VOV4.K’ho - Tam klăc là bơhiàn kuơ màng bơh làng bol ală kòn cau kis bal tàm càr Trà Vinh dê. Bơh broă tam klăc bal neh ai geh bơta pràn nàng càr Trà Vinh sơrlèt mờ kal ke, tơlòng tàm broă tam lơh, dà lơgar geh tơnklàs mờ tàm broă bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar tŭ do. Cau lơh ƀăo Sa Oanh geh jơnau cih yal bè broă do.

Tàm rài lài do, làng bol kòn cau Khmer sùm tam klăc bal, đềt mềt bal mờ ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi ndai tàm broă bơ̆t bơtàu mờ sền gàr ƀòn lơgar, dà lơgar. Tàm bơta kal ke ngan bơh broă lơh kăc màng tàm càr Trà Vinh, làng bol kòn cau Khmer kis tàm do gam dùl nùs jăt Đảng, jăt kăc màng nàng lơh geh broă lơh dờng. geh pơnrơ ngan bè tàm broă Ntào tam dră nam 1960, ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi kis tàm càr do geh ntào tam dră, tàm hơ̆ geh di pơgăp 65 rơbô nă làng bol kòn cau, cau kơ đơng yàng kòn cau Khmer tus bal. Tàm hơ̆ uă ngan tàm nhai 4 nam 1975, càr Trà Vinh là tiahgeh tơnklàs dơ̆ lĕ bal mờ Sài Gòn. Hơ̆ là kơnờm mờ nùs nhơm tam klăc bal ling klàng bal mờ làng bol, tam klăc bal ală jơi bơtiàn kòn cau oh mi kis bal tàm càr do. Ồng Thạch Minh Mẫn, dùl nă kuang bàng kăc màng lài do neh tus bal tam lơh bơh nam 16 sơnam pà git: Lài mờ ngai 30 nhai 4, he hòi jà làng bol, cau kơ đơng yàng tus tàm tiah tàm gùl càr, kơ̆p tus 11 jơ ngai tŭ geh săp phào cuh lam lài yal geh tơnklàs càr Trà Vinh den cau kơ đơng yàng, làng bol geh bal cau Yoan, cau Khmer lik tàm gùng, ală cau ndrờm cèng bal bồng bi kăc màng, lòt ndang mờ drao ndang Hồ Chí Minh muôn nam, dà lơgar Việt Nam muôn nam”.

Ờ mìng tam klăc bal tàm rài tam lơh, tàm rài lơngăp lơngai, làng bol ală kòn cau kis tàm càr Trà Vinh sùm dong kờl bal bơh tàm ală broă lơh bè ờs ngan tàm rài kis tus mờ broă lơh bal bơh mpồl bơtiàn dê bè: lơh gùng lòt, lơh hìu bơsram, tă priă dong kờl bơsram sră... Mìng is tàm rài kis làng bol sùm dong kờl bal tàm broă tơnguh bơtàu broă lơh sa hìu nhă. Geh pơnrơ ngan bè hìu ồng Đặng Văn Hùng, kis tàm xã Thạnh Hoà Sơn, kơnhoàl Cầu Ngang, hìu geh rơlao 10 sào ù, gŏ broă lơh sa hìu nhă neh ring niam, mờ ờ geh cau lơh broă, ùr bơklao ồng neh ai làng bol kòn cau Khmer kis bal tàm ƀòn in yòng ù nàng tam phan. Sal wơl, làng bol kis tàm ƀòn ndrờm tus dong kờl di lah geh broă ồng kờn. Ồng Đặng Văn Hùng pà git: Añ geh bă suơn nàng làng bol in yòng tam khoah phòng. Tàm do làng bol kòn cau geh uă, añ lơh ờ jai den añ tam pà ai làng bol in lơh. Lài do lơh kòi geh 1 kàl mơ, tŭ do tàm 3 nhai, 3 nhai 10 nă cau lơh. Broă lơh lơi añ hòi jà oh mi ƀòn lơgar, sih phơng kung jà oh mi dong kờl, ƀồm sơnơm kung bè hơ̆ sơl, añ lơh ờ jai. Kơnờm bè hơ̆ den tàng kung ờ hoan kal ke, lơh kung geh cồng nha”.

Bơh bơta pràn nùs nhơm tam klăc bal hơ̆ den tàng neh dong kờl càr Trà Vinh sùm gàr niam bơta lơngăp lơngai cíñ trị, ờ do ờ dă mpồl bơtiàn. Làng bol ală kòn cau kis tàm càr sùm pin dờn tàm broă đơng lam bơh Đảng mờ Dà lơgar, iang nùs lơh broă sa, tơnguh uă rài kis. Tŭ do, càr ờ gam hìu rơƀah gơwèt broă lơh ai lài cau geh màng mờ dà lơgar dê; khà hìu rơbbah jăt khà rơƀah uă bơta tus tŭ do gam 1,67%, hìu rơƀah là làng bol kòn cau Khmer gơmù gam hờ đơm 4%; geh 5 tàm 9 mpồl lơh broă tàm kơnhoàl geh khà mờ lơh gơs kơnòl bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa. Ồng Thạch Khôl, dùl nă kuang bàng neh jơh sơnam lơh broă tàm xã Kim Sơn, kơnhoàl Trà Cú chờ hờp pà git: Geh broă sền gròi, drơng gàr bè rài kis làng bol, bè đah lơh sa geh pờ uă ơdŭ bơto pơlam bè khoa học kỹ thuật, tam gơl sơntìl geh plai là cồng nha den geh uă. Tŭ do geh hìu bơsram, geh hìu sơnơm, geh rơbàng, geh gùng lòt; lài mờ tŭ dà lơgar geh tơnklàs, ală hìu ndrờm geh lơh mờ nha chi, tŭ do đơs bal ndrờm neh geh hìu lơh mờ sơ mang lơm”.

Tŭ do, Mặt trận Dà lơgar Việt Nam ală kấp tàm càr Trà Vinh gam pơn jăt tai tơnguh ală broă lơh bơhiàn niam chài bơh Mặt trận Việt Minh dê, chồl pràn broă lam sồr làng bol lơh jăt cồng nha bơh dơ̆ lam sồr “Gùt làng bol tam klăc bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa, ƀòn drà jăk chài” pơgồp bal mờ jơnau kờnn tơmù rơƀah kơl jăp, pơgồp bal tàm broă lơh jăt broă pơrlòng “Càr Trà Vinh bal mờ gùt lơgar tus bal bơ̆t bơtàu ƀòn lơgar pa”, “Gùt lơgar tus bal tài cau rơƀah-ƀañ lời cau gơtìp sơbì is hờ tơnơ̆”…

Ồng Phạm Tiết Cường, Phó Củ tịc Ủy ban Mặt trận Dà lơgar Việt Nam càr Trà Vinh pà git, nàng tơnguh bơta pràn gùt làng bol, bơ̆t bơtàu càr Trà Vinh ngai sơlơ tơnguh bơtàu, tàm tơngai tus, Mặt trận ală kấp tàm càr Trà Vinh pơn jăt tai tơnguh mpồl tam klăc gùt làng bol, hơ̆ là jơnau bơsram geh sùm ai broă lơh kăc màng càr dê: “Neh rơlao mờ ală tơngai kăc màng mờ broă tus bal bơh ală làng bol; geh ba làng bol kis tàm ƀòn lơgar, tàm ƀòn drà; hơ̆ sồng làng bol ală kòn cau, ală cau kơ đơng yàng neh ai geh bơta pràn tơrgùm bal mờ lơh geh cồng nha. Jơnau bơsram broă tam klăc bal gùt jơi bơtiàn kòn cau neh gơs jơnau bơsram geh sùm bơh Đảng ƀộ bal mờ làng bol càr Trà Vinh mờ geh là jơnau bơsram ai broă kăc màng càr dê tàm tơngai tus”.

Tŭ gam kis, Bác Hồ neh bơto: “Añ bơto làng bol tam klăc bal nền nòn mờ uă rơlao. Pram nao tê kung geh nao tê jòng, nao tê lơyah. Mơya lơyah, jòng ndrờm geh bal dùl mpàng tê. Tàm git nđờ tơlăk nă cau kung geh cau bè do, cau bè ne, mơya kung ndrờm là jơi nòi dà lơgar dê. Bè hơ̆, den tàng he pal tàm sơnđàc bal. Toh glài bal. He pal dờp là neh là cau tàm dùl dà lơgar bal den cau lơi kung geh nùs nhơm kờñ gơboh mờ dà lơgar. Geh bè hơ̆, hơ̆ sồng gơs tam klăc bal, geh tam klăc bal den hơ̆ sồng rơnàng tơnơ̆ do geh jăk chài”. Jơnau đơs bơh Bác Hồ neh gơs jơnau lam sồr nàng ală broă lơh bơh Đảng bộ, gơnoar atbồ bal mờ làng bol ală kòn cau kis tàm càr Trà Vinh in lơh jăt bal.

Cau mblàng Ndong Brawl