Du lịch cộng đồng không còn là điều mới lạ đối với bà con đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, để mô hình này có thể phát triển và “hái ra tiền” lại là vấn đề hoàn toàn khác. Thời gian gần đây, nhiều du khách thập phương và cộng đồng mạng biết đến Nấm homestay tại đồi Ra Ê, xã A Ting, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ngày càng nhiều. Những căn nhà nhỏ xinh với ao cá, vườn đồi, gà vịt… cuộc sống vốn dĩ bình yên và mộc mạc khiến nhiều du khách thích thú tìm đến nghỉ ngơi vào dịp cuối tuần. Từ đây, câu chuyện khởi nghiệp của cô gái Cơ Tu Clâu Lanh – chủ Nấm homestay được nhiều bạn trẻ yêu mến và nể phục. Mong muốn lớn nhất của cô gái Cơ Tu này là đem những nét văn hóa đặc trưng, đời sống bình dị thường nhật của đồng bào mình đến với thế giới. Mới đây, PV Kim Cương của chương trình PT tiếng Cơ Tu đã có dịp gặp gỡ và trò chuyện với Clâu Lanh về cuộc sống, công việc và những dự định trong thời gian tới của cô.
Du lịch cộng đồng không còn là điều mới lạ đối với bà con đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, để mô hình này có thể phát triển và “hái ra tiền” lại là vấn đề hoàn toàn khác. Thời gian gần đây, nhiều du khách thập phương và cộng đồng mạng biết đến Nấm homestay tại đồi Ra Ê, xã A Ting, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ngày càng nhiều. Những căn nhà nhỏ xinh với ao cá, vườn đồi, gà vịt… cuộc sống vốn dĩ bình yên và mộc mạc khiến nhiều du khách thích thú tìm đến nghỉ ngơi vào dịp cuối tuần. Từ đây, câu chuyện khởi nghiệp của cô gái Cơ Tu Clâu Lanh – chủ Nấm homestay được nhiều bạn trẻ yêu mến và nể phục. Mong muốn lớn nhất của cô gái Cơ Tu này là đem những nét văn hóa đặc trưng, đời sống bình dị thường nhật của đồng bào mình đến với thế giới. Mới đây, PV Kim Cương của chương trình PT tiếng Cơ Tu đã có dịp gặp gỡ và trò chuyện với Clâu Lanh về cuộc sống, công việc và những dự định trong thời gian tới của cô.
Zập c’moo tước t’ngay 14/7 âm lịch, ma nuýh Thái bhoóc nắc bhrợ têng Tết xíp xí ting cơnh chr’nắp lalay âng acoon cóh. Nâu đoo bơơn lêy nắc Tết ga mắc bhlầng âng ma nuýh Thái bhoóc zr’lụ Tây Bắc. Thuý Ngoạn, CTV VOV Tây Bắc vêy bha ar xrặ xay moon ooy Tết xíp xí âng ma nuýh Thái bhoóc đhị Lai Châu:
Zập c’moo tước t’ngay 14/7 âm lịch, ma nuýh Thái bhoóc nắc bhrợ têng Tết xíp xí ting cơnh chr’nắp lalay âng acoon cóh. Nâu đoo bơơn lêy nắc Tết ga mắc bhlầng âng ma nuýh Thái bhoóc zr’lụ Tây Bắc. Thuý Ngoạn, CTV VOV Tây Bắc vêy bha ar xrặ xay moon ooy Tết xíp xí âng ma nuýh Thái bhoóc đhị Lai Châu:
Tơợ a hay a hươn, ma nưíh Thái Tây Bắc pa bhlâng chăp lêy prắ. Tu cơnh đêếc, prắ bơơn đha nuôr đươi dua cóh bấc bh’rợ chr’nắp cơnh: pa nooi xay xơ, đươi cóh apêê đhr’niêng bh’rợ chr’nắp n’lơơng...
Tơợ a hay a hươn, ma nưíh Thái Tây Bắc pa bhlâng chăp lêy prắ. Tu cơnh đêếc, prắ bơơn đha nuôr đươi dua cóh bấc bh’rợ chr’nắp cơnh: pa nooi xay xơ, đươi cóh apêê đhr’niêng bh’rợ chr’nắp n’lơơng...
Đoọng vêy xa nập liêm, ma nưuíh Cơ Tu âi vêy bấc cơnh c’năl cóh bh’rợ bhrợ t’váih pr’hoọm tơợ apêê pr’dươi côh crâng ca coong đọong bhrợ t’váih bhai. Xoọc đâu, bh’rợ bhrợ t’váih pr’hoọm ha k’páih cắh dzợ ngai bhrợ bấc, n’dhơ cơnh đêếc xa nập tơợ a hay cơnh lâng bấc pr’hoọm la lay âng ma nứih Cơ Tu công dzợ bơơn zư đớc pa tước nâu câi
Đoọng vêy xa nập liêm, ma nưuíh Cơ Tu âi vêy bấc cơnh c’năl cóh bh’rợ bhrợ t’váih pr’hoọm tơợ apêê pr’dươi côh crâng ca coong đọong bhrợ t’váih bhai. Xoọc đâu, bh’rợ bhrợ t’váih pr’hoọm ha k’páih cắh dzợ ngai bhrợ bấc, n’dhơ cơnh đêếc xa nập tơợ a hay cơnh lâng bấc pr’hoọm la lay âng ma nứih Cơ Tu công dzợ bơơn zư đớc pa tước nâu câi
Xay tước pr’dzăm a đha boóh nắc zập ngai cung năl; đhơ cơnh đếêc, a đha hor cóh n’coo âng ma nuýh Thái Sơn La lâng cơnh zệê bhrợ lalay cơnh nắc ếêh rau zập ngai cung năl. Nâu đoo nắc pr’dzăm a yêm bhlầng, đớc bấc rau pr’hay căh choom ha vil cơnh lâng ngai ơy bơơn cha muy chu.
Xay tước pr’dzăm a đha boóh nắc zập ngai cung năl; đhơ cơnh đếêc, a đha hor cóh n’coo âng ma nuýh Thái Sơn La lâng cơnh zệê bhrợ lalay cơnh nắc ếêh rau zập ngai cung năl. Nâu đoo nắc pr’dzăm a yêm bhlầng, đớc bấc rau pr’hay căh choom ha vil cơnh lâng ngai ơy bơơn cha muy chu.
Bh’rợ bhrợ têng apêê kỷ lục liêm pr’hay la lay cóh cr’chăl ha nua, căh muy k’dhơợng dzung t’mooi nắc dzợ chroi đoọng zư đớc apêê chr’nắp văn hóa ty đanh âng vel đong. Cóh c’nặt t’rúih “ Lướt la lêy đhị sóng phát thanh” bêl đâu, đha nuôr lâng pr’zớc booi lum lêy Mường Lò- đhăm k’tiếc âng apêê kỷ lục liêm pr’hay la lay.
Bh’rợ bhrợ têng apêê kỷ lục liêm pr’hay la lay cóh cr’chăl ha nua, căh muy k’dhơợng dzung t’mooi nắc dzợ chroi đoọng zư đớc apêê chr’nắp văn hóa ty đanh âng vel đong. Cóh c’nặt t’rúih “ Lướt la lêy đhị sóng phát thanh” bêl đâu, đha nuôr lâng pr’zớc booi lum lêy Mường Lò- đhăm k’tiếc âng apêê kỷ lục liêm pr’hay la lay.
Bêệ lip pơng a cọ nâu câi cắh dzợ râu buôn loóih bơơn lêy lâng ma nưih Ca Dong đhị trúih Trường Sơn cơnh bêl a hay. N’đhơ cơnh đêếc, đhị chr’val da ding ca coong Trà Bui, chr’hoong Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, bấc ngai Ca Dong công dzợ zư đớc bh’rợ taanh lip cơnh lâng rơơm kiêng zư đớc bh’rợ ty đanh tơợ a hay âng acoon cóh đay.
Bêệ lip pơng a cọ nâu câi cắh dzợ râu buôn loóih bơơn lêy lâng ma nưih Ca Dong đhị trúih Trường Sơn cơnh bêl a hay. N’đhơ cơnh đêếc, đhị chr’val da ding ca coong Trà Bui, chr’hoong Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, bấc ngai Ca Dong công dzợ zư đớc bh’rợ taanh lip cơnh lâng rơơm kiêng zư đớc bh’rợ ty đanh tơợ a hay âng acoon cóh đay.
Si La nắc muy cóh 5 c’bhúh acoon cóh hắt ma nứih bhlâng cóh Việt Nam, ma mông bấc nắc coh zr’lụ da ding ca coong âng apêê chr’hoong Mường Nhé, tỉnh Điện Biên lâng chr’hoong Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Xa nập âng Si La nắc muy râu chr’nắp đoọng bơơn năl ooy râu liêm prhay la lay âng ma nưih Si La. Cr’chăl ặt ma mông đanh đươnh lâng crâng ca coong, ma nứih Si La âi bhrợ t’váih đợ xa nập âng đay ặt liêm lâng crâng ca coong, pa cắh ghít c’léh văn hóa âng acoon cóh đay.
Si La nắc muy cóh 5 c’bhúh acoon cóh hắt ma nứih bhlâng cóh Việt Nam, ma mông bấc nắc coh zr’lụ da ding ca coong âng apêê chr’hoong Mường Nhé, tỉnh Điện Biên lâng chr’hoong Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Xa nập âng Si La nắc muy râu chr’nắp đoọng bơơn năl ooy râu liêm prhay la lay âng ma nưih Si La. Cr’chăl ặt ma mông đanh đươnh lâng crâng ca coong, ma nứih Si La âi bhrợ t’váih đợ xa nập âng đay ặt liêm lâng crâng ca coong, pa cắh ghít c’léh văn hóa âng acoon cóh đay.
Đhanuôr Cơ Tu cóh chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đươi dua chiing cha gâr zăng bấc ooy zâp bh’rợ zr’nưm. Chiing cha gâr n’jứah nặc tr’coọ xa’nưl, n’jứah nặc râu p’cắh moon đợ bh’rợ bhiệc bhan cóh vel đông. Ooy đợ đhr’nông đông ty chr’nắp âng manứih Cơ Tu ta luôn vêy đợ cha gâr pậ tứi t’bắc đớc, bêl vêy râu đươi nắc pay pa glúh.
Đhanuôr Cơ Tu cóh chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đươi dua chiing cha gâr zăng bấc ooy zâp bh’rợ zr’nưm. Chiing cha gâr n’jứah nặc tr’coọ xa’nưl, n’jứah nặc râu p’cắh moon đợ bh’rợ bhiệc bhan cóh vel đông. Ooy đợ đhr’nông đông ty chr’nắp âng manứih Cơ Tu ta luôn vêy đợ cha gâr pậ tứi t’bắc đớc, bêl vêy râu đươi nắc pay pa glúh.
Acoon cóh Hà Nhì xoọc vêy lấh 21 r’bhâu cha nắc, cơnh lâng 2 c’bhúh bha lâng nắc Hà Nhì pô, Hà Nhì tăm, ặt ma mông coh apêê tỉnh Lào Cai, Lai Châu lâng Điện Biên. Cóh đêếc, cóh Lào Cai, ma nứih Hà Nhì âng c’bhúh Hà Nhì tăm, acoon ma nứih lấh 4000 cha nắc, ặt ma mông cóh apêê chr’val Nậm Pung, Ý Tý, A Lù, A Mú Sung, Trịnh Tường âng chr’hoong Bát Xát. Nắc acoon cóh vêy lịch sử ặt ma mông đanh đươnh, vêy môi trường ặt ma mông z’zăng liêm đân đách, đhị apêê đhăm k’tiếc bha đưn dal, tu cơnh đêếc ma nứih Hà Nhì cóh Lào Cai công dzợ zư đớc bấc đhr’niêng âng acoon cóh đay. Coh đêếc vêy đhr’niêng chăp hơnh crâng a bhuy “ Gạ Ma Do”, nâu đoo nắc đhr’niêng ga mắc lâng chr’nắp bhlâng coh c’moo âng ma nứih Hà Nhì.
Acoon cóh Hà Nhì xoọc vêy lấh 21 r’bhâu cha nắc, cơnh lâng 2 c’bhúh bha lâng nắc Hà Nhì pô, Hà Nhì tăm, ặt ma mông coh apêê tỉnh Lào Cai, Lai Châu lâng Điện Biên. Cóh đêếc, cóh Lào Cai, ma nứih Hà Nhì âng c’bhúh Hà Nhì tăm, acoon ma nứih lấh 4000 cha nắc, ặt ma mông cóh apêê chr’val Nậm Pung, Ý Tý, A Lù, A Mú Sung, Trịnh Tường âng chr’hoong Bát Xát. Nắc acoon cóh vêy lịch sử ặt ma mông đanh đươnh, vêy môi trường ặt ma mông z’zăng liêm đân đách, đhị apêê đhăm k’tiếc bha đưn dal, tu cơnh đêếc ma nứih Hà Nhì cóh Lào Cai công dzợ zư đớc bấc đhr’niêng âng acoon cóh đay. Coh đêếc vêy đhr’niêng chăp hơnh crâng a bhuy “ Gạ Ma Do”, nâu đoo nắc đhr’niêng ga mắc lâng chr’nắp bhlâng coh c’moo âng ma nứih Hà Nhì.