VOV4.K’ho - Kàl mìu nam do, càr Dak Lak lơh geh di pơgăp 53 rơbô 500 lồ ù lơh kòi. Tơngai tu\ do, bơnah uă bă ù lơh sre tàm càr Dak Lak gam mu\t tàm tơngai kòi mờr l^k. Do là dùl tàm ală tơngai kuơ màng, geh cồng nha tus lồi kàl. Den tàng, broă sền gàr kòi bè lơi mờ atbồ tu kòp lơh aniai bè lơi kờ` dong kờl kòi geh cồng nha, niam tàm lồi kàl là broă geh cau lơh kòi sền gròi ngan.

Hìu nhă ồng Bùi Công Oách, kis tàm [òn 8, xã Ea Bung, kơnhoàl Ea Súp, càr Dak Lak gam lơh rơlao 10 lồ sre, cồng nha geh 1 tấn 2 tạ tàm 1 sào.

Mờ broă mờng chài 25 nam kis mờ broă lơh sre, ồng Oách đơs là, tơngai kòi lài mờ tu\ l^k là kuơ màng ngan, den tàng broă sền gàr kung bè broă atbồ tu kòp lơh aniai tàm tơngai do geh gơrềng tus mờ cồng nha bal mờ bơta niam kòi dê:

Mìng is bè lơh kòi tu\ do den ngui khoa học kỹ thuật lơm. Lài ngan, sre pal lơh nền nòn lài mờ tu\ sih kòi, dơ\ bàr là broă rơwah sơntìl den pal geh tơl sơntìl niam, dơ\ 3 tai là broă sền gàr tu kòp den pal sùm tus còp sre, go\ di tu\ tu kòp kờ` kơrian lài mờ tu\ tu kòp gơbàn uă.

Kung lơh sre 10 lồ bè hìu ồng Oách dê sơl, tu\ do lo\ Hoàng Thị Hằng, kis tàm [òn 8, xã Ea Bung, kơnhoàl Ea Sup geh sền gròi tus mờ ală broă atbồ tu kòp lơh aniai bè lơi geh cồng nha kờ` sền gàr kòi tàm tơngai lài mờ tu\ l^k, kờ` dong kờl tòm kòi pràn, l^k pràn. Kòi l^k ndrờm bal, geh cồng nha uă.

Sơm kòp kòi in kal ke, tài tàm do kàl mìu geh tu\ mìu geh tu\ mìu jơh poh tơn, geh tu\ trồ tơngai jơh nhai kung ờ mìu den tàng kal ke ngan.

Di lah mìu uă den kòp kung geh uă, mờ tơngai uă den kung gơtìp kòp sơl, kal ke ngan, tàm hơ\ uă ngan là kòp đạo ôn, [ồm sơnơm 4 dơ\ hơ\ sồng jơh. Geh cau jăk chài bơto den a` geh lùp là lơh bè lơi kờ` sơm bời kòp đạo ôn kòi in.

Nàng mblàng hơ ală jơnau lùp bơh làng bol dê tàm broă sơngka sền gàr kòi kung bè rcăng sơndră tu kòp lơh aniai kòi gam lik, tàm kàl mìu, bol he neh geh dơ\ boh bơr mờ mò Vũ Thị Thanh Bình, Phó Chi cục Tam phan mờ Sền gàr phan tam càr Dăk Lăk dê, jà làng bol mờ gơ\p bơyô iăt bal:

Ơ mò, tu\ do, kòi kàl mìu tàm Dăk Lăk gam mu\t tàm tơngai lài mờ tơngai kòi lik, do là tơngai dờng màng ngan lơh nền tus cồng nha lơh geh bơh tờm kòi dê, mò geh sơl jơnau bơto pơlam lơi nàng cau tam kòi in gơtùi sơngka sền gàr geh cồng nha ai tờm kòi in tàm tơngai kòi lik?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Kàl mìu nam do, kòi sơnđờm tàm tơngai căt kòn uă mờ ală bă kòi tam gờ` den kung neh sơnđờm bun mờ lik sơl. Tơngai do, là tơngai pràn ngan, [ươn ngan gơrềng gơ wèt mờ tờm kòi mờ tàm tơngai kàl mìu, geh bal tơngai tàm bơrlu\ bal bè do, den digơlan là geh uă ngan kòp lơh aniai mờ làng bol he kờ` pal kah. Sơnrờp ngan hơ\ là `ui dum jù, `ui do sùm lơh aniai uă tàm tiah mờ bol he tam kòi sùm tơrgùm uă tàm nam, ngui ală sơntìl bơtờp `ui, ngan là sơntìl kòi [ô thồm, sih tam jir ir mờ ơn jơngkah phơng đạm, den hơ\ là ală bơta [ươn ngan nàng lơh bơtờp `ui uă mờ tu\ `ui gơbàn uă den geh lơh gơlik jơnau rơđò dùl bă den cồng nha geh gơmù uă ngan, ngan là bă kòi gơtìp rơđò geh ờ gơtùi tus să tus gar.

Nàng sền go\ kung bè kơryan `ui dum jù do den cau tam kòi pal geh ală broă lơh lơi ơ mò?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Nàng sền go\ gờ` ală `ui do den ală anih lơh broă mờng chài bè trạm tam phan mờ sền gàr phan tam, trạm bơto pơlam dong kờl lơh broă sa sươn sre sùm pơlam làng bol in lòt còp rwàng sre sùm bal mờ bơta chài dong kờl gơlơh ndrờm bal bè jat sền sơn dă đèng. Tu\ jăt sền sơn dă đèng sền go\ `ui uă gơ nhôm uă ir tàm đèng den bol he pơlam làng bol lơh broă sa in nàng geh ală broă lơh rcăng sơndră bơh ală bơta sơnơm sinh học, hoá học dipal mờ ngui jat bơta pal jăt 4 di, lài ngan là di sơnơm, di khà, di tu\ mờ di broă.

Đơs bè hơ\, den bơta sơnơm lơi [ă tàm ngan nàng gơtùi rcăng sơndră kòp do, ơ mò?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Đơs ngan den tu\ `ui uă ir den bol he hơ\ sồng ngui bàr pe bơta sơnơm. Bơh sơnrờp là ngui sơnơm sinh học, sơnơm tàm pơnring kis dờng nàng gơ sơ\t `ui do. Geh bàr pe bơta sơnơm Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn mờ Cục Sền gàr phan tam neh bơto pơlam, bè ală bơta dà sơnơm Bubropezin, dà sơnơm phenobucar, isobrocar mờ bàr pe dà sơnơm ndai tai mờ bol he gơtùi ngui nàng gơ sơ\t `ui do tu\ `ui geh uă ir.

Ơ mò, bơdìh mờ `ui den kòp rơđò kung là dùl bơta tu kòp lơh aniai kòi tàm kàl mìu nam do, jat mò den khà hoàc hươr bơh tu kòp do lơh aniai gơlik bè lơi mờ broă rcăng sơndră bè lơi ơ mò?

Mò Vũ Thị Bình: Kòp rơđò kung lơh bơtờp sơl tàm bơta trồ tiah sùh ìo uă, ram uă, ngan là tàm tơngai kòi sơnđờm lik mờ bơsềt kòp rơđò kung lơh bơtờp sơl uă ngan tàm sre kòi sih tam jir ir, ơn jơngkah phơng đạm mờ bơta kòp rơđò do kung ngòt rơngơ\t ngan tài bơh gơ lơh bơtờp mờ lơh aniai mhar ngan.

Tềl tơngo\ đal gi\t kòp do bè lơi, ơ mò?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Kòp rơđò nha kòi geh 2 bơta là kòp rơđò lơh aniai tềng nha mờ kòp rơđò tềng lơngkòt bơkàu kòi. Bơh sơnrờp dilah, kòp tềng nha den bol he sùm lòt còp sre, bol he geh sền go\ ală toh dà dum jù, kuh tềng nha kòi mờ hời rơhời gơ gơrề uă gơ gơs rùp bè hình thoi. Gơ wèt mờ kòp rơđò den bol he kung pal rcăng sơndră gờ` bơh sơnơm [ă tàm kơryan kòp rơđò sơl.

Ơi, ơ mò! Tu\ do, geh dùl bơta geh ngan là tu\ kòi gơtìp kòp den làng bol sùm lòt tus hờ hìu tăc sơnơm sền gàr phan tam tàm tiah he dê mờ yal kòp mờ tơnơ\ hơ\ cau tăc sơnơm geh tăc he in. Dơ\ sơnrờp ngui den jơh, ală dơ\ tơnơ\ dilah gơbàn tai den geh wơl jơnau sơndră sơnơm? Den bơta lơi là jơnau tờm bơh broă do dê, ơ mò?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Đơs ngan den gơ wèt mờ bàr pe bơta phan kis lơh aniai lơh gơlik bơta sơndră sơnơm, ngan bè hơ\ den tàng Chi cục Sền gàr phan tam kung sùm bơto pơlam làng bol là bol he ba` ngui jo\ dùl bơta sơnơm, mờ bol he pal tam gơl ală bơta sơnơm krơi is kung geh bal sơnơm gơ sơ\t `ui hơ\, halà gơtùi pơgồp bal dùl bơta sơnơm do mờ bơta sơnơm ndai nàng gơ sơ\t `ui, mờ kơryan bơta sơndră sơnơm.

Ơ mò, bal mờ broă sơm kòp den cau tam kòi kung pal sơngka sền gàr ai kòi in tàm tơngai do bè lơi nàng kờ` lơh geh cồng nha uă?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Gơ wèt mờ tờm kòi sre den bol he pal gàr dà bơh 3 tus 5 phơng sùm nàng kờ` kòi kis dờng niam, mờ bol he kung pal ơn phơng ring bal tơl NPK, ba` [ồm uă ir sơnơm tàm tơngai kòi lik, mìng [ồm tàm tơngai lài mờ tu\ lik halà tơnơ\ mờ tu\ lik lơm.

Ơ mò, tu\ do, tàm bàr pe tiah tàm Dăk Lăk neh ngui bă ù nàng tam kòi 3 kàl, khi sơning là tam bè hơ\ den cồng nha digơlan geh uă rlau, mơya tàm bơta geh ngan den kung lơh aniai uă sơl tài bơh ù tu\ lơi kung kờ` pal geh tu\ tơngai ơm rlô nàng lơh geh wơl phan nđiơm gơs. Mò geh sơl ală bơta bơto pơlam lơi gơ wèt mờ ală jơnau bè do?

Mò Vũ Thị Thanh Bình: Gơ wèt mờ dùl tờm phan tam lơi kung bè hơ\ lơm, ờ go\ di mìng là tờm kòi lơm ờ, den ală tờm chi lơyah ngai den bol he pal tơn jơh kàl, đah kàl do mờ kàl ne, bol he geh pơgăp tu\ tơngai tòm bal 1 nhai, dilah 2 nhai den sơlơ niam nàng lơh kòp gơdram tàm ù tu\ mờ he lơ òr halà crài ù, halà ìs tềng tơngai, den tu\ tơngai hơ\ tu kòp gơdram tàm ù geh gơtìp gơ sơ\t [à te\. Dilah bol he tam sùm den geh ờ geh tu\ tơngai nàng kòp gơdram tàm ù in gơtìp chơ\t, kòp gơdram tàm ù geh ơm kis jo\ sùm bơh kàl do tus kàl ne. Tu\ mờ bol he tam bè hơ\, den loh làng tu kòp geh sơlơ uă rlau, geh lơh aniai tus cồng nha, bơta niam phan tam dê, ala tài bè hơ\ den bol he mìng tam 2 kàl lơm là niam.

Ơi, dan ưn ngài mò uă ngan bè ală jơnau neh bơto pơlam do!

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến mờ Ndong Brawl