VOV4.K’ho- Duh kah bơtau Hùng nam do, bal mờ ală broă lơh tờm tàm Hìu duh khuai bơtau Hùng (càr Phú Thọ) mờ tơngume: King crŭ nggu rơyas, ù tiah yau bơtau Hùng” tàm bòn dờng Cần Thơ, Ƀộ Văn hoá, Thể thao mờ Zu lịc pơgồp bal mờ Ủy ƀan Ñân zân ƀòn dờng Cần Thơ bơyai lơh Dơ̆ sơnđờm ai ngui broă bơ̆t bơtàu Hìu duh kah bơtau Hùng. Broă bơ̆t bơtàu do nàng kờñ drơng jơnau kờñ pin dờn, duh kah bơtau Hùng jăt jơnau kơ̆p kờñ bơh gal ngan làng bol tiah ring dà dờng Cửu Long dê. Mờ do kung là anih nhơl chờ đah huềng geh gơn kơnờm geh gơhòi gơ jà gal năc lòt nhơl tus còp sền. Bal mờ broă lơh kwơmàng do, là ală broă lơh niam chài niam bơnĕ is ngan, bè: Pơrlòng Đờn ka tài tử dà lơgar dơ̆ III mờ Dơ̆ lơh chờ Ƀañ bơh yau tiah ring đah jum dà lơgar dơ̆ 9 tàm Cần Thơ nam 2022.

Mờ hìu tum geh lơh mòn niam bơnĕ is ngan, bềng rài kis niam chài is, hìu duh khuai bơtau Hùng tàm ƀòn dờng Cần Thơ lơh gơlik gơs bơta tờm nhơl chờ, niam chài tiah ring dà dờng Cửu Long. Hìu duh khuai geh lơh tàm nhai 06 nam 2019, mờ priă tă lơh mờr 130 tơmàn đong. Do là broă bơ̆t bơtàu bơta niam chài đah huềng dờp geh bơta sền gròi bơh gal ngan làng bol tàm tiah do dê. Hìu duh khuai bơtau Hùng geh lơh tàm bă ù ơnàng mờr 4 lồ, ơm kềng gah gùng Võ Văn Kiệt- Đặng Văn Dầy, sơnah ƀòn Bình Thủy, quận Bình Thủy, ƀòn dờng Cần Thơ. Ală broă bơ̆t bơtàu tờm bơh rơndăp broă lơh dê, geh: Hìu duh khuai bơtau Hùng, hìu đơng lam, mpồng dờng, hìu tơrñang, ƀlàng gùng, chi che...Bơta tờm bơh broă bơ̆t bơtàu bơta niam chài do là hìu duh khuai ală bơtau Hùng geh lơh jăt rùp pơrya sơnggơr lơngô lơh jăt rài pa tŭ do.

Ồng Trần Việt Trường, Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân ƀòn dờng Cần Thơ pà gĭt: rài bơtau Hùng là tŭ tơngai kwơmàng ngan tàm jơnau kah yau jơi bơtiàn dê, neh bơ̆t bơtàu gơs bơnàng jă jơi bơtiàn, bơta niam chài, bơhiàn ờs mờng bơh Việt Nam dê. Gĭt wă jrô ngan nùs nhơm “Hùc dà kah tô dà”, “Sềm geh rơsòn, cau geh mò pàng”, ală cau kòn bơh ù tiah đah jum dà lơgar sùm kah hờ Dà lơgar yau mờ bơta kơ̆p kờñ ngan geh bơ̆t bơtàu Hìu duh khuai bơtau Hùng tàm bă ù Tây Đô. Mờ hơ̆ sồng, bơta kơ̆p kờñ ngan hơ̆ neh gơ gơs ngan ngồn. Ồng Trần Việt Trường, đơs: Do là broă bơ̆t bơtàu geh bơta kwơ uă bè đah niam chài, jơnau kah yau, geh bơta gơtha kwơmàng ngan gơwèt mờ ƀòn dờng Cần Thơ đơs is mờ tiah ring dà dờng Cửu Long đơs bal, là tiah kah rơngal, kah kơlôi ală cau jak chài lài do bơh sơnrờp bơ̆t bơtàu mờ sền gàr dà lơgar. Bơh hơ̆, bơto tơngkah bơhiàn ờs mờng bơh yau ai rơnàng kơnòm să in pơn jăt tai sền gàr, pơñiờ să lòt jăt cơnđòa jơng lòt bơh ồng pàng he dê tàm broă lơh bơ̆t bơtàu mờ sền gàr Dà lơgar Việt Nam xã hội củ nghĩa.

Hìu duh kah Bơtau Hùng tàm Cần Thơ

Mpồl Bơyai lơh ală ngai chờ dờng, tơngkah kir sơnrai ƀòn dờng Cần Thơ neh bơyai lơh dơ̆ rò huềng nhơm, tàm hơ̆ geh: Ù- Dà- Jơng ñàng duh khuai mò pàng bơh Hìu duh khuai Bơtau Hùng tàm càr Phú Thọ rê hờ Hìu duh khuai Bơtau Hùng tàm ƀòn dờng Cần Thơ; bơyai lơh ală dơ̆ bơyai lơh yàng dan ơn jơnăng duh khuai, gri ñàng. Jăt cau kơlôi sơnơng niam chài ồng Nhâm Hùng, đơs: Tơl nơm hìu duh khuai, tơl nơm hìu duh kah geh bơta king crŭ. Bơta king crŭ do ờ gŏ di nisơna mờ geh is ờ, gơ geh tàm pơn jăt bơhiàn ờs mờng bơh yau bơh nggu rơyas ù tiah Yau rê mờ ală tiah. Ồng Nhâm Hùng, đơs: Tŭ mờ he mŭt tàm hìu duh khuai nàng chu ñàng, he kah kơlôi, sền tus ală jơnăng duh khuai bơtau Hùng, hơ̆ sồng kơlôi tus Ù tiah Yau, kơlôi tus lơgar Văn Lang, hơ̆ sồng rê tus mờ ù tiah đah jum dà lơgar dê geh bơta kwơ, bơta kwơ đah huềng sơlơ geh đơs nền, gơ lòt mŭt tàm nùs nhơm cau dê, lơh kơ̆ kơl jăp bơta pin dờn bơh làng bol dê tàm ù tiah đah jum dà lơgar dơ̆ sơnrờp geh dùl nơm Hìu duh khuai bơtau Hùng geh lơh dờng ngan mờ niam bơnĕ ngan.

Bơta bơhiàn ờs mờng bơh yau bơh broă bơ̆t bơtàu Hìu duh khuai Bơtau Hùng tàm ƀòn dờng Cần Thơ tơngŏ bơh broă bơka, rùp wăc sềr rài bơtau Hùng, tàm bơrlŭ bal đah nùs nhơm ki ngàm mờ bơta rềp mềl, ƀalhiă ngan. Jơ̆t phàm đah mpồng glòm gùt dar hìu duh khuai tờm lơh pơnyơu ai 18 rài bơtau Hùng in neh geh dà kơlhề bơ̆t bơtàu dà lơgar. Hìu duh khuai tờm geh glòm bơh tơnau dà wil tàm bơnàng jă lơm pòng, pơrya ai jơnau pin dờn “trồ wil, ù tiah lơm pòng”, mơkung tơngŏ bơhiàn pơnrơ is niam chài ù tiah dà ia tiah đah măt tơngai mŭt dê. Tàm dơlam tơnau dà geh 54 nơm jrong lŭ, lơh pơnyơu ai mpồl bơtiàn 54 jơi bơtiàn kòn cau oh mi. Cơldŭ duh khuai Dà lơgar Yau bơtau Hùng tàm anih tờm bơh hìu duh khuai tờm dê, đah song tơn, bàr đah là Jơnăng duh khuai Mè sơnrờp dà lơgar dê mò Âu Cơ mờ Bèp sơnrờp dà lơgar dê ồng Lạc Long Quân, ơm gah kềng là ală jơnăng duh khuai Lạc Hầu, Lạc Tướng. Tềng đăp ală jơnăng duh khuai geh ală nhơm kis geh kwang đơng lam bồ ƀòn dờng dan cèng rê bơh tiah tềl lời wơl kah yau dà lơgar dờng màng Hìu duh khuai Bơtau Hùng, càr Phú Thọ, geh: yăng ơn 18 kĭ ù, yăng ơn 18 lĭt dà, jơng ñàng, bal mờ ală phan lơh yàng duh khuai bơh Ủy ƀan Ñân zân càr Phú Thọ dê jun pơdơng bè sơnggơr lơngô, ală bơngàn ƀửu, cấp kíc, tiang liang, sơngơr. Mò Hoàng Thị Việt Chi, làng bol ơm kis tàm ƀòn dờng Cần Thơ yal: Añ gơloh ngoh rơngăc ngan tŭ ƀòn dờng Cần Thơ lơh geh Hìu duh khuai bơtau Hùng bè do. Ngai duh kah là ngai nàng oh kòn, kòn sau kah tus mò pàng, nggu rơyas he dê. Bơh nùs nhơm kah rơngal hơ̆, bol he geh gĭt tàm kờñ gơboh bal mờ tă pơgồp ai ƀòn lơgar in uă rlau.

Hìu duh khuai tờm là rùp wil

Bal mờ dơ̆ bơyai lơh sơnđờm ai ngui broă bơ̆t bơtàu Hìu duh khuai bơtau Hùng tàm Cần Thơ, di dơ̆ bơyai lơh duh kah bơtau Hùng, tàm do gam geh bàr broă lơh dờng, geh: Pơrlòng đờn ka tài tử dà lơgar dơ̆ 3, mờ Dơ̆ lơh chờ ƀañ bơh yau tiah ring đah jum dà lơgar dơ̆ 9. Tàm Hìu bơsram Mầm non Bé Ngoan, tiah Yên Thuận, sơnah ƀòn Lê Bình, quận Cái Răng, ƀòn dờng Cần Thơ neh bơyai lơh ai kơnòm bơsram in tus bal lơh broă đah bơdìh hìu bơsram bè Ngai duh kah bơtau Hùng. Bơta tờm bơh dơ̆ lơh broă bơdìh hìu bơsram là jơnau lơh lèu “Yal yau bơh tài geh mblar klơm kơnâm lơm pòng, piang lă” bơh ùr pơgru mờ 20 nă kơnòm bơsram ơdŭ Lá dê lơh. Broă lơh do nàng kờñ bơto bơtê bơhiàn ờs mờng bơh yau “Hùc dà kah tô dà”, tơngŏ nùs nhơm gĭt ưn ngài jrô ơnàng ngan ală bơtau Hùng- ală cau bơtau bơh sơnrờp bơh jơi bơtiàn dê neh geh dà kơlhề bơ̆t bơtàu mờ ală cau jak chài lài do neh tài bơh làng bol khin cha jak chài kơ̆ dơn nùs nhơm tam dră mờ bol sò tơm sơgràm phà dà lơgar. Ùr pơgru Lê Thị Thúy Vân, Kwang ătbồ Hìu bơsram Mầm non Bé Ngoan, pà gĭt: Bơh jơnau yal yau “Bơh tài geh mbar klơm lơm pòng, piang lă” nàng kơnòm bơsram geh sền gŏ tơn bơh jơnau yal bè yal yau bơh tài geh ngai duh kah bơtau Hùng, kung tơngkah kir sơnrai Ngai duh kah bơtau Hùng ngai 10/03. Bơh broă lơh chờ geh dong ai ală oh dềt in khin cha, pin dờn rlau bè ală bơta chài hơ halà tìp măt tơm bơh bơr geh chài rlau, nàng tŭ guh ơdŭ 1 den lơh geh ală bơta chài bơh sơnrờp, dong ai oh dềt in gơrờm mờ gơlơh kwèng mờ hìu bơsram kâp dùl.

Dơ̆ lơh chờ Ƀañ rài yau tiah ring đah jum dà lơgar dơ̆ 9 tàm ƀòn dờng Cần Thơ nam 2022 geh lơh ơnàng pơgăp 200 cơldŭ ràng tăc ƀañ ờs mờng bơh rài yau, phan bơna OCOP, phan sa mờ ƀañ rài pa tŭ do mờ phan bơkah pơnrơ is bơh kơnhoàl ù tiah ƀòn lơgar dê mờ nhơl chờ. Broă sùm bơyai lơh dơ̆ lơh chờ do nàng kờñ pơgồp bơnah prăp gàr mờ ngui niam bơta kwơ niam chài trŭ gơm phan sa, ngan là ală bơta ƀañ ờs mờng bơh rài yau bơh làng bol tiah ring đah jum dà lơgar dê đơs bal mờ làng bol tàm Cần Thơ dê đơs is. Mơkung lơh geh bơta gơhòi gơ jà bơta bơceh lơh bơh cau chài lơh ƀañ bơh yau dê, lơh bal mờ ală mpồl lơh sa kă bro tàm dơlam mờ bơdìh lơgar nàng rề ơnàng drà kă bro.

Pơrlòng Đờn ka tài tử dà lơgar dơ̆ 3, nam 2022 geh lơh bơh ngai 06- 11/04 tàm Ƀlàng dờng quận Bình Thủy, ƀòn dờng Cần Thơ. Broă lơh do nàng kờñ jờng rơ mờ yal tơngĭt jơnau đơs crih tam ya niam bơnĕ ngan đờn ka tài tử neh geh UNESCO dờp là ala măt phan lời wơl niam chài ờ di mờ phan bơna bơh kòn bơnus gùt plai ù dê. Jăt tàm bơta hơ̆ pơgồp bơnah tơnguh uă bơta gĭt wă bơh mpồl bơtiàn dê tàm broă sền gàr, prăp gàr mờ ngui niam bơta kwơ đơs crih tam ya đờn ka tài tử tiah ring đah jum dà lơgar. Pơrlòng digơlan geh ală broă lơh tờm, bè: Pơrlòng đơs crih tam ya đờn ka tài tử, Ù tiah đờn ka tài tử, Ràng tơlik đờng goòng ờs mờng bơh yau ală jơi bơtiàn Việt Nam dê. Ồng Nguyễn Công Trung, Phó Kwang ătbồ Kụk Niam chài ƀòn lơgar, Ƀộ Văn hoá Thể thao mờ Zu lịc pà gĭt: Ƀộ Văn hoá mờ Cần Thơ kung neh tàm bơyai bal mờ gơ̆p, jơh nùs lơh ngan lơh mờ pơgồp bal 2 broă lơh Pơrlòng Đờn ka tài tử dơ̆ III mờ Dơ̆ lơh chờ Ƀañ bơh yau pơgồp bal bơyai lơh dùl dơ̆ bal. Gơ tềm pềr, mơkung tơrmù khà broă lơh, tơrmù ală broă lơh di bè jơnau sồr bơh Cíñ phủ dê bè broă lơh rơcăng sơndră kòp bơtờp.

Cơldŭ duh khuai Bơtau sơnrờp dà lơgar dê Hùng Vương

Hìu duh khuai bơtau Hùng là jơnau pơrya bơh bơta pràn tam klăc dờng dê, anih bơtòm tơrgùm niam chài đah huềng bơh jơi bơtiàn dê bơh gĭt nđờ rài do. Jơh gùt lơgar duh khuai dùl nă cau Bơtau bơh sơnrờp dà lơgar dê, hơ̆ là dùl bơhiàn niam bơnĕ is ngan, là bơhiàn kis nùs nhơm bềng rài kis niam chài is mờ bơta kơ̆ nùs. Bơ̆t bơtàu hìu duh khuai bơtau Hùng tàm ƀòn dờng Cần Thơ là broă kwơmàng ngan mờ geh bơta kwơ nàng kờñ drơng jơnau kờñ pin dờn duh khuai bơtau Hùng, là jơnau kơ̆p kờñ bơh gal ngan làng bol ƀòn dờng Cần Thơ dê đơs is mờ ală càr tiah ring dà dờng Cửu Long đơs bal, geh tiah lòt còp ies, chu ñàng. Broă lơh do là anih tờm, anih tơrbŏ mờ ală tiah tềl lời wơl kah yau niam chài, tiah nhơl chờ tiơng pơnrơ, anih nhơl chờ bơh kơnhoàl ù tiah do dê mờ drơng năc lòt còp, kah kơlôi, pơgồp bơnah dong gah nhơl chờ ƀòn dờng Cần Thơ ngai sơlơ bơtàu tơnguh, rơhời dipal là anih tờm lơh sa- mpồl bơtiàn bơh kơnhoàl ù tiah do dê.

Pin dờn duh khuai ală bơtau Hùng kung gam geh kơ̆ nùs lơh sùm bơh rơnàng do tus rơnàng ndai, pơgồp bơnah lơh duh hồl nùs nhơm, huềng nùs mờ bơta kơ̆p kờñ ngan bơh jơh gùt jơi bơtiàn he dê. Tàm nùs nhơm hơ̆, ală cau kòn bơh kơnhoàl ù tiah Cần Thơ geh đòm jăt bơhiàn khin cha jak chài, pơnrơ ngan bơh ồng pàng dê, lơh ngan, pơđơl pràn mờ bơceh lơh sùm; rơhời lơh jăt broă lơh bơ̆t bơtàu, bơtàu tơnguh ƀòn dờng Cần Thơ gơ gơs là ƀòn dờng tờm bơh kơnhoàl ù tiah do dê.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến