VOV4.K’ho - Tơnơ\ git nđờ jơt nam lơh sa, tơnhàu, git nđờ rbô lồ kơphe tàm kơnhòal Đăk Hà, càr Kon Tum neh tus tu\ tơngai pal dus sang nàng tam pa wơl. Bòl glar kal ke gơlik geh tu\ ală tờm kơphe dềt là jơnau kờ` sa aniai bơh jơi lơmô nđar kơldang dê, geh să gơlơh rơmit jù, dờng kàr khoah jù. Jơnau cih tơ nơ\ do yal bè bơta geh ngan do , jà…:

Đơs tus lơmô nđar kơldang sa aniai kơphe, bi Trịnh Thị Thùy, dùl nă cau tam kơphe tàm kơnhòal Đăk Hà, càr Kon Tum gơ lơh dil mờ bòl glar ngan. Bi pà git, hìu bơnhă bi dê geh bă ù tam kơphe rlau 4 lồ, tàm hơ\ 1 lồ 1 pa tam pa wơl bơh tàm bồ kàl mìu nam lài tàm thôn Thanh Xuân, xã Đăk Ngọc. Nam lài, 1 lồ 1 kơphe pa tam wơl neh gơtìp lơmô nđar kơldang sa aniai. Tus nam do, lơmô do kung gam sa aniai sơl. 2 nă ùr bơklau bi pal lơh broă jơh ngai, tus trồ mang den pal roh tu\ jơ, priă jền mờ pràn kơldang să jan nàng tam dră mờ jơi lơmô nđar kơldang.

“Đơs bal den roh uă ngan tu\ jơ. Trồ ngai den lơh mìr, trồ mang den pal rơcang sàu sa gờ` nàng lòt kup lơmô. Roh uă ngan tu\ jơ mờ jơh bal bè priă jền tai. Pơgap 2 jơ den hơ\ sồng gơtùi [ồm jơh dùl bă tiah ơnàng 1 lồ bè hơ\. Bè pràn kơldang să jan den tu\ lơi kung pal ơm rềp mờ sơ nơm sền gàr phan tam uă ngan. Tài bơh 2, 3 ngai den pal [ồm 1 dơ\, pal [ồm tàm trồ mang, tài gơ sa aniai tờm kơphe tàm trồ mang. He ơm rềp mờ sơ nơm uă den lơh aniai tus pràn kơldang să jan. Tu\ do, he gam pràn den ờ gơtùi git, mơya tơ nơ\ do den gơ mut hời rơ hời tàm să jan he dê”.

Bơh sền den go\ jơi lơmô nđar kơldang sa aniai tờm kơphe geh să rơmit jù, dờng kàr khoah jù, sa aniai tờm kơphe tàm trồ mang, pơgap bơh 6 jơ 30 phuk tus 9 jơ mang. Khà tơr gùm bơh lơmô nđar kơldang dê geh tu\ uă tàm dùl tờm kơphe kung gơguh tus 100 nơm. Jơi lơmô do sùm tơr gùm sa nha bơnung mờ cồng tờm kơphe dê, lơh tờm kơphe gơtìp lut cồng, nha bluh trồm.

Bi Phạm Quang Dương, ơm tàm Tổ dân phố 9, thị trấn Đăk Hà pà git tai:“Lơmô do sa nha, sa cồng uă ngan, tờm kơphe ờ jai dờng. Tờm kơphe mờ gam dềt dilah gơ sa den lơh tờm chi gơtìp ro, ờ jai dờng tai. Dilah bè ờs den he mìng kup mờ tê. Kup sùm pah ngai, mơya tu\ do den tờm kơphe dờng, khà lơmô tơr gùm uă, he kup ờ jai jơh den tàng bè cau ndai den ờ git khi lơh bè lơi, ai hìu bơnhă a` den 2, 3 ngai [ồm sơ nơm 1 dơ\. He [ồm nàng sơ nơm gơ in đềt tàm să lơmô hơ\ sồng gơ chơt. Bơta do roh uă ngan broă, Tài dilah trồ ngai den [ươn mơya gơ sùm sa aniai tàm trồ mang, den tàng mang lơi he kung pal lòt”.

