VOV4.K’ho- Tu\ do, rlau 5 rbô 100 lồ tơngời tàm 11 kơnhoàl bơh càr Gia Lai dê gam gơtìp tu keo nhai hàm gam sơnđan là tu nõn sa aniai. Tàm hơ\, geh gi\t nđờ rhiang lồ gơtìp sa aniai kơn jơ\ ngan, halà gơtìp lơh aniai jơh tơn. Dilah ờ geh broă kơryan di tu\ digơlan tu keo geh lơh aniai kơn jơ\ kơn ju\t ngan.

 2 lồ tơngời bơh hìu bơnhă ồng Nguyễn Văn Mão dê tàm thôn Ninh Hoà, xã Ia Boong, kơnhoàl Chư Prông, càr Gia Lai gam hòn gơs tơlir niam ngan neh gơtìp tu keo sa aniai kơn jơ\ ngan. Jơh gùt sươn, nha tơngời bluh trồm tàm uă anih ală tềl tu keo sa nha. Đah dơlam cồng tơngời, jơh ală bơnah nha bơnung mờ ală bơkàu dòm ờ hềt thàn lì neh gơtìp pă lề jơh tài bơh tu sa. Ồng Mão pà gi\t, tu keo geh pơgăp mờ do pơgăp 20 ngai, bơh tu\ tờm tơngời rơ\p pa căt geh bơh 5 tus 7 nha lơm. Uă tờm lu\t gùl tờm tơn, ờ gơtùi kis dờng tai tài bơh gơtìp tu sa tăc jơh cồng tơn. Hìu bơnhă ồng neh ngui bàr pe bơta sơnơm hoá học nàng gơ sơ\t tu keo mơya ờ geh cồng nha.

Tềng lơi kung sền go\ tu lơm. Kòn do mìng sa nha tàm tờm bơnung lơm. Gơ sa nha bơnung lơh tờm gơtìp lu\t nggùl tơn, ờ gơtùi lì bơkàu den tơngời gơ aniai cồng nha. Tu\ do, gơ uă ir, tờm tơngời den hòn gơs niam ngan ir, den tàng geh ală anih he pal kong gơmù cồng nha tơnhàu tài bơh ờ gi\t lơh bè lơi tai…

Rlau 1.200 lồ tơngời tàm 11 kơnhoàl tàm Gia Lai digơlan gơtìp gơmù cồng nha tơnhàu uă ngan halà sơrbì jơh tài bơh tu keo sa aniai

Ală kơnhoàl đah mat tơngai lik là tiah tam tơngời uă ngan bơh càr Gia Lai dê gam gơtìp hoàc hươr uă ngan tài bơh tu keo. Tàm [òn Bung, xã Ya Hội, kơnhoàl Đăk Pơ, hìu bơnhă ồng Đặng Thái mờr bè ờ jai tai mờ bơta sa aniai bơh tu keo dê tàm sươn tơngời ơnàng 1 lồ nggùl. Tu keo sa nha uă ngan là gơ sa tàm trồ mang mờ àng drim gờ`, trồ ngai den gơ dô mu\t pồn tàm cồng nàng pleh tơngai jroh tơngai sòl, den tàng ờ gơtùi ku\p geh gơ mờ tê, mờ pal ngui sơnơm hoá học. Jơh dùl nhai do, bulah neh [ồm uă dơ\ sơnơm, mơya tu keo geh sùm bơh kàl do tus kàl ne.

Sa lề jơh, sa cồng tơnơ\ hơ\ sa gơ rề tus nha lơh tờm tơngời ờ gơtùi dờng. Priă blơi 1 khàr sơnơm tu là 30 rbô đong, hìu bơnhă lời tu\ jiơ nàng lòt [ồm, dilah apah tai dùl ding 30 rbô tai den dùl ngai ờ gi\t nđờ priă. Tu\ do, he tă dà kơlhề, priă he tă bơcri den he pal lơh, mờ đơs ngan là tu\ do sền tơngời là ờ gơtùi lơh geh cồng nha tai gơ dê.

                                                            Tu keo nhai hàm

Ồng Trần Quang Hiệu, Phó Kuang atbồ Tiah tờm drơng broă lơh broă sa sươn sre kơnhoàl Đăk Pơ, pà gi\t: tu keo nhai hàm sa aniai tàm jơh ală sơntìl tơngời, bè: NK66, NK67, NK7328 mờ ală sơntìl tơngời lơiang. Tu keo lơh aniai tàm tiah do uă ngan là bơh 4 tus 8 nơm tu tàm dùl thơk vuông, den tàng bè hơ\ [ươn ngan gơ sa aniai uă dilah ờ geh bơsong mhar.

Bơto sồr làng bol là tu\ [ồm sơnơm gơ sơ\t tu keo den pal ngui di sơnơm. Dơ\ bàr là gơ sơ\t jơh bal tu kòn mờ gơ sơ\t tơn tăp tu. Tu\ tìp tu do den pal ngui sơnơm hơ\ sồng gơtùi. Khà priă tờm tơngời den ờ uă, den tàng tu\ rcăng sơndră den pal kơlôi sơnơng nền là kơryan kòp mơya pal sền gàr cồng nha chi tam, mơya kung pal gàr sơl bơta kuơ lơh sa ai làng bol lơh broă sa in.

Jat ồng Lưu Hoài Hưng, Kuang atbồ Tiah tờm drơng broă lơh broă sa sươn sre kơnhoàl Chư Prông đơs, nam do kàl mìu tus jơla, trồ tiah duh uă, trồ tiah ờ bè ờs neh lơh tu keo nhai hàm in deh dờng rơ\ rài ngan. Nàng gơ sơ\t jơh tu do, làng bol lơh broă sa pal [ồm sơnơm halà rơ sìh sơnơm hoá học tềng cồng tơngời tu\ tu gam tàm tơngai tu kòn gam dềt. Bal mờ hơ\, pal sơlơ ơn tai phơng, sơngka sền gàr nàng tờm tơngời mhar dờng jơnhoa, lik bơkàu. Tài bơh tu\ tơngời mu\t tàm tơngai do, tu keo ờ jai lơh aniai tai.

Dilah ngui sơnơm hoá học den khà tu chơ\t uă. Tu keo dờng den deh uă dơ\ tai, dơ\ do deh den tu tơnơ\ hơ\ sồng ơm tàm tăp. Tu\ ơm tàm tơngai tăp [ồm sơnơm den ờ go\ kuơ, mìng gơ sơ\t geh tàm tơngai tu dềt lơm. {ồm bơh 7 tus 10 ngai lòt sền wơl geh tai tu dềt ndai. Cau lơi [ồm bơh 2 tus 3 dơ\ den tơngời hơ\ sồng hòn dờng gơtùi. Tus tu\ do, ờ hềt tơrgùm kờp geh hoàc hươr, pal kơ\p tus lồi kàl.

                      Tu keo sa lu\t nggùl tờm tơngời halà bơkàu pa lik, lơh tơngời ờ gơtùi dờng

Jat tơrgùm kờp bơh Chi cục Sền gàr phan tam mờ tam phan càr Gia Lai dê yal, tu\ do geh rlau 5.100 lồ tơngời tàm 11 kơnhoàl tàm gùt càr gơtìp tu keo sa aniai. Tàm hơ\, geh mờr 1.200 lồ gơtìp hoàc hươr kơn jơ\, aniai tus cồng nha lồi kàl, geh tu\ là sơrbì jơh. Ală tiah geh tu keo sa aniai tàm tơngời uă ngan rlau jơh là ală kơnhoàl ơm tàm tiah đah jum mat tơngai lik càr dê, bè: Chư Pưh, Krông Pa, Kông Chro, Đăk Pơ, Chư Prông. Gah lơh broă sa càr Gia Lai pal geh ală broă lơh dong làng bol lơh broă sa kơryan bơta rơ\ rài bơh tu keo dê, nàng kờ` tơrmù hoàc hươr, mơkung kơryan tu do lơh bơtờp tus ală tiah ndai.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến