VOV4.K’ho - Tam bơrlu\, tam uă bơta phan bal tàm dùl bă ù gam là dùl tàm ală broă tơnguh bơtàu pa tàm broă lơh sa suơn sre.

Tàm xã Dà Sar, (kơnhoàl Lạc Dương, càr Lâm Đồng), do là tiah geh bă ù tam atisô uă ngan neh geh broă lơh (Tam biăp cải thảo bơrlu\ bal mờ atisô lơh sơnơm) cèng geh cồng nha niam.

Lo\ Nguyễn Thị Thu Hằng, kuang bàng kỹ thuật anih bơto pơlam broă lơh sa càr Lâm Đồng, là cau lơh jăt broă lơh do pà g^t, tòm atisô là phan tam lơh sơnơm geh kuơ càr Lâm Đồng dê, là phan lơh geh uă bơta phan sa, dà hùc, phan lơh sơnơm tơnpràn să.

Mơya, tài uă bơta, bă ù tam tòm atisô ờ hềt geh tơnguh bơtàu pràn, tàm hơ\ geh bơta tòm ngan là priă geh bơh tòm atisô gam ờ uă. Den tàng, kờ` tơnguh broă geh uă priă tàm broă tam mờ lơh tòm atisô, broă ngui broă tam bơrlu\ bal biăp tàm suơn atisô geh pơgồp bal lơh gơguh broă ngui ù, tơnguh bơta kuơ tàm dùl bă ù, anih bơto pơlam broă lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng lơh jăt broă lơh “Tam biăp cải thảo bơrlu\ bal mờ tòm atisô lơh sơnơm” tàm kơnhoàl Lạc Dương.

Tus bal broă lơh do geh 3 hìu ndrờm gơwèt ală hìu làng bol kòn cau kis tàm do. Làng bol geh anih bơto pơlam broă lơh sa càr Lâm Đồng dong kờl 70% khà priă, gam 30% khà priă gam tai là hìu làng bol càn lài.

Hìu bi Kră Ja` Ha Pol, kis tàm [òn 1, xã Dà Sar geh rơwah tus bal mờ broă lơh do. Mờ kơ\p kờ` tam tòm atisô kờ` ai nha công ty dược in, kàl mìu nam 2019 lài do, ùr bơklao bi neh tus bal mờ broă tam cải thảo bơrlu\ bal tàm suơn tam tòm atisô. Bi Ha Pol pà g^t:

“Tòm atisô hìu a` tam ai nha kung pal kơ\p rơhời hơ\ sồng tòm dờng. Đah anih bơto pơlam broă lơh sa suơn sre dong kờl hìu nhă sơntìl cải thảo, sơntìl tòm aitisô, pal mờ phơng tai, hìu nhă mìng tă tai ờ uă priă.

Đơs ngan là tam kung kal ke mơya mhar geh tơnhào, priă geh bơh cải thảo bơrlu\ bal mờ nha atisô. Tu\ do cải thảo neh jơh, hìu a` gam ờ uă tòm atisô pơn jăt tai p^c nha”.

Bi Ha Pol yal, làng bol lơh broă sa tàm do mờng tam tòm atisô jăt bơhiàn ờs mờng, lơh àr hơ\ sồng tam, sền gàr pah ngai là gơs. Tu\ do tam bơrlu\ bal cải thảo tàm gùl àr den tàng broă sền gàr geh lơh bal jơh bàr bơta phan tam.

Ờ mìng hìu nhă ùr bơklao bi, jơh bàr hìu Kơ Să KSier, kis tàm [òn 2 mờ Liâng Jrang Ha Điệp, kis tàm [òn 3 ndrờm bơsram mờ broă sền gàr bàr bơta phan tam do tàm dùl bă ù.

Lo\ Nguyễn Thị Thu Hằng pà g^t, jơh pe hìu làng bol lơh broă sa tus bal tam cải thảo bơrlu\ bal mờ tòm atisô ndrờm geh tam tàm nhai 7, bồ nhai mìu. Kuang bàng kỹ thuật tus bơto làng bol mùl màl bè broă po\ ù, sih phơng rơpu, kơnrồ, ìs ù lài mờ tu\ tam. Tài tòm atisô mờ cải thảo ndrờm là ală bơta phan tam ờs mờng tàm tiah do dê, den tàng làng bol kung mhar mờng mờ broă tam.

Bu\ lah gam geh ờ uă kal ke bè trồ tiah, mìu nhàc kung bè kòp gơtòp, mơya đơs bal, jơh pe hìu ndrờm geh tơnhào tơl. Bè hìu nhă bi Kră Ja` Ha Pol, tơnơ\ mờ tu\ tam cải thảo 80 ngai là geh tơnhào.

Mờ tơnơ\ mờ hơ\ 1 poh, ùr bơklao bi geh tơnhào dơ\ sơnrờp nha atisô sơnrờp ngan tai. Pah dơ\ p^c nha, ùr bơklao bi p^c bơh 1 tấn nggùl tus 2 tấn nha, tàm 1 nhai p^c 2 dơ\. Cải thảo kung tăc geh priă ndrờm bal mờ di pơgăp 7 tấn tàm 1 nhai. Tơnơ\ mờ tu\ tơnhào jơh atisô mờ cải thảo, ùr bơklao bi geh khà priă uă ngan tàm 1 bă ù mờ mờr 80 tơlăk priă.

Bàr hìu gam tai bu\ lah cồng nha tơnhào ờ hềt geh ndrờm mờ hìu nhă bi Ha Pol dê, mơya kung geh uă rơlao mờ broă tam tòm atisô bè ờs. Bơta lơh ală hìu do in iang nùs là tu\ tam, kuang bàng neh pơgồp bal mờ dong kờl hìu làng bol lơh broă sa mờ Công ty cổ phần Dược Lâm Đồng, tăc mờ khà priă ring niam nha atisô geh 2 rơbô 600 đong tàm 1 k^ nha ris.

Bu\ lah gam uă kal ke bè bơta ngăc ngar tu\ geh lơh broă jăt khoa học bơh làng bol lơh broă sa gam ờ ngăc ngar, biăp tam tàm kàl mìu [uơn gơbàn trồ tiah, tu kòp lơh aniai, mơya đơs bal, broă lơh tam bơrlu\ bal cải thảo mờ tòm atisô ai geh cồng nha broă lơh sa uă rơlao mờ mìng tam bè ờs.

Mò Liêng Jrang K’ Sáu, Chủ tịch Hội Nông dân xã Dà Sar đơs, tam bơrlu\ bal biăp mờ tòm atisô là broă lơh geh cồng nha ai làng bol lơh broă sa in. Kuơ màng, tài tam bơrlu\ bal mờ tòm chi lơh sơnơm den tàng kuang bàng bơto sồr tàm broă sền gàr nền nòn ngan, di sơnơm tàm khà măt geh ai sinh học, tơngai tam cah is di pal mờ` gàr niam ờ do ờ dă.

Mò K’ Sáu đơs, hìu lơi sền gàr niam, geh dà tuh tơl den geh tơnhào niam, uă rơlao mờ tam bè ờs. Tus do, tàm kàl mìu nam 2020, xã geh lam sồr làng bol lơh broă sa tam bơrlu\ bal tai kờ` geh tơnhào niam rơlao tàm 1 bă ù lơh sa sơl.

Cau mblàng Ndong Brawl