Geh bơh nam 2017, gơbàn uă tàm nam 2018 mờ jo\ jòng tus nam do, lơmô nđar kơldang neh sa aniai rlau 60 lồ kơphe gam tàm tơngai dờng pràn tàm ală xã: Đăk Ngọc, Đăk Mar mờ thị trấn Đăk Hà, càr Kon Tum, mờ kờp jơh hoàc huơr rlau 3 tơmàn 500 tơlak priă, tàm hơ\ geh rlau 7 lồ gơtìp chơt jơh tơn, ờ jai kis wơl. Tềng đap bơta do, tàm tu\ kơp gah lơh broă ờs mờng jòi geh broă lơh gơ sơt lơmô jơh, làng bol mờ kong ti TNHH Một thành viên kơphe 704, là kong ti geh uă ngan bă kơphe gơtìp lơmô nđar kơldang sa aniai neh lơh uă broă nàng kơryan bơta sa aniai bơh jơi lơmô do dê mờ bơh sơn rờp kung neh lơh geh cồng nha.

Ồng Nguyễn Văn Bể, Kuang atbồ Kong ti kơphe 704 pà git: “Kong ti bol a` đơng lam jơh nùs ngan broă do, sền gròi sùm pah mang nàng geh broă lơh bơsong. Pơlam cau lơh broă in nàng khi in git di tu\ mờ geh uă broă lơh bè lơi nàng gơ in geh cồng nha mờ di tu\ rlau. Pleh bơta gơbàn uă wơl bè nam 2018. Tàm tu\ sền gròi mờ jòi broă lơh nàng lam lơh sùm tàm tơngai kàl mìu bơh nam 2018 dê den bal mờ uă broă lơh krơi is. Mơya, geh cồng nha ngan rlau jơh là sền gròi, sùm jơh bal trồ ngai mờ trồ mang. Geh broă lơh nàng bal mờ cau lơh broă mblàng yal, lam sồr mờ bơcri cau lơh broă in nàng bơsong dùl bă di tu\. {ồm sơ nơm sền gàr phan tam tàm tu\ tơngai sền gròi bơta mờng bơh jơi lơmô do dê. Gơ ơm tàm ù tu\ gơ lik den tơr gùm tàm tu\ jơ lơi. Bol a` gam tơr gùm cau lơh broă bal mờ Kong ti bơcri priă uă ngan nàng gơ sơt jơi lơmô dê.

Kờ` làng bol mờ gơ\p bơyô bal mờ cau lơh broă sa wă loh rơlao mờ bơta lơh aniai bơh lơmô, sơnde nđar kơl dang do kung bè broă mờng chài tàm broă sơndră, cau ai tơng^t jơnau đơs do neh geh dơ\ lùp ồng Nguyễn Văn Dần, Chủ tịch Hội nông dân thị trấn Đăk Hà, kơnhoàl Đăk Hà, càr Kon Tum.

-Ơ ồng Nguyễn Văn Dần, chủ tịch Hội nông dân thị trấn Đăk Hà, kơnhoàl Đăk Hà, jăt sền gròi bơh ală ồng dê bơta lơmô nđar kơl dang do gam lơh aniai kơphe bè lơi?

Ồng Nguyễn Văn Dần: Gơwèt mờ sơnde, lơmô tàm ală nam pa do bă ù tam pa làng bol dê gơbàn uă ngan. Tàm hơ\ uă ngan là kơphe nam dơ\ sơnrờp mờ nam dơ\ 2 pa tai wơl.

Nam dơ\ 2 tu\ sơnde sa ờ hoan uă rơlao tài nha neh uă den tàng ờ hoan gơbàn. Mơya mờ tòm kơphe nam sơnrờp den gơtìp mờr jơh tơn, tòm ờ gơtùi pràn ha là hòn mờ ờ pràn den tàng gơbàn uă ngan tus mờ broă lơh sa làng bol tàm do dê.

-Ơ ồng Nguyễn Văn Dần, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Đăk Hà, kơnhoàl Đăk Hà, tềng đăp mờ broă sơnde nđar kơl dang lơh aniai kơphe bè hơ\, tàm tơngai pa gơbàn, làng bol neh lơh bè lơi?

Ồng Nguyễn Văn Dần: Kờ` kơrian sơnde nđar kơl dang kal ke ngan. Ală anih lơh broă tòm đah gah do càr, kơnhoàl kung neh geh bơto sồr làng bol tàm broă lơh sơl, mơya cồng nha geh ờ uă ngan. Mùl màl den mìng geh broă mờng chài làng bol dê den hơ\ sồng geh lơh.

-Ồng pà g^t loh làng rơlao broă mờ làng bol ngui kờ` gơsơ\t sơnde nđar kơl dang?

Ồng Nguyễn Văn Dần: Gơwèt mờ sơnde kơl dang nđar do, làng bol ngui sơnơm Mô tốc ha là Đăng Ti Tung klài bal mờ Zixeta. Tàm 5 ngai he [ồm dùl dơ\. Tơngai [ồm den he lơh ngan bơh tu\ 5 jơ mho tus 7 jơ mang den he [ồm. Tài sơnde do sa bơh 5 jơ tus 9 jơ mang là gơ ờ sa tai.

Di lah [ồm sơnơm Ma tốc den he kung pal [ồm jăt tơngai bè hơ\, mơya he gơtùi [ồm tàm tiah tòm ha là [ồm uă ngan tàm tiah tòm tài sơnde do tu\ neh sa den mù tàm tiah ù rềp tềng tòm kơphe nàng ơm mờ tus ngai tơnơ\ den gơ guh sa tai.

Tu\ he [ồm sơnơm den gơ ờ mu\t tàm hơ\ tai mờ lòt tàm tiah ndai. Tàm ală tiah làng bol ờ ngui sơnơm den gơ ntoăt tus tàm ală suơn mờ làng bol ờ ngui sơnơm kờ` pơn jăt tai sa aniai.

-Geh g^t là bal mờ broă ngui sơnơm sền gàr phan tam bè hơ\, den làng bol kung neh ngui jơh ală broă lơh mờ tê kờ` gơsơ\t phan lơh aniai do. Ồng Nguyễn Văn Dần gơtùi pà g^t tai bè bơta do?

Ồng Nguyễn Văn Dần: Làng bol [ồm sơnơm kung geh sơl, trồ mang den lòt sòl đèng ku\p kung geh sơl. Đơs ngan là uă broă lơh, geh tu\ là tàm tu\ trồ mìu làng bol kung lòt sòl đèng nàng ku\p sơl.

Làng bol geh uă cau bơceh ngan tàm broă lơh. Ku\p tơl nơm den kal ke ngan, làng bol ai kơl dung, ai phan dơ\p tềng tòm den gơmù jơh tàm ù. Geh uă broă ku\p geh lơh niam ngan, mờ ờ gơtùi ku\p tơl nơm. Uă tu\ ku\p mờ tê den gơ par. Tu\ neh par den ngai tơnơ\ gơ tus sa aniai tai.

-Ơi, bơh ală jơnau mờ ồng pa yal do, a` go\ là kờ` sơsơ\t jơh sơnde lơh aniai tòm kơphe là kal ke ngan mờ jơh uă ngan tơngai làng bol dê. Ồng geh jơnau lơi bè cồng nha bơh 3 nam bơyai lơh kơrian sơnde nđar kơl dang lơh aniai tòm kơphe tàm kơnhoàl dê?

Ồng Nguyễn Văn Dần: Di lah đơs kơrian jơh den kung kal ke tài geh tu\ gơ ơm tàm bă ù ndai tus, mờ ală sơnde ơm tàm suơn den làng bol ku\p mờr jơh. Nam lơi kung geh mpồl kuang bàng lơh broă gah do bơh càr, kơnhoàl tus bơto sồr làng bol. Mơya làng bol kung kal ke sơl.

Geh tu\ là làng bol ờ dờn tàm jơnau bơto sồr bơh ală anih lơh broă. Broă mờng chài geh ờ uă làng bol lơh tàm 10 ngai, bàr, pe dơ\ [ồm là jơ.

 Hơ\ là ală broă mờ a` kơlôi là làng bol pal lơh ngan jòi tàm ală cau geh broă mờng chài kờ` cau bơto den niam rơlao. Kuơ màng là tu\ anih lơh broă tus den geh cih tơn măt sơnơm, ală broă lơh nàng làng bol in [uơn lơh bal. Tu\ neh bơto den làng bol hu^ là kal ke ngan.

-Ơi, dan ưn ngài ồng Nguyễn Văn Dần, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Đăk Hà, kơnhoàl Đăk Hà neh hơ jơnau lùp bol a` dê!

                                                                                                        Cau mblàng K’ Duẩn mờ Ndong Brawl