Klàs rbah bơh broa\ tà` gle tàm Lộc châu, Bảo Lộc, Lâm Đồng.
Thứ bảy, 00:00, 17/05/2014

Lài do, jơh ala\ hìu nha\ tà` gle, đơr tàm bòn 3 mờ bòn 4 ntum Lộc Châu, bòn dờng Bảo Lộc, càr Lâm Đồng ndrờm la ala\ hìu nha\ rbah, ờ geh ù lơh sa hala mìng geh 2, 3 sào ]e, den tàng rài kis gơtìp ua\ ngan kal ke. Mơya, bơh broa\ tà` gle, tà` đơr den dong khi bơtàu tơngguh rài kis mờ jơh jơgloh rbah

            Lộc Châu la dùl ntum mìng broa\ lơh broa\ sa lơm, làng bol kis sơnđìng ngan tàm broa\ tam ]e mờ kơphê. Gơya, tu\ do  tu\ geh bòn 3 mờ bòn 4, bol a` geh sền go\ broa\ lơh bơh tơl hìu ndrờm tam pơr lòng tà` gle kờ` tac geh tai pria\ jền, ngap lơngai rài kis. Jat tơr gùm kờp, tu\ do geh di 100 hìu nha\ làng bol gam lơh broa\ tà` gle, đơr, geh tus 30% kờp jơh hìu nha\ bơh 2 bòn. Lài do,  cau lơh broa\ tà` gle, đơr tàm do ua\ ngan phan nàng drơng tus broa\ lơh sa tàm bòn lơgar, bè sơ\ a` ]e, nir mờ đồng nàng ròng tu ruồi brài. Tu\ do,  phan khi tà` geh li la ngan, bè  lơ i ơn ka hap, bài ka se\ ơn biap, plai đo, đồng ròng tu ruồi brài mờ phan nàng bơka bơkàu…Tàm hơ\,  lơ i ơn ka hap la phan tà` geh tac ua\ ngan.

            Broa\ tà` lơ i  gam gơ hòi geh tus 2/3 na\ cau lơh broa\ gam tà` đơr gle tàm do geh tus bal. Tơl nơm lơ i  kung mìng tac geh di 2 rbô pria\, mơya gơ geh cau blơi ua\ ngan, den tàng làng bol cau tà` kung chờ ngan sơl. Mò Đoàn Thị Quyên dùl hìu nha\ tà` lơ i ơn ka hap tàm bòn 4, ai git: “Tài ờ geh ù lơh broa\ sa, lài do ùr bơklau a` pal lòt lơh mờng kờ` geh phan sa. Lơh mờng den bòl glar kal ke ngan,  gơ kung mìng geh sa lơm, rbah gam rbah ờs. Ai bơh tu\ geh tà` lơ i ơn ka hap tus tu\ do,  geh bơh 3 na\ cau tàm hìu a` kung bơh 200-250 rbô pria\ dùl ngai. Kung kơnờm bơh hơ\, hìu nha\ a` neh pơr jum geh pria\ lơh geh hìu, blơi geh tivi mờ rơndeh mai\. Tu\ do, ala\ lơ i mờ  hìu na\ a` mờ ala\ hìu nha\ ndai tà` drờm geh cau tus lùp kờ` blơi. Den tàng, bol a` sùm geh  broa\ lơh gùt nam mờ pria\ geh kung geh đau rlau”.

