VOV4. K’ho - Kơphe Arabica gam geh tam ua\ tàm ala\ tiah mriềt tàm Tây Nguyên. Tàm Kon Tum, ala\ kơnhoàl Đăk Glei, Tu Mơ Rông mờ Kon Plông gam mut lơh broa\ lơh dong kờl bơtàu tơngguh kơphe tiah mriềt, mờ rlau 4 rbô hìu rbah geh tam rlau 1 rbô lồ kơphe Arabica, Dơ\ tìp mờ boh bơr mờ ồng Cáp Thế Kiệt, cau kuang kỹ thuật, Trung tâm bơto pơlam broa\ lơh sa- phan tàm dà càr Kon Tum bè bơta chài tam kơphe tiah mriềt Arabica nàng bơtàu tơngguh lơh sa hìu nha\:
-Ơ ồng, kờ` tàm kơphe tiah mriềt den lài jơh làng bol kờ` pal rcang ala\ bơta sơnrờp lơi?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Nàng tam geh kơphe Catimor do, hala gam sơnđan kơphe sồ một den broa\ lài jơh la pal gàr niam bơta jơnhua gơ dê, ù tiah pal jơnhua rlau 800 thơt pơndrờm mờ mat dà lềng. Dơ\ 2 la làng bol pal tờ bơtô 40x40 phơng mơya đơs mờ làng bol he la tờn bơtô di 2 nđàm tê la làng bol he geh wa\ mo. Bơta tai la pal tờ lài bơtô di dùl nhai nàng lơh geh ìo kờ` tam chi gơ hòn niam.
-Tơnơ\ tờ bơtô, tàm broa\ tam kơphe, làng mut lơh broa\ do bè lơi?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Trồ tiah gơ di pal mờ bơta làng bol geh tam den Trung tâm bơto pơlam broa\ lơh sa geh dong kờl mờ càng sơntìl ai tus tơl hìu làng bol. Làng bol lời di pơgap 5 tus 10 ngai nàng sơntìl gơ pràn wơl mờ bơyai tam. Broa\ lơh kờ` tam dùl tờm kơphe den lài jơh làng bol pal cèng tus tàm mìr, lời 5 tus 7 ngai nàng kơphe gơ mờng mờ trồ tiah hơ\ sồng tam. Tam pal ai tê sơntơp ù gùt dar nàng gơ kơljap tờm pleh lơh gơ ơ wa` tờm den khà gơ kis la jơnhua ngan.
-Tàm nam sơnrờp tơnơ\ tu\ tam kơphe sơntìl, làng bol pal kah tus bơta lơi tàm broa\ sơng ka sền gàr kơphe mờ he tam?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Tàm nam sơnrờp bơta nhơt gơ cat pràn ngan. Hơ\ la bơta tàm pơrlòng bơh kơphe mờ nhơt. Nhơt den gơ cat pràn ngan, làng bol he pal lơh nhơt. Tàm broa\ chài geh lơh tus 2, 3 dơ\ nhơt jat mờ tềng bơta ù tiah mờ nhơt bè lơi den làng bol gơ tùi jì bơh pe tus poan dơ\. Hơ\ la bơta pal kah mờ kuơ màng ngan nàng kơphe gơ cat pràn geh.
-Pơnjat tai tàm nam dơ\ 2 mờ dơ\ 3 tus tu\ kơphe geh plai lòng, broa\ lơh sơng ka tàm tơngai do kờ` pal mut lơh bè lơi nàng lơh niam bơta gơ dờng, pràn bơh kơphe?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Tus tu\ kơphe neh nam dơ\ 2 geh pơlam làng bol he koh ờ ua\ cồng nàng ròng wơl dùl cồng tờm hala 2 cồng nàng ròng gơ cat ntê kờ` ròng tờm. Tu\ tờm neh dờng tus nam dơ\ 3 la kơphe neh gơ plai bói la kơphe neh niam. Bè ờs làng bol he geh bơhìan lời tờm slơ ua\, slơ li tờm den làng bol sơnơng la geh ua\ plai, ua\ plai mơya ờ di bè hơ\.
-Dùl tàm ala\ bơta nàng tờm kơphe dờng, cat pràn niam hơ\ kung la pal lơh niam broa\ sơndra\ mờ tu sa. Mờ tờm kơphe do, bi geh tơng kah broa\ lơi tus mờ làng bol tàm broa\ rcang sơndra\ tu sa aniai?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Tàm bơta tu sa aniai do kung la tiah pa mờ he tam bơta gơbàn kòp, tu sa kung ờ hềt ua\. Tờm kơphe tàm tơngai do geh sơnđan ờ hềt gơbàn ua\ tu sa, mìng gơlik geh ờ ua\ bơta sơnđan la nhui. Nhui den cau kuang kỹ thuật geh tus tàm mìr nàng lòt sền ua\ bè lơi di lah ua\ ir den geh dong kờl làng bol sơnơm mờ pơlam bồm nàng gơsơt tu sa aniai.
-Dùl tàm ala\ broa\ kuơ màng ngan tai hơ\ la bơta tơnhàu plai, làng bol pal tơnhàu bè lơi nàng gàr niam khà plai dum kung bè khà niam bơh kơphe tiah mriềt?
Ồng Cấp Thế Kiệt: Lài do làng bol he mờng pic dùl dơ\. Pơnyơu bè kơphe gơ dum di bơh 10 tus 20% den cau geh hòi kòn bươn, cau tus sền bè do mờ cau geh blơi mờ khà pria\ mờ khà niam bơh kơphe lơyah. Mơya tơnơ\ geh bơta lơh bal bơh mpồl lơh sa ka\ bro mờ cau kuang kỹ thuật drơng broa\ tơl xã tus pơlam làng bol den geh dùl bơta gơ tam gơl loh làng ngan. Làng bol pic kơphe bơh 3 tus 4 dơ\ tàm dùl kàl kuơ màng la rwah ala\ plai dum nàng pic. Cau kuang kỹ thuật geh ala\ dơ\ tus hờ mìr pơlam làng bol pic plai. Hơ\ sồng trơ gùm làng bol wơl nàng sơnđan la lơh broa\ lơh pơlam nàng làng bol pic plai khà niam mờ tac geh jơnhua.
-Tàm broa\ lơh sền jat broa\ làng bol tam, tam ua\ kơphe tiah mriềt, bơta ờ niam ngan mờ làng bol sùm gơbàn la broa\ lơi?
Ồng Cáp Thế Kiệt: Ua\ tu\ làng bol he lơh tàm do la gam lơh mờ jơng tê. Bè tàm kàl kơphe gơ di bal mờ kàl tơnhàu broa\ lơh sa ndai làng bol dê. Hơ\ la dùl tàm ala\ kal ke. Nàng lam sồr làng bol he lơh ngan lơh kơphe den kung gơbàn kal ke. Dơ\ 2 tai la ba\ ù làng bol he lơh den ờ ua\, êt ờ hềt trơ gùm ua\. Làng bol he lơh pơnyơu tềng do dùl sào, ngài di 2, 3 kơi sồ lơh tai dùl sào den broa\ lơh pơng gàr hala sền gàr den la ờ hoan ngan. Bơto làng bol pal rơndap broa\ lơh wơl nàng làng bol geh sơng ka sền gàr mờ bơcri lơh di broa\ pơlam rlau.
-Dan ưn ngài ồng bè dơ\ lùp mờ ho jơnau lùp do.
Cau mblàng K’ Brọp
Viết bình luận