VOV4.K’ho- Eirei mờ Kưt là 2 gùng đơs pơnđik tờm ngan tàm jơnau đơs pơnđik cau Rơđê dê. Tơngume ală jơnau đơs Eirei sùm jờng rơ bơta niam ƀòn lơgar, nting tơngkah kòn sau, yal bè jơnau kờñ gơboh ùr klau. Dilah đơs Kưt mìng cau klau đơs den đơs Eirei geh jơh bal cau klau mờ cau ùr ndrờm gơtuì đơs lơm. Đơs Eirei gơtùi đơs dùl nă halà đơs 2 nă. Bơta kuơmàng ngan rlau jơh tàm gùng đơs pơnđik do là đơs sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau mờ ală jơnau đơs nrĭ tàm sơr bŏ bơr ngac ngar ngan bal mờ ală rùp ai lơh pơn yơu li la ngan.

Làng bol mờ gơp bơyô gam iat jơnau đơs eirei sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau bơh cau Rơđê dê. Tàm anih prap ơn niam chài cau Rơđê dê, đơs sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau cèng uă bơta kuơ nùs nhơm krơi is ngan. Đơs eirei sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau sùm geh dùl nă cau klau mờ cau ùr đơs tàm sơr bŏ bơr bal mờ gơp mờ ală jơnau đơs nrĭ, jat dà Rơđê hòi là Klei duê, dùl nă cau uh kơmbuat đing năm, là dùl bơta phan nhơl gùng đơs crih ờ gơtùi ờ geh tŭ đơs eirei. Ală dơ̆ đơs tàm sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau sùm geh lơh tàm trồ mang tàm dơ̆ ies ƀồc. Đơs eirei ờ mìng cèng sap đơs crih, jơnau đơs nrĭ pơn dờm pơnđiang hìu bơnhă geh cau roh mờ gam là tŭ nàng klau pơnu ùr ơruh in tàm jàu jơnau hơ pơrgon kờñ gơboh sùm sùm. Bơdìh hơ̆ tai, ală dơ̆ đơs eirei gam geh đơs tàm ală broă chờ hờp, pơrjum ƀòn lơgar, ñô bau, lùp lap... halà pah tŭ ru, tŭ ơm rlô tơnơ̆ tŭ jơ lơh broă tàm mìr. Nghệ nhân đơs eiri mè Hrơ̆i, mat tờm là H’Bliư̆ Hwing, ơm tàm ƀòn Tu, xã Ea Tul, kơnhoàl Cư Mgar, càr Dăk Lăk pà git, sơlơ iat, sơlơ jòi git bè gùng đơs pơnđik do den sơlơ gŏ gơ lơh niam ngan; jơnau đơs nrĭ niam ngan: “Tàm đơs sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau, tŭ dùl nă cau kờñ ơm cau lơi den geh đơs nrĭ bè do: Càl lơi neh cèng lơ we tus kềng bơnhă ồs, ka re rềp glah, bi tus hìu oh geh broă lơi làh ờ? Jrong hìu oh dê gơtìp kue, tàm hìu oh ờ geh bơta lơi, dilah bol he ring ùr ring klau, hìu oh koh ntê chi ro lơh lòng, mơya rơ ngòt là mè bèp  bi ờ pà, tài bơh hìu oh rƀah, geh mè bèp bi ai pà den chờ hờp ngan, tê tàm at tê bal mờ gơp lòt lơh mìr.”

Đơs eirei ờ mìng geh bơta kuơ ai tơnggŏ nùs nhơm ùr klau dê mờ gam là dùl bơhiàn bơh jŏ kòn cau Rơđê dê tai. Ală cau tus bal đơs eirei pal ngac ngar mờ geh bơta chài sơr bŏ bơr nàng hơ wơl jơnau đơs bơh cau đơs sơn đờm dê, đơs bè lơi nàng gơ in dipal mờ di nùs cau đah ne. Bơh ală dơ̆ đơs eirei tàm sơr bŏ kờñ gơboh ùr klau, klau pơnu ùr ơruh jòi git bè rài kis hìu bơnhă, mờng quèng tàm rài kis ha;à mìng là ală jơnau tàm boh bơr mờ gơp. Tàm ală jơnau đơs pơnđik là ală bơta nùs nhơm bơh bơta kờñ gơboh dê, yal bè rài kis hìu bơnhă, đơs bè bơta bàs sìl, bơta gơ dan ñŏ bơh klau pơnu, ùr ơruh Rơđê dê. Nghệ nhân đơs Eirei mò Nhuăn, mat tờm là H’Iêr Ktla, ơm tàm xã Ea Tul, kơnhoàl Cư Mgar, càr Dăk Lăk pà git: “Tàm ală jơnau đơs eirei tàm sơr bŏ bơr, tŭ cau ùr tìp dùl nă cau pơnu di nùs di tồr, den geh đơs bè do “Bơtuah ngan tŭ geh tìp bi tềng do. Bè sềm Ktiă tìp suơn tơngời, bè il tìp suơn bùm, bè ngai do oh geh tìp bi tàm trồ tiah niam ngan. Ơ bi, kah tĕ jơnau oh nting tơngkah do, bulah bi lòt ngai kung kah tĕ bè oh, lòt tus tiah lơi kung kah tĕ jơnau oh nting tơngkah, tŭ sa dùl nơm plai rơpung oh kung kah bi sơl, buh dùl kơnuh bùm oh kung kah bi sơl. Bơh tŭ do rê hờ tơnơ̆, oh kờñ sền gŏ ƀang dờng gơs tờm gle, nhơt geh lì bơkàu, tờm chi brê geh tơt plai...”

Nghệ nhân đơs Eirei mò Ƀăt, mat tờm là H’Lan Niê ơm tàm ƀòn Kla, xã Dray Sap, kơnhoàl Krông Ana, càr Dăk Lăk pà git, tŭ neh di nùs di tồr, ală klau pơnu ùr ơruh geh bal mờ gơp hơ pơrgon rê bal dùl hìu, hơ pơrgpon dùl tơngai tơnơ̆ do niam bơnĕ: “Tŭ neh ring bal mờ gơp den 2 nă geh dờn dờp gơp. Bulah cau ùr rƀah halà cau klau ờ hèr klau mơya kung dờn dờp jơh. Dilah klau pơnu ờ gam jơh nùs mờ cau ùr den gơtìp lơh glài mờ sur, rơpuh. Tŭ hơ pơrgon tàm kờñ den đơs bè do, tŭ bi lơh jrong hìu, bi lòt tơ wès nhơt ja kờñ lơh hìu, tŭ bi đơs sơr bŏ bơr kờñ gơboh mờ oh kờñ gơs ùr bơklau...”. Tŭ do, uă ơruh pơnu ờ gam kờñ gùng đơs pơnđik do tai. Jat añ den tŭ ală cau ndrờm bè sơnam añ dê, tŭ neh sang rài rê mờ mò pàng den digơlan ờ gam cau lơi gơtùi đơs sơr bŏ bơr eirei tai.” 

Mờ gùng đơs rơ lĕ rơ lùn, jơnau đơs lơbơn niam, gùng đơs eirei sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau bơh cau Rơđê dê neh dong uă  yô ùr klau gơs pơ ùr, bơklau. Ală jơnau đơs nrĭ, gùng đơs eirei neh mut tàm jơnau git wă tơl nă cau dê, gơ gơs niam chài ờs mờng cau Rơđê dê, Mơya tŭ do, ờ huan cau lơi gơtùi đơs nrĭ sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau mờ đơs eirei tai. Ală nghệ nhân đơs eirei đơs, ală cau kơnòm să ờ gam git đơs nrĭ tai, ờ git rài tơnơ̆ do geh cau lơi gam git tus gùng đơs pơnđik niam do halà ờ. Gùng đơs eirei sơr bŏ bơr kờñ gơboh ùr klau gam dong tơr bŏ bal klau pơnu, ùr ơruh halà ờ. Halà gùng đơs pơnđik niam ngan do mìng gam tàm jơnau kah kir bơh dùl rơnàng cau dê lơm.

Cau mblàng K’Duẩn