VOV4.K’ho- Nam 2019, gah Lơh broă sa sươn sre pal kong mờ uă bơta kal ke, bơta lòng tu\ pràn tàm pơrlòng phan lơh geh bơh sươn sre phan kă bro gam ờ pràn mờ kong tai bơta gơrềng dờng bơh Kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi gơ bơtờp uă tàm gùt lơgar, lơh gơbàn hoàc hươr ờ hềt tu\ lơi geh bơh lài gơ wèt mờ gah ròng phan.

Gơrềng bơh tam gơl trồ tiah dê gơlam tus ală rùp să trồ tiah gơbàn nisơna ngan, gơrềng bơh tam dră kă bro đah ală lơgar geh rài lơh sa dờng, lơh tus broă lơh gơlik mờ kă bro phan lơh gơs bơh sươn sre pràn ngan sùm ơm tềng đăp ală bơta gơbàn aniai, uă jơnau sồr pa bè jòi gi\t anih tờm lơh gơlik, jơnau sồr tơl khà ờdo ờdă phan sa ngai sơlơ uă rlau tai…

Mơya, sơrlèt rlau mờ jơh ală bơta, gah lơh broă sa sươn sre kung gam gơguh pràn sơl, tăc mờ lơgar ndai digơlan lơh geh rlau 41 tơmàn 300 tơlak dolar Mỹ, gơguh pơgăp 3,5% pơndrờm mờ nam 2018 pà go\ bơta sơndră wơl di tu\ ngan bơh gah Lơh broă sa sươn sre dê.

Tàm nam 2019, drà kă bro uă bơta phan lơh gơs bơh sươn sre ờ kơ\ kơl jăp tài bơh gơrềng bơh tam dră kă bro đah ală lơgar dờng, ngan là gơ wèt mờ bàr pe bơta phan lơh gơs bơh sươn sre tờm ngan tăc mờ lơgar ndai. Tàm drà kă bro tăc tus lơgar Lo, uă bơta phan lơh gơs bơh sươn sre tăc mờ lơgar ndai neh gơtìp gơrềng tài bơh ală jơnau sồr pa kal ke rlau, tơl khà rlau.

Ồng Nguyễn Quý Dương, Phó Kuang ătbồ Cục Sền gàr phan tam gơ wèt Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn đơs bè do: Bol he pơn jăt tai lam lơh jăt nàng lơh bè lơi lơh geh bơta niam bè ờdo ờdă kloh niam phan sa jăt di jơnau sồr, pơn jăt tai lam lơh jăt ală lơh bal lơh sa halà lơh sa jăt broă lơh VietGap Global Gap. Do là tu\ tơngai niam nàng bol he tam gơl gùng dà lơh sa, gùng dà lơh sa ờdo ờdă nàng tăc mờ ală lơgar ndai.

Đơs bè ală kal ke bơh gah Lơh broă sa sươn sre dê, gơtùi sền go\ loh, bơh tàm ală nhai bồ nam tơn, kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi neh gơbàn kal ke mờ mhar ngan gơ bơtờp tus jơh 63 càr mờ [òn dờng tàm gùt lơgar neh lơh aniai kơn jơ\ ngan bal mờ mờr 6 tơlak nơm sur gơtìp chu pơrgu\c mờ tơ\p, lơh puăc sur gơmù mờr 9%. Gơtùi đơs, do là dùl hoàc hươr dờng ngan.

Ồng Nguyễn Xuân Dương, Kuang ătbồ Cục Ròng phan gơ wèt Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn pà gi\t: Ờ hềt tu\ lơi mờ gah ròng phan Việt Nam tìp kal ke bè nam 2019, ờ go\ di mìng gơ wèt mờ cau ròng phan lơm mờ geh bal tơn tàm kes priă dà lơgar. Do là nam kes priă dà lơgar pal dong kờl ai cau ròng phan in uă ngan rlau jơh.          

Bulah tìp uă kal ke bè hơ\, mơya, kờp jơh priă geh bơh tăc phan lơh geh bơh sươn sre, brê bơnơm, phan tàm dà mờ lơgar ndai tàm nam 2019 digơlan geh rlau 41 tơmàn 300 tơlak dolar Mỹ, gơguh pơgăp 3,5% pơndrờm mờ nam 2018. Nàng lơh geh bơta do, gah Lơh broă sa sươn sre neh geh ală jơnau đơng lam, lơh wơl di tu\ nàng kơryan kòp bơtờp, gi\t nền sơntìl phan ròng nàng ròng pa wơl.

Mơkung lam lưoh ală broă lơh tam gơl rơndăp tăp sèng lơh sa gơdờp mờ ngac ngar bal mờ broă gơlik geh nàng dong gơguh ală gah phan gam jơngkah tàm dơlam lơgar gơguh niam, bè: plai chi, lơh gơlik phan tăc mờ lơgar ndai, tơnguh khà phan tàm dà ròng tam, kuơmàng là ka ti dà mbring mờ ka tra. Bè phan tàm dà tăc mờ lơgar ndai, lơgar Mỹ neh ngan ngồn dờp Việt Nam ndrờm bal bè gròi sền ờdo ờdă phan sa gơ wèt mờ ka tra, pờ tơlik bơta gơn kơnờm uă nàng ală mpồl lơh sa kă bro in pơn jăt tai tăc tàm lơgar Mỹ.

Broă lơh jơnau kờ` Dà lơgar bơ\t bơtàu [òn lơgar pa neh lơh gơlik muh măt pa ai ală tiah in. Tus tu\ do, gùt lơgar geh 4 rbô 806 xã geh tơl khà [òn lơgar pa, kờp bal gùt lơgar geh 15,66 broă tàm dùl xã, ờ gam xã hơđơm 5 broă, lơh gơs broă jàu 10 nam bơh nam 2010 tus nam 2020 lài 1 nam mờ nggùl.

Nàng tơnguh uă cồng nha mờ priă jền ai ală bơta phan lơh gơs bơh sươn sre in, broă lơh mờ bơ\t bơtàu ală anih lơh bal kơ\ kơl jăp tàm broă lơh gơlik, kă bro phan bơna geh sền dờng màng ngan. Ală Tổng công ty, Tập đoàn lơh broă sa sươn sre neh tă pơgồp uă ngan tàm broă do. Pơnyơu bè broă lơh bal mờ làng bol tàm ală tiah tam phan halà lơh ală hìu măy lơh gơlik phan tơnơ\ tu\ tơnhàu dờng tàm tiah Tây Nguyên.

Ồng Nguyễn Quốc Toản, Kuang ătbồ Cục Lơh gơlik phan mờ Bơtàu tơnguh drà kă bro phan lơh gơs bơh sươn sre gơ wèt Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn, pà gi\t: Broă lơh ală hìu măy lơh gơlik phan tàm tiah Tây Nguyên lơh dùl jơnau niam dờng màng ngan. Bol he pal lam lơh bal, tài bơh bă ù tam chi sa plai bol he dê là dờng ngan. Broă lơh ală hìu măy lơh gơlik phan tàm ală tiah tàm gùl bơh tiah tam phan hơ\ dê geh bơta kuơ dờng màng ngan. Tây Nguyên mìng là ală bơta plai chi bè plai màk, bơ, sầu riêng den mìng geh lơh hìu măy lơh gơlik phan den gơtùi sơrlèt gan geh ală bơta kal ke, kòl yan ndai.

 Gơ wèt mờ lơh kòi, tàm nam 2019, Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn neh sồr ală tiah tam gơl gi\t nđờ rhiang rbô lồ kòi digơlan gơtìp soăt dà, ờ tơl dà tuh nàng tam tờm chi tam ndai. Gah lơh kòi phe Việt Nam pơn jăt tai gàr geh khà gơguh cồng nha lơh geh, khà phan lơh geh mờ khà priă “Măt kă bro gar phe Việt Nam” rơhời geh đơs nền bơngă pin dờn tàm drà dunia, bè: Phe hữu cơ Quảng Trị, phe ST25 geh khà jờng “Phe bơkah ngan rlau jơh dunia”…

 Ồng Trần Xuân Định, lài do là Phó Kuang ătbồ Cục tam phan gơ wèt Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn pà gi\t: Do là cồng nha dờng ngan gơ wèt mờ jơh gah lơh sơntìl dê mờ pơn jăt tai đơs nền bơngă gar phe Việt Nam dê…

Bulah tìp uă ngan kal ke, mơya tàm nam 2019, tăc phan lơh gơs bơh dơm chi mờ lơgar ndai kung gam gơguh pràn sơl, lơh geh khà uă ngan rlau jơh bơh lài tus tu\ do bal mờ rlau 11 tơmàn dolar Mỹ. Uă bơta phan pơn jăt tai geh rề ơnàng tăc geh mờ ală drà kal ke, lơh geh bơta bơtàu tơnguh kơ\ kơl jăp. Kuơmàng, Hiệp định tam klăc lơh broă bal lơh is bè lơh jăt Adat brê bơnơm, ătbồ brê mờ kă bro phan lơh geh bơh dơm chi brê đah Việt Nam mờ Mpồl Tam klăc châu Âu (EU) là tu\ tơngai dờng nàng ală phan bơna lơh gơs bơh dơm chi bơh Việt Nam dê tăc geh tàm drà EU mờ ală lơgar.

Ồng Hà Công Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn pà gi\t: Hiệp định do geh dùl bơta kuơ dờng ngan, đơs nền là bol he ngui ală broă lơh gơrờm bal, ring bal hơ pơrgon lơh jăt kơrnoat boh lam dunia tàm kă bro phan bơna lơh gơs bơh dơm chi, lơh geh bơta jòi gi\t anih tờm lơh gơlik dơm chi dipal mờ kơrnoat boh lam nàng kờ` bơtàu tơnguh kơ\ kơl jăp. Bè hơ\, gơ lơh geh geh anih lơh broă niam rlau ai ală mpồl lơh sa kă bro in tàm kă bro phan bơna lơh gơs bơh dơm chi.

Gơtùi đơs, tàm nam 2019, gah Lơh broă sa sươn sre kung gam pơn jăt tai tàm gùng dà gơguh, jơnau kờ` rơndăp tăp sèng wơl gah lơh broă do wèt tus bơtàu tơnguh kơ\ kơl jăp, gơguh priă phan kă bro wèt tus tăc mờ lơgar ndai gam lòt di gùng. Mơya, ală bơta lòng gơ tơlik tus gơ wèt mờ rài lơh broă sa sươn sre kung ờ dềt sơl tàm ală nam pơn jăt tai.

Cau cih Phương Hà- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến