VOV4.K’ho - Biăp prùng kòn cau Mông đơs is mờ Tây Nguyên đơs bal là phan sa bơkah geh bơh brê bơnơm dê, biăp prùng ƀuơn lơh, hơ̆ là biăp nse, gòl, biăp brê... Do là phan sa chài rơgơi ờs mờng geh lơh sùm tàm ală dơ̆ sào sa hìu nhă kòn cau Mnông dê mờ geh prùng tàm ală tiah bè tàm brê, tàm mìr mờ tàm hìu nàng wă năc.

Nàng lơh geh biăp prùng, pal geh biăp nse, gòl, bal mờ ală bơta biăp brê mờ ală phan tĕ neh geh lài tàm hìu bè djam kam, biăp nse, mrĕ, gòl, plai blơn bơtang mờ ờ uă bơta biăp brê ndai.

                                                            Biăp prùng kòn cau Mnông

Bi Y Lục (gam sơnđan là Bèp Vi), kis tàm ƀòn Dru, thị trấn Dăk Mâm, kơnhoàl Krông Nô, càr Dăk Nông yal bè broă rơcang jòi phan nàng lơh biăp prùng: “Biăp prùng là phan sa ờs mờng bơh jŏ kòn cau Mnông dê. Nàng lơh geh phan sa do, cau pal mŭt tàm brê jòi biăp. Lài ngan là pic biăp nse, sreh gòl mờ ală bơta biăp ndai. Ding đơr pal sreg tàm brê den hơ̆ sồng bơkah rơlao mờ geh ƀô bơkah bơh đơr gam ris. Lài mờ tŭ sreh đơr, pal rơwah đơr dờng, nhùng niam, tàm dơlam kò; ờ ngui ding tàm dơlam jù, tài neh gơtìp tu. Pơn jăt mờ hơ̆, sreh gai đềt nàng jroh. Ding đơr nàng trŭ mờ gai dềt song nàng jroh. Gai jroh pal koah jơh kơmhò kloh nàng bañ lời kơmhò kờn tàm biăp”

Ding đơr nàng prùng biăp pal rơwah ding ràm di mơ, bañ sreh ding bơnung mờ ding ràm ir. Cau trŭ geh ngui pềs sồt nàng koh tềng ƀơr ding bè lơi dà bơh tàm ding ờ gơlik bơdìh tàm broă prùng biăp. Do là dùl broă lơh kwơ màng, lơh geh bơta bơkah bơh biăp prùng dê, is mờ ală biăp sa geh trŭ bơh biăp nse, gòl mờ biăp ndai dê. Pơn jăt tai, cau trŭ geh ngui dùl nơm gai gle nàng tơmơl ală biăp mŭt tàm ding đơr, hơ̆ sồng gòl, poăc sur, djam kam. Pơn jăt tai, dùl bơnhă ồs geh sing mờ ală ding đơr geh tơn tào nàng buh. Bè tơngai do, bi Y Lục kis tàm ƀòn Dru, thị trấn Dăk Mâm, kơnhoàl Krông Nô pà git: tŭ buh biăp prùng pal pơdar ndrờm bal ding đơr tàm tơngai bơh 30 tus 50 phút nàng phan tàm ding đơr sin ndrờm bal. “Kờñ trŭ mhar den sing ồs dờng, ai uă lòng. Tơnơ̆ mờ hơ̆ tuh dà tàm ding đơr di pal, tơmŭt gòl lài, biăp nse tơmơl tơnơ̆, dŭt ndơl tĕ boh, mrĕ, ƀòk ngòt, djam kam. Lài mờ tŭ tus tàm tŭ dà tàm ding duh dùl thoa, ai ding lik bơdìh ồs jroh lề biăp. Tơnơ̆ mờ hơ̆, he sền boh neh di lah ờ. Pơn jăt tai jroh dùl dơ̆ tai. Di lah kờñ bơkah den pal trŭ bè hơ̆, hơ̆ sồng di jăt mờ bơhiàn ờs mờng kòn cau Mnông dê”.

Bi Y Lục kung pà git, biăp prùng là phan sa ờs mờng bơh jŏ ngan kòn cau Mnông dê. Bi kơ̆p kờñ geh bơto wơl tus mờ rơñàng kơnòm să in bè broă prùng biăp kung bè broă lơh phan sa bơkah do dê. “Buh biăp prùng jăt bơhiàn kòn cau Mnông dê bơh lài ờ buh bal mờ ka, mìng geh buh mờ ală bơta poăc, biăp nse, gòl mờ bơkah ngan. Tơnơ̆ mờ hơ̆ ngui tơngi sur neh lời 2, 3 ngai nàng tĕ bal. Tơngi sur pal là sur ròng is. Mìng geh tĕ tàm 1 sơ-iŏ, di lah uă ir den ờ bơkah tài ƀô ir. Añ kung kờñ bơto sồr wơl ală cau kơnòm să in bơsram jăt broă prùng biăp do bơh mò ồng lời wơl; bè ală mò ồng đơs “mè bèp bơto wơl”. Tơnơ̆ do ală cau kơnòm bơsram mờ cau dờng nàng prăp gàr broă prùng biăp do. Bè mŭt tàm brê ờ geh glah nàng trŭ mờ pal git tàm broă sre đơr nàng prùng, buh biăp, piang. Ding đơr geh uă bơta ngui, gơtùi ngui nàng prùng biăp mờ kung gơtùi ngui nàng lơh piang ding; he mìng git tàm broă rơwah ding niam, ờ jòi ding tàm dơlam geh dà jù, tài di lah ngui ding do buh den he sa geh ƀô tơr-ồ”.

Biăp prùng bơkah là phan chài rơgơi kòn cau Mnông dê bơh phan geh ƀuơn jòi tàm brê bơnơm mờ geh buh kung ƀuơn mờ gam niam tus mờ bơta pràn kơl dang să jan ală cau in tai, tàm hơ̆ uă ngan là cau kra să jan ờ sô, cau kơnòm dềt mờ nàng wă năc. Bơh lài do tus tŭ do, jơh ală cau kòn cau Mnông ndrờm git lơh phan sa bơkah do. Biăp prùng ờ mìng là phan sa pah ngai tàm hìu nhă ha là tàm brê, tàm mìr mờ gam geh ngui nàng wă năc in sa ha là tàm ală dơ̆ lơh chờ ờs mờng.

Cau mblàng Ndong Brawl