VOV4.K’ho - Mìng bơh dùl mpồl cau bơsram dờng di hìu bơsram dờng Tây Nguyên, geh bơta sền gròi bal tus mờ kơnòm dềt kue\t kơlte tàm anih tờm ròng siam kơnòm dềt kue\t kơlte Vi Nhân, [òn dờng Buôn Ma Thuột, mờ mpồl lơh roă niam dong kờl is neh geh crơng gơs. Mpồl geh mờr 200 nă cau bơsram dờng do, tu\ do ờ gam là mìng is cau bơsram hìu bơsram dờng Tây Nguyên dê, mờ gam geh bơta tus bal bơh uă ngan ơruh pơnu tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak. Guàng tê kờ` gơboh bơh cau kơnòm să dê neh tus mờ ală oh dềt tiah sar lơgar ngài càr Dak Lak dê mờ uă cau ờ geh bơtuah tàm rài kis, bal mờ gơp, sòl àng bơta kơp kờ` ală rài kis kờ` geh bơta dong kờl, đơs tờm bơta dờng pràn pa bơh cau bơsram tàm hìu bơsram dờng dờng ngan rlau jơh Tây Nguyên. Jơnau bòn lơgar pa poh do geh yal bè mpồl kơp kờ` tơlir- hìu bơsram dờng Tây Nguyên, bơta kơp kờ` kis niam cau kơnòm să dê.

            Tus tu\ do, ala\ cau tàm mpồl crơng gơs mpồl lơh broa\ bơta kơp kờ` tơlir gam sùm kah, ờ tu\ lơi hiu\ ngai sơnrờp tus bal broa\ lơh dong kờl lơh broa\ is, bơh broa\ bơyai lơh sa tềp trung thu ai kơnòm dềt gơbàn kue\t kơlte bơh hìu bơsram Vi Nhân, [òn dờng Buôn Ma Thuột. Bơta lơh broa\ bal hia\ ngan, hơ\ la tơl na\ cau tàm mpồl geh ta\ 100 rbô pria\ nàng blơi đèng, blơi ba`, bơyai lơh nhơl nho\ chờ hờp bal mờ ala\ oh.

            Tus nam 2010, mpồl geh crơng gơs, ala\ broa\ lơh li la ngan mờ ua\ ngan rlau, bè: lòt nhơl bal mờ kơnòm dềt kue\t kơlte pah tu\ Noel tus mờ sa tềp Trung thu, bơyai lơh bơto sra\ tus ala\ oh in tàm ala\ ngai ơm rlô. Bal mờ khà pria\ is mờ pah na\ cau tàm mpồl ta\ bal, kes pria\ dong kờl is kòn bơnus bơh mpồl kơp kờ` tơlir neh ờ hoan kal ke tai kơnờm geh pria\ cồng bơh ala\ cau tàm mpồl lòt tac bơkàu tu\ tus ngai 20/10, ngai 08/3, bơh broa\ bơyai lơh anih tờm yal ai cau lòt bơto, yal broa\ lơh tus ala\ cau tàm mpồl. Tàm broa\ lơh do, ala\ cau kơnòm sa\ drờm gơtìp ua\ ngan kal ke, mơya nàng bơta kơp kờ` tơlir he dê lơh broa\ geh cồng nha, den cau lơi kung drờm lơh ngan tai.

            Bơyô Trần Thị Khánh Linh  dùl  na\ ]au tàm mpồl, nam lơi kung lòt tac bơkàu tàm ala\ ngai chờ, kờ` geh pria\ tàm mpồl, ai git:“Pơgap di 2 ngai, lài mờ dơ\ bơyai lơh chờ geh lơh den bol a` geh tus ur tàm cơldu\ nàng lơh klàng ndar, boh bơr bal tus gùl bơnang. Àng drim ngai tơnơ\ guh gờ` nàng lòt tac bơkàu, ua\ tu\ bòl glar ngan, go\ ala\ cau tàm mpồl lơh ngan lơh broa\ den gơ lơh bơta bòl glar hơ\ kung ờ gam tai, chờ ngan la tàm dơ\ mang, bol a` geh tus jơh tàm blàng dờng, hơ\ sồng geh tam cah lòt tac bơkàu, bulah ta] ê\t hala ua\ mơya bol a` kung sùm chờ hồ mờ geh đơs pơnjờng bal lơh ngan, jơh ala\ khà pria\ bol a` jòi geh den geh ơn jơh tàm kes bơh mpồl dê”.

            Tus bồ nhai 8 nam 2011, mpồl geh tơmut bal mờ Mpồl ơruh pơnu Hìu bơsram dờng Tây Nguyên, do neh di tàm Mpồl cau bơsram dờng Hìu bơsram dờng Tây Nguyên. Tơnơ\ geh tơmut bal,  bal mờ bơta dong bal bơh mpồl ơruh pơnu Hìu bơsram, Mpồl cau bơsram dờng Hìu bơsram dờng Tây Nguyên, mpồl neh geh pờ ơnàng rlau bè bơta lơh mờ kung bè broa\ lơh. Mpồl neh lơh geh 12 broa\ lơh tàm 7 ntum di 4 kơnhoàl krơi is. Bal mờ hơ\,  mpồl gam pà phan di tu\ sa tềp Trung Thu mờ sa tềp kơnòm dềt ai tus kơnòm dềt tàm ala\ hìu ròng siam sền gàr kue\t kơlte bè Hoàng Anh, Vi Nhân…Kờp jơh khà broa\ lơh  dong kờl is tàm nđờ nam  neh gơ guh mờr tus 100 tơlak pria\. Broa\ lơh phan bơna bơh mpồl bulah ờ hềt dờng, mơya nùs nhơm bơh ala\ cau tàm mpồl ơruh pơnu mpồl dê neh geh mpồl bơtìan sền ngan, cih dờp. Sơ Nguyễn Thị Kim Yến bơh hìu ròng siam sền gàr cau kue\t kơlte Vi Nhân, đơs:“Hìu ròng siam sền gàr cau kuet kơlte Vi Nhân tu\ do geh 150 na\ oh, tơl na\ oh drờm geh gơbàn kue\t kơlte krơi is, den tàng broa\ bơyai lơh nhơl chờ chờ hờp tus ala\ oh in la dùl bơta ờ bươn dùl ê\t lơi. Bulah bè hơ\,  ala\ bơyô tàm mpồl la ala\ cau nhap nhar ngan, jơh nùs ngan mờ broa\ lơh, jơh nùs  ngan mờ ala\ oh, ala\ cau tàm mpồl tam klac bal, dong bal tàm broa\ lơh. Bulah ala\ bơyô gam la cau  bơsram dờng, broa\ bơsram sra\ khi dê ờ hoan ru ngan mơya ala\ bơyô neh lời tu\ tơngai  ala\ oh tàm do in, mùl màl ưn ngài ala\ bơyô ua\ ngan”.

            Tu\ do, mpồl broa\ lơh kơp kờ` tơlir, Hìu bơsram dờng Tây Nguyên, gam geh gùng lơh geh broa\ lơh dờng ngan nàng jơh ala\ bơyô geh bơta kờ` mờ nùs nhơm kờ` lơh ngan gơtùi tus bal mờ broa\ lơh slơ ngai slơ  dong kờl ua\ ngan ala\ cau ờ bơtuah. Broa\ lơh ndai mờ mpồl kờ` lơh tus la lơh geh bơta pin dờ` sa\ ja`, kơp kờ` geh rài kis niam tus ala\ cau tàm mpồl lài mờ tu\ jơh bơsram-lik bơh hìu bơsram dờng. Bơyô Cao Nhật Minh at bồ mpồl lơh broa\ bơta kơp kờ` tơlir, tam pà jơnau đơs:“Mpồl la anih dong oh pin dờ` rlau tam tu\ tam tìp mờ boh bơr mờ cau, git broa\ lơh boh bơr mờ cau, geh kùeng ua\ gơp bơyô, oh mi, oh kờ` ngan  la broa\ gơtùi dong kờl geh ua\ ngan cau, lơh broa\ dong cau, geh kuơ tus mpồl bơtìan  tài geh ala\ bơyô ờ gam bơtuah rlau mờ mờ oh”.

            Hìu bơsram dờng Tây Nguyên la anih bơto bơtê mờ bơsram cau lơh broa\ kuơ màng ngan tus ala\ càr Tây Nguyên. Geh ua\ ngan cau bơsram dờng tơnơ\ jơh bơsram bơh tàm hìu bơsram do, neh mờ gam guh at gơnuar kuơ màng tàm  broa\ lơh gơnuar atbồ ala\ càr, ala\ kơnhoàl tàm  tiah kơh bơnơm, ua\ cau la kỹ sư, bác sĩ, cau pơgru, gam geh ala\ ta\ pơ gồp kuơ màng tus bơta bơtàu tơngguh tơl làm bơh ala\ tiah tàm do. Mờ bơta lơh lài is, khin kơ\p kờ`, khin lơh broa\ bơh cau bơsram dờng Tây Nguyên bè tàm mpồl lơh broa\ bơta kơp kờ` tơlir tu\ do, ala\ cau kơnòm sa\ neh geh ala\ ta\ pơ gồp geh pơrya kuơ màng ngan bơh tu\ ờ hềt jơh bơsram dờng.

                                                          }au mblàng K’ Brọp