VOV4.K’ho-Pa do, ală cau jak gơ wèt Học viện Nông nghiệp Việt Nam neh yal bè cồng nha niam ngan tàm broă kơlôi sơnơng lơh tơrlòng sơnơm vaccine kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi. Do là tềl tơngo\ pal chờ hờp ngan ai gah ròng phan in đơs is kung bè gah lơh broă sa sươn sre in đơs bal tàm tu\ kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi gam lơh bơtờp tàm gùt lơgar, lơh hoàc hươr uă ngan gah ròng phan in mờ rài kis làng bol dê. Bulah bè hơ\, tàm tu\ ờ hềt geh sơnơm vaccine rcăng sơndră kòp, broă lơh rcăng sơndră kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi geh cồng nha ngan rlau jơh kung gam sơl là broă lơh jat ròng niam niam ờdo ờdă sinh học.

Tềl tơngo\ niam

Mò Nguyễn Thị Lan, Kuang atbồ Học viện Nông nghiệp Việt Nam pà gi\t, ală cau jak bơh Học viện dê neh tơrgùm kơlôi sơnơng uă tơngume jak chài nàng kờ` jòi gơlik sơnơm vaccine rcăng sơndră kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi. Tus tu\ do, ală mpồl kơlôi sơnơng lơh gơlik geh sơnơm vaccine chơ\t rài pa gam sơnđan là sơnơm vaccine vô hoạt rài pa, bơh sơnrờp lơh geh cồng nha niam tàm cơldu\ lơh tơrlòng mờ lơh tơrlòng tàm dùl êt anih.

Jat mờ hơ\, sơnơm vaccine lơh tơrlòng lài geh lơh tàm 3 anih ròng sur gơtìp kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi tàm 3 hìu bơnhă krơi is tàm ală càr: Hưng Yên, Hà Nam mờ Thái Bình. Lồi du\t pà go\, jơh ală 16 tàm 18 nơm sur me mờ 15 nơm sur puăc bơh 3 hìu bơnhă do dê ndrờm kis pràn tơnơ\ rlau 2 nhai; bàr pe nơm sur me neh deh mờ sur kòn pràn kơldang. Tàm tu\ ală kòn sur ờ geh ci\t sơnơm vaccine ndrờm chơ\t jơh tài bơh kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi.

Đơs bè bơta ờdo ờdă bơh sơnơm vaccine dê tàm ală tu\ lơh tơrlòng, mò Lan pà gi\t, sơnơm vaccine ờdo ờdă gơ wèt mờ sur geh ci\t rcăng sơndră kòp mờ geh cồng nha sền gàr uă gơ wèt mờ sur geh ci\t sơnơm rcăng sơndră kòp. “Mơya gơ wèt mờ sơnơm vaccine vô hoạt neh lơh gơlik, kờ` pal pơn jat tai kơlôi sơnơng mờ lơh tơrlòng tai tàm uă tiah. Tàm tu\ ơm kơ\p Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn pà priă mhar ai kơlôi sơnơng mờ lơh gơlik sơnơm vaccine, bol a` kung sồr mpồl kơlôi sơnơng rcăng lơh gơlik pơgăp 500 ding sơnơm vaccine nàng drơng lơh tơrlòng lài. Bơta kal ke tu\ do là bol he ờ hềt geh anih phan bơna, măy mok nàng lơh gơlik sơnơm vaccine jat broă lơh mờ măy mok”, mò Lan đơs sùm bè hơ\.

Jat dùl gùng dà ndai, ồng Bạch Đức Lữu, Kuang atbồ Chi cục Lơh sơnơm phan ròng tiah VI yal, tơngai lài, Chi cục neh pơgồp bal mờ Công ty Navetco kơlôi sơnơng lơh gơlik sơnơm vaccine mờ chế phẩm sinh học rcăng sơndră mờ sơm kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi tàm sur.

Tus tu\ do, kung neh geh bàr pe cồng nha niam ngan. Chi cục Lơh sơnơm phan ròng tiah VI neh jàu uă rùp să virus ASVF gơn kơnờm ai Công ty Navetco in nàng virus tờm lơh gơlik sơnơm vaccine. Ồng Lữu pà git, bơh jat sền bơta kis dờng bơh sur dê tàm 1 hìu bơnhă tàm xã Long Khánh, thị xã Cai Lậy, càr Tiền Giang, tàm hơ\ geh ală sur bơtờp kòp mơya ờ go\ chơ\t mờ tu\ do kung gam kis pràn sơl. Do geh sền là mpồl virus geh is geh bơta pràn nàng lơh gơlik sơnơm vaccine.

Ròng phan niam ờdo ờdă

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn ồng Nguyễn Xuân Cường pà gi\t, tàm tu\ ơm kơ\p ală cau jak kơlôi sơnơng sơnơm vaccine den kung gam pal lơh jat ală broă lơh ròng phan ờdo ờdă sinh học. Tài bơh do là broă lơh cồng nha ngan rlau jơh nàng rcăng sơndră kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi; mơkung ngui ală chế phẩm sinh học nàng tơnguh pràn rcăng sơndră kòp ai phan ròng in. Tu\ do, geh uă mpồl chế phẩm sinh học neh geh ai ngui tàm rài kis ngan ngồn, geh tu\ là anih ròng pơgăp 500 nơm sur neh ngui mờ geh cồng nha.

Nàng kơryan geh kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi den pal gi\t geh bơta is rơmis bơh virus lơh gơlik kòp dê. Jat mờ hơ\, bàr pe broă lơh gròi sền gi\t kòp, tàm hơ\ geh: tơ\p pơrgu\c jơh, di broă sur kòp; [ồm sơnơm kơryan kòp di broă, di khà; tam gơl broă ròng phan; ngui bơtơl sơnơm sơndră [ơ\, sơndră virus…Tàm bơta geh ngan, tàm tơngai lài ală mpồl lơh sa kă bro ròng phan geh broă ròng uă phan ròng gam lơh jat niam ngan ală broă lơh ròng phan niam ờdo ờdă sinh học den tàng kòp ờ bơtờp tàm ală anih ròng phan.

Bè, broă ròng sur mờ ală chế phẩm sinh học bơh Hợp tác xã Hoàng Long dê tàm Hà Nội neh cèng wơl cồng nha uă. Hợp tác xã geh broă ròng pơgăp 5 rbô nơm sur; tàm hơ\ mờr 500 nơm sur me geh ròng tàm 2 anih. Ala mat Hợp tác xã Hoàng Long pà gi\t, Hợp tác xã gam ngui wàng ròng lơh tơl jơh ală broă, bơnàng wàng lơh mờ bê tông, geh ală phan gròi sền nhơm kis is. Jơh ală è, dà [ơ\ tơlik bơdìh, dà ràu geh tơrgùm jơh mờ bơsong mờ bơnhă biogas…

Ală broă lơh rcăng sơndră kòp mờ sơnơm vaccine geh anih do lơh jat jơnau sồr bơh anih lơh sơnơm phan ròng dê. Pah poh, anih ròng sur do ndrờm [ồm sơnơm kơryan kòp bơh 1 tus 2 dơ\. Đòm jat ală broă lơh ờdo ờdă sinh học ndai jat jơnau bơto pơlam bơh anih lơh broă geh gơrềng dê bè [ồm sơnơm kơryan kòp, gròi sền cau lik mu\t, gròi sền phan kis lơh gơlik bơta aniai…

Gơ wèt mờ phan siam phan ròng in, Hợp tác xã blơi is phan rê lơh mờ măy mok tơrdih tah dềt klài bal tàm wàng ròng, phan tơn siam tờm ngan là tơngời, lơ\ mỳ, khô zờu khuah tương, tơngi khuah mờ geh tai quế, lơh geh bơta [ô bơkah puăc sur, ờ geh phan sa lơh bơh phan kis. Mơkung bơtơl tai chế phẩm vi sinh tàm phan tơn siam. Lồi du\t là sur pràn kơldang, puăc sur bơkah geh ală anih gơ sơ\t lơh puăc sur dan blơi. Sur tăc kờp bal pơgăp 120 ki\ dùl nơm, hoàc hươr phan tơn siam pơgăp 3 ki\ tàm dùl ki\ kơn jơ\ puăc sur.

Kuơmàng tus tơngai tu\ do tàm bàr pe anih ròng phan tàm xã neh gơtìp bơtờp kòp jê ndul gơjroh sur châu Phi mơya wàng ròng sur bơh Hợp tác xã Hoàng Long dê kung gam niam ờdo ờdă sơl. Jat jơnau đơs bơh Cục ròng phan dê, broă ngui chế phẩm vi sinh probiotic bơtơl tàm phan tơn siam phan ròng in ai gơnoar ngui jơh geh phan lơh phan siam, cau lơh broă geh lài tàm ală hìu làng bol lơh broă sa, ală tiah, lơh tơrmù priă blơi phan tơn siam phan ròng, mờ tơnguh uă bơta niam phan bơna phan ròng (tài bơh ờ ngui sơnơm kháng sinh).

Cục ròng phan kung dan mờ Bộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn mờ ală tiah geh broă dong kờl hòi jà ngui làm uă ală broă ròng sur niam ờdo ờdă sinh học nàng rcăng sơndră kòp bơtờp mờ tơnguh uă bơta niam puăc phan ròng, phan sa.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến