt dong kờl.

Đơs bal là broă lơh jăt broă sền gròi kòp tàm ală anih là geh tơl niam ai broă sơndră mờ kòp in.

Ơi, dan ưn ngài ồng uă ngan!

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến