VOV4.K’ho- Tơnơ\ mờ mờr 90 ngai ờ geh cau lơi gơtìp mờ kòp Covid-19 tàm mpồl bơtiàn, ngai 30 nhai 11 nam 2020, lơgar Việt Nam neh dờp tai geh 4 nă cau gơtìp kòp pa tàm [òn dờng Hồ Chí Minh, tàm hơ\ geh 3 nă cau dờng mờ 1 nă kòn dềt.

Bơta do pà go\ kòp Covid-19 gam sùm gùt dar he, den tàng tơl nă he pal sùm rơcang ngăc lài, ba` sền ờ sơ\p tềng đăp mờ kòp gơtòp, lơh jăt nền nòn ală jơnau bơto sồr bơh gah lơh sơnơm bè broă rơcang sơndră mờ kòp Covid-19.

Tơnơ\ mờ uă ngai kơrian kòp Coviod-19 tàm lơgar, nùs nhơm sền ờ sơ\p, ờ sền gròi nền nòn broă rơcang sơndră mờ kòp bơh ờ uă làng bol neh geh go\.

Broă tơrgùm gal cau, nhơl chờ, pơ-rài bồ tơngoh gal cau neh geh wơl. Tàm ală anih mpồl bơtiàn, uă cau neh ờ pơn chèo ha là ală phan lơi rơcang gàr lài să jan, tus mờ tu\ gơtìp ală cau gơbàn kòp Covid-19 pa, hơ\ sồng ală cau g^t mờ ngòt. Bác sĩ Trịnh Quang Trí, kuang atbồ anih tờm sền gròi kòp tê jê să càr Dak Lak yal:

-Broă di gơlan gơtìp wơl kòp Covid-19 tàm lơgar Việt Nam gam uă ngan, tài tu\ do geh uă ngan cau mu\t bơh lơgar bơdìh tus tàm lơgar he, tàm hơ\ he geh bal gùng nhàr dà lơgar mờ uă lơgar geh broă sền gròi kòp bơh ală lơgar do ờ hềt tơl niam. Bơta kal ke tai tàm broă rơcang sơndră mờ kòp Covid-19 tu\ do là bơh rơlao 60 tus 70% ală cau gơtìp virus ờ geh tơngo\ mờ kòp. Den tàng, gơbàn broă ờ sền gròi tàm mpồl bơtiàn.

Tơnơ\ mờ tu\ geh cau gơtìp kòp Covid-19 pa tàm [òn dờng Hồ Chí Minh, gah lơh sơnơm càr Dak Lak neh mhar lơh jăt broă jòi cau gơrềng geh tìp bal F1, F2. Tơnơ\ mờ tu\ g^t bàr nă cau geh tìp F2 gơrềng bal tus mờ cau kòp, mpồl lơh broă rơcang sơndră mờ kòp bơh anih tờm sền gròi kòp tê jê să càr neh bơyai lơh aniai phan xét nghiệm ală cau do mờ ală cau gơrềng bal, bơyai lơh tam cah is tàm hìu tờm.

Tus tu\ do, ală cau geh pin gơtòp mờ kòp do ndrờm geh cồng nha ờ go\ mờ virus Sars CoV-2. Đơs bè broă di gơlan gơtòp bơh kòp Covid-19 tàm càr Dak Lak, bác sĩ Trịnh Quang Trí, kuang atbồ anih tờm sền gròi kòp tê jê să càr Dak Lak pà g^t:

-Tu\ do, trồ tiah sơn đờm tam gơl kàl mrềt mờ ală kòp bè gùng tă nhơm bơh virus mờng gơbàn tàm tu\ do, tàm tu\ mờ măt bè ờs, he ờ gơtùi g^t đal ală bơta tơngo\ bơh kòp nggù bè ờs mờ kòp Covid-19. Bơta mrềt kung ai bơta niam nàng virus lơh gơbàn kòp Covid-19 kis jo\ tàm nhơm trồ tiah ha là tàm ală bơta phan jo\ rơlao, den tàng, broă di gơlan gơtòp bơh kòp geh uă rơlao.

Jăt ală cau jăk chài gah lơh sơnơm yal, tu\ do gam ờ hềt geh gùng dà broă lơh lơi di pal nàng kơrian jơh broă gơtòp bơh kòp Covid-19. Tàm dunia, geh bal ală lơgar geh broă lơh sa bal mờ gah lơh sơnơm tơnguh bơtàu bè lơgar Anh, Tây, Mỹ… ală cau gơtìp kòp pa mờ chơ\t gam pơn jăt tai gơguh pah ngai, tàm tu\ sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp gam ờ hềt geh ngui uă, den tàng, jơnau g^t wă lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp tu\ do gam là broă lơh niam ngan nàng rơcang sơndră mờ kòp Covid-19.

Tơl nă cau pal tơnguh jơnau rơcang ngăc, lơh jăt nền nòn ală kơrnoăt tàm broă rơcang sơndră mờ kòp jăt jơnau 5 K bơh Bộ Y tế ai, tàm hơ\ geh:

1. Chèo: pơn chèo biày bè ờs sùm tàm anih mpồl bơtiàn, anih tơrgùm gal cau; pơn chèo y tế tàm ală hìu sơnơm, tiah tam cah is.

2. Lơh kloh vi khuẩn: Rào tê sùm mờ sơ[ong ha là dà lơh kloh vi khuẩn tê. Lơh kloh ală bơta phan, phan ngui sùm geh tìp (tê at mpồng, điện thoại, măt tính [ảng, kơ [àng, jơge\... ). Gàr kloh niam, jùt, rào mờ lời hìu kloh niam.

3. Bơta ngài: gàr bơta ngài tu\ tìp mờ cau ndai.

4. Ờ tơrgùm gal cau.

5. Yal să jan: Lơh jăt broă yal să jan tàm App NCOVI; crăp BlueZone tàm anih https://www.bluezone.gov.vn nàng geh yal lài di gơlan gơtòp mờ kòp Covid-19.

Tu\ geh tơngo\ duh să, bơsiă, glar tă nhơm pal tus mơ hờ hìu sơnơm rềp ngan nàng geh bơto pơlam, dong kờl.

Cau mblàng Ndong Brawl