VOV4.K’ho - Lơh jăt gùng dà tam gơl phan tam, tơn jơh broă tam phan ờ geh cồng nha, mìng lơh sre, tam kơphe, tơngai do, ală tiah làng bol kòn cau tàm càr Lâm Đồng neh ai uă bơta phan tam pa geh priă lơh sa uă nàng ngui tàm broă lơh sa. Tàm hơ̆, tam tờm jơu ròng tu gam là broă lơh sa cèng geh priă uă. Uă hìu neh sơrlèt klàs mờ rơƀah, tơnguh rài kis pa. Mìng is nam 2021, bŭ lah kòp Kovid-19 lơh gơrềng ờ niam tus mờ uă gah broă làng bol dê, mơya lơh sa bơh ală hìu tam tờm jơu ròng tu tàm càr Lâm Đồng gam ring niam, priă geh gơguh uă. Hìu lơi kng blơi tơl ală bơta phan, chờ gờm nam pa, wă rò satềp chờ hờp bal mờ ƀòn lơgar.

Bơh ngai lŏ Ka Loan, kis tàm mpồl ƀòn Kon Tách Đăng, thị trấn Đinh Văn, kơnhoàl Lâm Hà, càr Lâm Đồng tam gơl bă ù 1 sào kơphe neh kra ờ geh cồng nha uă nàng tam tờm jơu ròng tu, rài kis lơh sa hìu nhă lŏ neh gơguh loh làng ngan.

Rài kis lơh sa bơh uă hìu làng bol kòn cau tàm càr Lâm Đồng gơguh ring niam rài kis tài kơnờm bơh broă tam tờm jơu ròng tu

Lŏ Ka Loan pà git, bă ù tam tờm jơu do lŏ ròng 1 hộp tu sơntìl, pah nhai ai hìu nhă in geh priă cồng mờr jơ̆t tơlăk đong. Mìng is 2 nhai lồi nam 2021, khà priă brài gơguh tus 200 rơbô đong tàm 1 kĭ, hìu nhă geh uă priă. Lài do, rài kis lơh sa hìu nhă sùm gơtìp tàm bơta kal ke, tŭ ai broă tam tờm jơu ròng tu tàm broă tơnguh bơtàu lơh sa neh cèng geh khà priă ppah nhai, dong kờl hìu nhă klàs mờ bơta ờ tơl, dồs dia. Den tàng, satềp kung geh hìu nhă blơi tơl phan, bơyai lơh sào sa tơrgùm bal chờ hờp mờ hờm ram. Lŏ Ka Loan yal: “Hìu nhă añ rơƀah, ờ geh uă ù bè cau dê. Añ mìng geh 2, 3 sào sre mờ 1 sào kơphe. Lơh kơphe pah nam mìng geh bơh 3 tus 4 tạ gar, cồng nha gơmù ngan. Den tàng añ tam gơl 1 sào ù tam kơphe nàng tam tờm jơu ròng tu. Bơh ngai tam tờm jơu ròng tu, hìu nhă añ geh priă nàng ngui sa tàm rài kis hìu nhă”.