            Broa\ lơh tà` đơr gle ờ mìng lơh geh broa\ lơh sùm tus bal ngan cau lơh broa\ tàm do, mờ gơ  gam dong ờ ua\ hìu nha\ geh pờ hìu nàng ka\ bro. Cau sa\ tờm geh tus blơi lơ i ơn ka hap bơh làng bol tà` geh kờ` geh lòt tac tàm ala\ càr Ninh Thuận, Bình Thuận la ồng Lê Quang Đức kis tàm bòn 4. Tu\ do, ồng Đức la cau at bồ mpồl broa\ tà` đơr, gle ntum Lộc Châu, mơ kung la cau lơh tơr bo\ ka\ bro phan tà` geh tus mờ làng bol. Ồng Đức ai git: “ Lơ i ơn ka hap la phan mìng ngui dùl dơ\, den tàng bơta kờ` ngui la ua\ ngan. Tu\ do, mờ khà lơ i  geh làng bol tà` geh gam ờ hềt  tơl bơta kờ` ngui bơh ala\ cau lơh ka tàm Bình Thuận mờ Ninh Thuận. Bơh tu\ a` geh pờ hìu ka\ bro blơi lơ i bơh làng bol tus tu\ do, ờ hềt tu\ lơi lơ i gơbàn jơng kah ờ geh cau blơi. Ngan la tàm nhai dà lềng ờ gơ pồt dờng, cau lơh ka geh lòt lơh ka ua\ drờm ngai lơi kung geh  rơndeh tus lòt ai lơ i tac”.

            Bal mờ tà` lơ i ơn ka hap gam la la phan geh gơ hòi ua\ ngan cau lơh broa\, den làng bol tàm do kung gam ai bơh bơta ru nàng tà` đồng ròng tu ruồi brài, bài kơ se\ ơn biap, plai đo mờ tà` bài bơka bơkàu. Ồng Đoàn Đức Bé cau sùm tà` đồng ròng tu ruồi brài tàm bòn 3, boh bơr: “ Hìu nha\ a` geh lơh broa\ tà` đồng ròng tu ruồi brài neh rlau 10 nam do. A` neh bal mờ kòn  klau dờng geh lòt kơl gle, đơr, ai pơ ùr mờ kòn klau put ơm tàm hìu tà`. Tu\ do, cau blơi đồng ròng tu ruồi brài ua\ rlau mờ lài, den tàng broa\ tà` đồng cèng wơl hìu nha\ in geh pria\ niam bơh 4-5 tơlak pria\ tàm dùl nhai. Bi Thái Hồng Thanh cau mìng bi lơm tà` bài bơka bơkàu tàm bòn 4, đơs: “ Tu\ do jơh mờ 2 bòn,  cau tà` phan bơh gle, đơr ua\ ngan, kung mìng dùl na\ a` lơm tà bài bơka bơkàu. Pah nhai, dùl na\ a` kung  geh di 7 tơlak pria\ bơh broa\ tà` bài bơka bơkàu”.

            Mò Phạm Thị Thu Hằng kuang jat jơng at bồ anih duh broa\ làng bol ntum Lộc Châu, bòn dờng Bảo Lộc, càr Lâm Đồng ai git: “Tàm ala\ nam do, broa\ tà` phan bơh gle, đơr tàm bòn 3 mờ 4 neh mờ gam lơh ai geh broa\ lơh rlau 300 na\ cau lơh broa\ in, mờ pria\ geh kờp bal di 3 tơlak 500 rbô pria\ dùl na\ cau dùl nhai. Mờ bơta mùl màl hơ\,  broa\ tà` phan bơh gle, đơr neh dong git nđờ jơt hìu nha\ tàm 2 bòn do neh lik klàs rbah, tơl ngui tơl sa mờ rhời brồ guh.Nàng lơh geh bơr nàng ja\ tus broa\ tà` đơr, gle bơtàu tơngguh, nam 2009, Mpồl cau lơh broa\ sa ntum neh lơh lài crơng gơs mpồl broa\ lơh tà` gle, đơr. Tơnơ\ geh crơng gơs, mpồl geh broa\ lơh jòi drà ka\ bro, mơ kung, dong tơl bơta nàng ala\ cau tàm mpồl geh bơsram bal,  tam pà bơta mờng lơh broa\. Gơya, tu\ do, kal ke ngan rlau jơh la khà phan nàng tà` slơ ngai slơ ờ gam geh tai. Den tàng, neh geh ua\ hìu nha\ ai ù tam gle, đơr kờ` geh lài phan tà` tơn mờ gơ tùi sùm  lơh broa\ mờ bơta tà`”.

                                                                                      Cau  mblàng K’ Brọp

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC