VOV4.K’ho - {òn dờng Dà Làc – càr Lâm Đồng là càr lam lài gùt lơgar bè broă ngui công nghệ cao tàm broă lơh sa suơn sre, ai tàm tơngu me hơ\, broă lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0 neh geh uă hìu làng bol, HTX, anih lơh sa kă bro tàm do jòi kờ` g^t mờ bơcri priă ngai sơlơ di pal mờ geh cồng nha uă.

Ờ duh pal l^k tus tàm suơn, bi Nguyễn Đức Huy, kis tàm sơnah [òn 9, [òn dờng Dà Làc, càr Lâm Đồng mìng ngui điện thoại kờ` atbồ jơh bă suơn tam phan mờ công nghệ cao tàm tiah hìu jàl ơnàng 6 sào hìu nhă bi dê.

Bơdìh mờ broă tam tàm dra lơh hờ đang [uơn tàm broă lơh ù, ală bơta biăp, kơnuh plai chi tàm suơn ndrờm geh sền gàr, sih phơng, tuh dà is. Jơh ală broă ndrờm geh lơh mờ internet mờ phan cảm ứng.

Ală rùp bơta duh, khà dà – klài phơng, bơta sùh iò ù, bơta gơdàr dra… ală jơnau yal tàm suơn ndrờm geh tơl^k tàm phần mềm điện thoại smarphone. Bi Nguyễn Đức Huy pà g^t, bơh broă lơh do gam geh yal lài broă di gơlan gơbàn bè kòp gơtòp kờ` he rơcang lài tàm broă sơndră geh cồng nha mờ khoa học, gàr niam phan tam sùm geh hòn gơs mờ tơnguh bơtàu niam.

-Tu\ neh tơnguh bơtàu dờng pràn den broă atbồ hơ\ là broă kuơ màng rơlao bè kỹ thuật. Atbồ tàm do là pal ai geh bơh tơl broă lơh mùl màl.

Mờ bơta hơ\, kơnờm mờ phan lơh broă măi mo\k bè bol a` neh lơh tàm ală nam do den tu\ do neh geh bộ dữ liệu, dong kờl broă ai tơl^k kơrnoăt ngai sơlơ di pal. Bè tàm tu\ hơ\, mờ khà phơng hơ\, broă tuh dà hơ\ den ai geh cồng nha bè lơi.

Bơcri priă tàm broă lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0 tàm càr Lâm Đồng tu\ do geh ngui mìng tàm gah công nghệ lơh sơntìl in-vitro kờ` lơh sơntìl phan tam ờ geh kòp, geh ndrờm bal mờ ring niam bè cồng nha bal mờ bơta niam.

Gơwèt mờ gah tam phan, lơh sa suơn sre ngăc ngar mìng bơcri priă lơh tàm phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre geh bơta niam uă. Tàm bơta tơrgùm bal ngai sơlơ uă bè tu\ do, broă bơcri priă do ngai sơlơ geh làng bol lơh broă sa, ală HTX mờ anih lơh sa kă bro sền gròi mờ chồl pràn lơh.

Jăt ồng Trần Thanh Sơn, cau tàm mpồl HTX kis tàm sơnah [òn 9, [òn dờng Dà Làc yal, bơcri priă jăt broă lơh di nền nòn mờ uă ngan priă, mơya cồng nha lơh geh kung uă ngan sơl. Ờ mìng tơmù khà cau lơh broă mờ phan lơh geh sùm geh bơta niam mờ ndrờm bal.

-Bơcri priă lơh broă uă ngan, mơya broă lơh di ngan là broă kơlôi sơnơng, lơh mơ bơh lài ngan kờ` pleh mờ tìs. Jòi broă ngui kờ` jơh ală broă lơh ndrờm lơh is jơh. Tu\ do công nhân HTX mìng geh dùl broă lơh là lòt kleh nha mờ lòt sền gròi là jơh.

Là dùl tàm ală mpồl lơh broă sa suơn sre ngăc ngar bơh uă nam do, kơnờm mờ mpồl kỹ sư lơh broă jăk chài mờ phan lơh broă ndrờm bal, ală phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre geh anih lơh broă kơlôi sơnơng mờ lơh broă Dà Làc lơh gơs sùm geh bơta niam, cồng nha ring bal, ndrờm bal uă ngan.

Jăt kỹ sư Đoàn Thị Tươi, lơh broă tàm anih kơlôi sơnơng mờ lơh broă Dà Làc yal, kờ` bơcri priă lơh sa suơn sre ngăc ngar geh cồng nha tàm bơta broă lơh sa tu\ do, den broă rơcang là kuơ màng ngan.

Cau lơh broă sa pal ai g^t lài mpồl phan tam geh tam tàm suơn. Tàm tơngu me hơ\, broă sền gàr, phan lơh broă geh ai rơcang lài di pal, ndrờm bal.

-Làng bol pal geh broă rơcang lài ngan là bè priă bơcri, dơ\ 2 là he pal geh jơnau g^t wă bè ală bơta kờp ha là broă ngui bơh ală bơta phan do.

Gơwèt mờ a`, a` đơs là Công nghệ IoT (Internet of Things or Internet vạn vật) tàm tơnơ\ do geh tơnguh bơtàu mờ kờ` ngan tus mờ làng bol, tơmù ờ uă ngan broă lơh mờ să mờ dong kờl he tơnguh cồng nha phan tam uă ngan.

Tu\ do, càr Lâm Đồng geh 57 rơbô lồ ù lơh sa suơn sre ngui công nghệ cao, do là bơta [uơn kờ` cau lơh broă sa tơnguh bơtàu broă lơh sa suơn sre ngăc ngar. Mơya, kờ` geh dùl hìu jàl lơh sa suơn sre ngăc ngar mờ ală phan lơh broă pa den priă bơcri bơh 200, 300 tus g^t nđờ 1 tơmàn đong.

Bu\ lah g^t bơcri priă uă, tơngai lơh broă jo\ jòng, bơta niam phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre niam rơlao, priă tă lơh broă tàm uă gah kung gơmù uă… mơya geh uă bơta pràn bơcri priă bơh làng bol lơh broă sa suơn sre càr Lâm Đồng gam ờ pràn, den tàng broă bơcri priă lơh sa suơn sre ngăc ngar tàm càr Lâm Đồng gam ờ uă, mìng rơ\p geh tàm ală anih lơh sa kă bro dờng.

Broă lơh sa suơn sre ngăc ngar ha là gam sơnđan là lơh sa suơn sre 4.0 là dùl broă pal geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre pa dê.

Mơya, pal geh bơcri priă lơh bè lơi geh cồng nha mờ di pal gam là broă geh uă làng bol lơh broă sa, HTX mờ anih lơh sa suơn sre kờ` g^t ngan? Jơnau lùp tơnơ\ do mờ kỹ sư lơh sa suơn sre Lại Thế Hưng, kuang atbồ đah tam phan mờ sền gàr phan tam càr Lâm Đồng lài do geh yal loh làng bè broă do.

-Ơ ồng, lơh sa suơn sre ngăc ngar den pal tă priă bơcri uă, bè hơ\, làng bol lơh broă sa pal bơcri priă bè lơi di pal?

Ồng Lại Thế Hưng: Tu\ do, bơcri priă ai broă lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0 tàm càr Lâm Đồng là ờ hềt geh uă, mìng geh tơrgùm tàm ală anih lơh sa kă bro công nghệ cao ai bơh broă ngui IoT mờ broă lơh tòm bơh internet, công nghệ phần mền thông tin kờ` atbồ broă lơh sa bơh broă lơh lài ngan tus mờ broă tăc.

Bè hơ\, lài ngan cau lơh broă sa pal ngui IoT tàm anih lơh sa kă bro, suơn tam phan să tòm, mờ kờ` ngui IoT den pal geh internet kờ` lơh lơh broă mờ phần mềm atồ cảm biến.

Dơ\ bàr, phan do pal geh nùs nhơm ndrờm bal, nùs nhơm lơh broă bơh suơn dờng hơ\ dê pal gàr tơl bơta pràn tam phan jăt broă ngui công nghệ cao. Hơ\ là bơh broă po\ ù, dra ơn, dà tuh mờ broă sền gàr, sih phơng, broă tam gơl bơta duh mrềt, bơta àng… pal ring niam mờ ndrờm bal.

Tàm tơngu me hơ\, he hơ\ sồng gơtùi tơnguh bơtàu geh broă lơh sa suơn sre 4.0, he pal lơh rơhời. Tu\ do, ală phần mềm do blơi kas priă ngan, geh uă anih lơh sa kă bro lơh phần mềm tàm lơgar Việt Nam kung bè ală phan neh geh lơgar Việt Nam he lơh gơs, he gơtùi tìp mờ ngui tàm broă suơn lơh broă he dê.

-Ơ ồng, bè hơ\, kờ` broă lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0 geh ngui mờ tơnguh bơtàu uă, jăt ồng gah lơh broă geh gơnoar càr Lâm Đồng pal lơh bè lơi kờ` geh ală broă dong kờl mùl màl ai làng bol lơh broă sa in?

Ồng Lại Thế Hưng: Pah nam, gah lơh sa suơn sre kung neh jào lơh ờ uă rơndăp broă, broă lơh, rơndăp broă bè tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0, broă lơh sa suơn sre công nghệ cao, tam gơl sơntìl phan tam… ală broă lơh do neh geh lơh mùl màl tàm pang web Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Lâm Đồng dê, kung bè tàm pang web bơh ală đah lơh broă gơwèt sở.

Dơ\ bàr, bè broă lơh den kung neh geh ală broă tơnguh bơtàu bơh ală nam lài do. Bè ală broă ngui IoT ai kơnhoàl Đơn Dương, Đức Trọng, Dà Làc ai làng bol lơh broă sa in kờ` làng bol geh tìp mờ ală broă lơh do kờ` làng bol tơnguh bơtàu broă lơh sa dờng.

Dơ\ pe, rơndăp broă blơi sơntìl bơh lơgar bơdìh mờ gơnoar tòm sơntìl kờ` he geh ală bơta sơntìl niam kờ` he lơh sa suơn sre ngăc ngar 4.0 kờ` tus bal tàm drà kă bro phan mờ lơgar bơdìh. Dong kờl ală anih lơh sa kă bro tìp mờ ală jơnau tơng^t, dong kờl bơh dà lơgar.

Bơdìh hơ\ tai, tàm broă lơh jăt rơndăp broă lơh sa suơn sre pơgồp bal mờ tăc phan geh lơh, di lah ală suơn dờng, anih lơh sa kă bro, làng bol lơh broă sa kờ` den lùp sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr Lâm Đồng bơh ală đah lơh broă tòm, ală phòng nông nghiệp, anih lơh broă sa suơn sre kơnhoàl kờ` geh bơto tai, dong kờl làng bol lơh broă sa he dê gờ` tìp mờ ală bơta ngăc ngar, công nghệ, broă dong kờl bơh dà lơgar kờ` tơnguh bơtàu lơh sa suơn sre 4.0 geh khà broă.

-Ơi, dan ưn ngài ồng!

Cau mblàng Ndong Brawl