Ndrờm bal sơl, hìu nhă bi K’ Du, kis tàm ƀòn 4, xã Tam Bố, kơnhoàl Di Linh, càr Lâm Đồng kung gơguh tơl ngui tơl sa kơnờm mờ broă tam tờm jơu ròng tu. Jăt bi yal, tŭ sơnrờp ờ hềt mờng den tàng broă tam tờm jơu ròng tu glar bòl ngan, priă geh ờ hềt uă. Tơnơ̆ mờ hơ̆, tài kơnờm mờ broă dong kờl bè ală bơta bơh ală anih lơh broă geh gơnoar bal mờ Mpồl làng bol lơh broă sa tàm kơnhoàl, sùm pờ ală ơdŭ bơto bè tam jào kỹ thuật, priă geh bơh broă tam tờm jơu ròng tu hơ̆ sồng gơguh uă. Bơdìh mờ broă sền kwơ tàm broă ngui kỹ thuật sền gàr, sơnka, gàr niam khà sơntìl tu geh bơta niam, broă rơwah sơntìl tờm jơu geh cồng nha uă bal mờ bơta niam nha geh uă kung là bơta tờm lài ngan, pơgồp bal kwơ màng tàm broă tơnguh cồng nha broă lơh sa hìu nhă dê. Mờ khà priă blơi brài bơh ală cau tus blơi tàm drà kă bro geh bơh 170 tus 190 rơbô đong tàm 1 kĭ bè tŭ do, hìu nhă bi geh mờr 20 tơlăk đong tàm 1 nhai. “Geh mpồl làng bol lơh broă sa xã dong kờl priă blơi pphan bơna, kwang bàng tàm kơnhoàl tus bơto, hìu nhă mŭt tàm broă tam tờm jơu ròng tu, lơh sa hìu nhă ring niam. Añ ròng tơl dơ̆ geh nggùl hộp tu sơntìl, ròng jăt gùng dà broă lơh ntrờn. Bơh tŭ tus mờ broă tam tờm jơu ròng tu, rài kis hìu nhă añ neh ring niam. Tam tờm jơu ròng tu là tơnguh bơtàu lơh sa ngan, mờ tơngai ờ jŏ mìng di pơgăp bơh 10 tus 15 ngai he tăc brài dùl dơ̆, di lah kơ̆p mìng tam kơphe den ờ tơl ngui sa ngan”.

Ờ mìng tàm kơnhoàl Lâm Hà mờ kơnhoàl Di Linh, broă tam tờm jơu ròng tu kung neh tơnguh bơtàu uă tàm uă tiah làng bol kòn cau tàm càr Lâm Đồng. Jăt mò Bùi Thị Thanh Huyền, Phó Củ tịc Mpồl làng bol lơh broă sa xã Lộc Tân, kơnhoàl Bảo Lâm yal, tam tờm jơu ròng tu là broă lơh klàs mờ rơƀah, dong kờl uă ngan làng bol kòn cau tàm xã do geh tơl priă nàng tơnguh rài kis, tàm khà do geh uă hìu sơrlèt gơs hìu geh broă lơh sa tơl ngui tơl sa mờ lơh pas. “Geh uă làng bol kòn cau tàm do tam tờm jơu ròng tu. Tam tờm jơu ròng tu ờ jŏ tơngai, mìng geh bơh 17 tus 18 ngai là geh tơnhào bloh, là geh priă bloh, den tàng làng bol chờ hờp ngan. Geh uă hìu rìng 2 hộp den geh 1 tạ brài, 2 hộp den geh 1 tơlăk 200 rơbô đong, den tàng khà priă bơcri ờ uă ngan. Mìng is sơn tìl tờm jơu den ƀuơn ngan tam, làng bol sền gàr, sơn ka tàm 1 nam sih 2 dơ̆ phơng den geh pĭc nha sùm tơn. Đơs ngan là làng bol kòn cau tŭ do ngai sơlơ tơnguh bơtàu, lơh sa geh cồng nha”.

Gŏ geh cồng nha cèng wơl bơh broă tam tờm jơu ròng tu, UɃÑZ càr Lâm Đồng neh kĭ rơndăp broă tơnguh bơtàu kơl jăp gah tam tờm jơu ròng tu tàm tơngai tus. Jăt mờ hơ̆, lơh ngan tus nam 2023, tơnguh bă ù tam tờm jơu ròng tu tàm càr geh tus 10 rơbô lồ, khà nha geh 210 rơbô tấn, ai geh tơl sơntìl tu niam nàng drơng tàm broă lơh sa, tơnguh khà tăp tu geh 14 rơbô 500 tấn mờ khà brài geh 1 rơbô 900 tấn. Bal mờ hơ̆, càr Lâm Đồng geh sền kwơ broă pơgồp bal ală broă lơh, tă phan geh lơh, dong kờl làng bol iang nùs, ring niam broă lơh sa, rơhời tơnguh khà priă phan tăp tu càr dê. Tŭ rơndăp broă do geh lơh uă, di gơlan geh ai tai bơta ƀuơn nàng làng bol tàm ală tiah kòn cau tàm càr sơrlèt mờ rơƀah, tơnguh rài kis hờm ram.

Cau cih Quang Sáng- Cau mblàng Ndong Brawl