VOV4.K’ho - Mut lơh jat broa\ lơh dà lơgar bơt bơtàu [òn lơgar pa, kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai neh trơ gùm jơh mờ ròt gùng dra\ bal tus bal mờ bơh sơnrờp neh cèng geh cồng nha niam, rài kis phan bơna mờ nus nhơm bơh làng bol geh bơtàu tơngguh, muh mat [òn lơgar neh geh ua\ ngan tam gơl.

            Tus ntum Ia Der, kơnhoàl Ia Grai, bươn ngan sền go\ bơta tam gơl go\ loh ngan, mờ ala\ gùng lòt tàm [òn song ngan, ala\ suơn kơphe, suơn tiêu tơlir gơs ngan kềng gah ala\ hìu ơm lơh dờng, niam ngan.

            Ntum Ia Der la dùl tàm 3 ntum geh kơnhoàl Ia Grai rwah lơh anih mut lơh broa\ lơh dà lơgar bơt bơtàu [òn lơgar pa. Tus tu\ do,  ntum Ia Der neh bơh sơnrờp geh lơh gơs 17/19 broa\ jàu lơh bơt bơtàu [òn lơgar pa, tàm hơ\ ntum geh sền kuơ tus broa\ lơh tơmù hìu nha\ rbah, bơtàu tơngguh pria\ geh bơh làng bol. Do ngan ngồn la broa\ lơh chồl guh nàng bơt bơtàu [òn lơgar pa bơh ntum dê. Bal mờ bơta bơcri bơh Dà lơgar tàm broa\ dong kờl khà pria\, sơntìl phan tam, phơng tuh nàng làng  bol lơh sa, ntum  kung neh  bơyai lơh ua\ ngan broa\ lơh dơ\ lam sồr tam gơl  broa\ lơh, broa\ sơnơng, sa\ tờm brồ guh is  lik klàs rbah. Pơnjat hơ\,  làng bol tàm ntum, tàm hơ\ geh rlau 85% la làng bol kòn cau neh git bơcri chồl guh bơtàu tơngguh bơta pràn ntum dê nàng tam chi tam jo\ sơnam bè kơphe, tiêu,  bời lời, ờ ua\ bơta chi tam ndai, mơ kung geh lơh niam wơl suơn rhàng, ba` lời ù gời…Bal mờ hơ\,  ala\ broa\ lơh ròng sur,  ròng ua\ kơnrồ dùl ba\ geh cồng nha, den tàng khà hìu nha\ rbah tàm ntum geh gơmù ua\ ngan. Nam 2010 gùt ntum neh geh 12% hìu nha\ rbah, tus nam 2015 gơmù gam 6,62% pria\ geh kờp bal bơh tơl na\ cau geh tus 22 tơlak pria\ tàm dùl na\ cau dùl nam.

            Lo\ Ksor H’Lak [òn Plei Breng 2 ntum Ia D\er, kơnhoàl Ia Grai, ai git:“Hìu a` lơh sa hìu nha\ tam bời lời, kơphe, sầu riêng, hơ\ sồng ròng oh  kòn geh lòt bơsram sra\,  tơnơ\ hơ\ geh tềm pềr nàng lơh hìu niam dùl ê\t. Hìu nha\ a` geh lơh ngan lơh gơs lơh sa nàng lơh sa phan bơna geh tơl”.

            Tu\ rài kis lơh broa\ sa bơh làng bol geh bơtàu tơngguh, broa\ trơ gùm tàm làng bol kung geh ntum Ia Der mut lơh mhar ngan. Tàm dơ\ lam sồr gùt làng bol tam klac bơt bơtàu rài kis ngac ngar jak chài tàm [òn làng bol ơm kis, ntum neh trơ gùm geh rlau 1.200 hìu nha\ dan cih mat lơh geh hìu nha\ ngac ngar jak chài, làng bol tàm ala\ [òn geh ta\ pơ gồp rlau 600 tơlak pria\ nàng  bal mờ Dà lơgar lơh 13 hìu [òn,  broa\ lơh gùng lòt tàm [òn kung geh làng bol jơh nus ngan lơh jat bal. Kờp is  6 nhai bồ nam 2015 làng bol neh ta\ pơ gồp geh 67 tơlak pria\, git nđờ rhiang ngai lơh broa\ mờ ai is geh  mờr 2 sào 5 chuờng ù nàng lơh gùng lòt, ala\ broa\ do neh gam drơng ngan bơta kờ` bơh làng bol dê.

            Ồng Ksor Huân-kuang atbồ anih duh broa\ gah tề lam gùng dra\ bal  ntum Ia Der, kơnhoàl Ia Grai, geh  đơs:“Bơnga\ bơh gah tề lam gùng dra\ bal bè broa\ lơh lam  làng bol attê bal bơt bơtàu [òn lơgar pa, geh mut lơh ngan tàm 6 dơ\ lam sồr bơh gah  tề lam hơ\ la bơtàu tơngguh lơh sa, lam sồr làng bol cau lơh broa\ sa tam gơl rơndap chi tam phan ròng…bè tàm [òn lài do den tam li la chi, den tàng lơh sa ờ geh cồng nha, tu\ do ala\ hìu nha\ kơnờm dơ\ lam sồr neh tam gơl broa\ sơnơng, broa\ lơh tàm làng bol kòn cau neh brồ guh  is lik klàs rbah bè tam biap,  tam kơphe, tam tiêu, tam ala\ chi tam geh cồng nha lơh sa jơnhua den làng bol kung neh dờp git geh mờ git  bơta jak chài pa tàm broa\ lơh sa”.

            Jat broa\ lơh tus lồi nam 2015, ntum Ia Der la dùl tàm ala\ ntum nàng  tus lài broa\ lơh dà lơgar bơt bơtàu [òn lơgar pa bơh kơnhoàl Ia Grai, càr Gia Lai. Nàng lơh geh bơta do, ntum neh ai git lơh ngan gàr kơ\ ala\ cồng nha lơh geh pa geh bơtàu tơngguh nàng bơsong ala\ kal ke, geh lơh niam ala\ bơta gam gơbàn, nàng rhời geh tam gơl muh mat [òn lơgar ntum dê slơ ngai slơ bơtàu tơngguh gơs broa\ geh jàu.

                             Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp.