VOV4.K’ho- Rlau 30 nam do, nghệ ñân Y Thái Êban, ơm tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk neh tơrgùm jơh nùs tồr, bơta pràn nàng sền gàr mờ bơtàu tơnguh broă lơh trah mòn rùp dơm chi, lơh ală dơm chi ờ geh huềng gơ gơs ală phan niam chài. Ồng là dùl tàm khà êt ngan nghệ ñân tàm Dăk Lăk gam gàr bơta kờñ gơboh trah mòn rùp dơm chi mờ lơh gơlik priă jền bơh broă do.

Nggui tềng nggùi ală rùp trah mòn mờ dơm chi bal mờ uă muh mat krơi is, nghệ ñân Y Thái Êban, mat mờng hòi là ồng En Lin dê, ơm tàm ƀòn Kmrơng Prong B, xã Ea Tu, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk yal bè phan trah mòn mờ dơm chi “Cau bơ jơu mờ ùr dong broă lơh yàng”. Ồng pà git, do là dùl tàm ală rùp trah mòn mờ ồng kờñ ngan rlau jơh, rùp do neh geh khà 2 tàm dơ̆ pơrlòng trah mòn rùp dơm chi bơh jŏ ală jơi bơtiàn kòn cau Tây Nguyên nam 2017.

Nghệ ñân Y Thái Êban yal 2, 3 bơta rùp trah mòn ồng dê

Nghệ ñân Y Thái yal, tŭ gam dềt, ồng sùm lòt jat ală wa lòt tàm brê ai dơm chi nàng trah mòn rùp ơn tàm hìu ƀồc. Gơ lơh gơ kờñ ngan tài bơh ală muh mat tàm tơl nơm rùp trah mòn dê, ồng triang sền nền nòn hơ̆ sồng să tờm he trah mòn is. Uă dơ̆ mpàng tê ờ hềt quèng, ờ hềt chài ờ gơtùi ià kơ̆ sùng, phan trah jat bơta kờñ he dê lơh ală gơl dơm chi gơtìp ờ niam jơh. Ờ dil nùs, ồng kung gam pơn jat tai trah tus tŭ gơtùi lơh gơlik is dùl nơm rùp wil tơl ală bơta. Bè hơ̆ mờ rlau 30 nam do, trah mòn rùp dơm chi neh gơ gơs bơta kờñ gơboh mờ cèng wơl ồng in cồng nha, dong ồng sơlơ lơh ngan rlau tai nàng sền gàr mờ bơtàu tơnguh: “Dùl jơnau bơceh là añ ai dơm añ trah ờ duh pal sềr rùp lài. Đơs bal là he kung pal pơn đơl, ờ ngòt bòl glar kal ke, tài he kờñ sền gàr, prap gàr bơta niam chài do. Añ rơngòt tơnơ̆ do gơtìp roh huĭ, tơnơ̆ do neh he neh kra den ờ gam pràn tai nàng pơn jat tai gàr broă do, broă do ờ gơtùi roh huĭ nàng kòn sau tơnơ̆ do in gŏ, bè rài yau añ gŏ wa, ồng añ dê lơh hơ̆ sồng tus tŭ do añ kung gam sền gàr, kung gam kah mờ añ lơh gơtùi”.

Nghệ ñân Y Thái Êban hơ jơnau lùp bơh cau cih ƀău dê

Nam 2015, bơh tŭ pơrlòng trah mòn rùp dơm chi dơ̆ sơn rờp geh lơh tàm dơ̆ lơh chờ kơphe Buôn Ma Thuột, nghệ ñân Y Thái sơlơ kờñ rlau tai broă trah mòn rùp dơm chi, tài ồng neh jòi bàn “anih nhơl”, git tai uă cau geh bơta kờñ gơboh ndrờm bè he. Kung bơh dơ̆ pơrlòng hơ̆, nghệ ñân Y Thái geh uă cau git mờ jòi tus nàng dan blơi ală rùp trah mòn mờ dơm chi. Ồng kung uă dơ̆ ala mat càr Dăk Lăk tus bal mờ geh khà jờng tàm ală dơ̆ pơrlòng trah mòn rùp dơm chi bơh jŏ tàm tiah Tây Nguyên. Tus tŭ do, trah mòn rùp dơm chi ờ mìng là bơta kờñ gơboh mờ gam gơ gơs broă lơh tờm ngan cèng wơl priă jền lơh geh uă đau ai hìu bơnhă ồng in.

Nàng mòn rùp ai ală rùp trah mòn in, nghệ ñân Y Thái mìng ngui sùng, phan trah mờ pềs. Tŭ sền tàm gơl dơm chi, ồng gơtùi sơnơng mờ trah mòn gơs rùp wil tơl mờ ờ duh pal sềr lài. Tơl nơm rùp trah mòn cèng dùl jơnau gơtha krơi is, là dùl jơnau yal, dùl tềl lời wơl bơh jŏ, dùl bơta niam chài... gơ jat bal mờ rài kis pah ngai bơh cau Rơđê dê. Mò H Yâo Byă, pơ ùr nghệ ñân Y Thái dê yal; “Ồng Y Thái gơtùi mòn tơl bơta phan mìng mờ bồ tơngoh kơlôi sơnơng hơ̆ sồng trah mòn gơs rùp, bơh rùp trah tềng mpồng hìu tus ală rùp trah mòn geh rùp să krơi is. Să tờm añ den kung lơh ngan pơn jờng ồng Y Thái nàng ồng in pơn jat tai bơto wơl 2 nă kòn klau in tai, den tàng jơh dùl hìu bơnhă añ ndrờm dong kờl, pơn jờng nàng ồng pơn jat tai sền gàr niam chài bơh mò pàng dê, dilah ờ geh ồng pơn jat tai lơh den ờ geh cau lơi khin lơh tai”.

Rùp cau bơ jơu gam geh Nghệ ñân Y Thái lơh sir tàm dơ̆ pơrlòng trah mòn rùp dơm chi bơh jŏ ală jơi bơtiàn kòn cau Tây Nguyên nam 2017 (rùp ai bơh ƀău)

Jat nghệ ñân Y Thái yal, neh geh tŭ rùp trah mòn mờ dơm chi ờ geh cau ngui den tàng hời rơhời gơtìp roh huĭ. Tŭ do ồng chờ hờp ngan tŭ ngai sơlơ geh uă cau kơnòm să mờ cau nac blơi sền gròi tus rùp trah mòn mờ dơm chi. Sền gŏ bơta kuơ lơh geh bơh broă do, ồng sồr ală kòn mờ ală cau tàm ƀòn, ală cau kờñ gơboh mờ ờ ngòt kal ke bơsram đòm jat, ồng tŭ lơi kung kờñ bơto wơl broă trah mòn rùp mờ pơn jờng khi tus bal pah tŭ geh cau kờñ blơi rùp trah mòn.

Ồng Bùi Văn Hượng, kwang bàng lơh broă niam chài xã Ea Tu, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột pà git, nghệ ñân Y Thái neh pơgồp bơnah uă ngan tàm broă sền gàr, bơtàu tơnguh niam chài bơh jŏ kòn cau Rơđê tàm tiah do dê: “Nghệ ñân Y Thái jơh nùs tus bal tàm broă lơh prap gàr broă trah mòn rùp đơs is mờ niam chài bơh jŏ làng bol kòn cau Rơđê tàm xã dê đơs bal. Nghệ ñân Y Thái tŭ do gam pơn jat tai tơnguh ală bơta kuơ bè trah mòn rùp he dê nàng ờ mìng yal tơnggit phan mòn gơs he dê mờ gam nàng drơng ai broă lơh nhơl chờ tơnơ̆ do in tai. Tŭ do, tàm xã Ea Tu den kung ờ geh nghệ ñân lơi git trah mòn rùp tai bơdìh mờ nghệ ñân Y Thái den tàng xã pơn jat tai pơn jờng nghệ ñân Y Thái bơtàu tơnguh tai, pơn jat tai tơnguh pràn jak mờ bơta chài he dê”.

Ki ngàm ală bơta kuơ bơh jŏ jơi bơtiàn kòn cau dê, nghệ ñân Y Thái kung gam sùm lơh gơ gơs huềng ai ală rùp trah mòn mờ dơm chi in. Ồng jòi git, prap wơl ală jơnau yal yau, ală tềl bơh jŏ nàng trah mòn gơs rùp, gơs jơnau yal tơl nă cau in. Gơ wèt mờ ồng, trah mòn rùp mờ dơm chi là broă nàng prap gàr bơhìn bơh jŏ mờ bơto yal wơl ai ală rơnàng tơnơ̆ do in.

Cau mblàng K’Duẩn