VOV4.K’ho- Tŭ do, tàm 2 càr Kon Tum mờ Gia Lai neh geh gĭt nđờ rơbô lồ bùm blàng gơtìp kòp croăñ nha tài virus mờ ồm ngko rơyas. Tềng đăp mờ bơta do, gơnoar atbồ bal mờ gah lơh sa suơn sre 2 càr do neh rơcang lơh jăt uă broă lơh nàng gơsơ̆t kòp, kơrian kòp gơtờp.

Tàm càr Kon Tum kờp jơh geh rơlao 650 lồ bùm blàng tàm 6 kơnhoàl, ƀòn dờng, tàm hơ̆ geh: Sa Thầy, Đăk Tô, Kon Plông, Kon Rẫy, Ngọc Hồi mờ ƀòn dờng Kon Tum gơtìp kòp croăñ nha tài virus mờ ồm ngko rơyas.

                                            Tờm bùm blàng gơtìp coăñ nha tài virus

Hìu nhă bi Đỗ Văn Tuấn, kis tàm ƀòn 6, xã Tân Lập, kơnhoàl Kon Rẫy tam rơlao 1 lồ bùm blàng. Pa do, tàm suơn bùm hìu bi Tuấn gơtìp geh uă tờm gơtìp croan nha mờ ồm ngko rơyas. Bi Tuấn pà gĭt, hìu nhă bi lơh jăt jơnau bơto sồr bơh Phòng Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn kơnhoàl sồr, dus sơbì mờ tơ̆p pơrgŭc ală tiah geh tờm gơtìp kòp bŭ lah gĭt pal gơtìp hoàc huơr bè broă lơh sa tài nam do ờ gơtùi tam tai gơwèt mờ bă ù do: “Tờm gơtìp kòp den pal dus ờ gơtùi lơh bè lơi tai. Ờ geh broă lơh bè lơi tai. Bŭ do trồ mìu uă den tŭ do tam là sơbì tơn ờ geh bơta lơi tai”.

Tàm kơnhoàl Kon Rẫy, càr Kon Tum kòp croăñ nha tài virus mờ ồm ngko rơyas tàm tờm bùm blàng tơrgùm uă ngan tàm 2 xã Tân Lập mờ Đăk Ruồng mờ bă ù rơlao 160 lồ, khà gơtìp kòp geh bơh 10 tus 20% khà bă ù. Nàng kơrian kòp gơtờp, bañ lời gơtờp lơh aniai tus mờ rơlao 4 rơbô 100 lồ bùm blàng bơh làng bol tàm kơnhoàl dê, lam sồr làng bol lơh jăt nền nòn broă gơsơ̆t kòp croan nha tài virus mờ ồm ngko rơyas tàm tòm bùm blàng. Ồng Nay Y Khánh, Phó kuang atbồ Phòng Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn kơnhoàl Kon Rẫy pà gĭt: “Lam sồr làng bol dus sơbì, chu pơrgŭc ha là tơ̆p jrô tàm ù. Lam sồr làng bol pal tam gơl sơntìp pa mờ blơi sơntìl tàm ală tiah geh anih lơh gơs tờm, geh sră nggal dờp”.

                         Ală tờm bùm blàng gơtìp kòp coăñ nha tài virus pal dus nàng tơ̆p pơrgŭc

Bal mờ broă dus, tơ̆p pơrgŭc, tàm ală kơnhoàl, ƀòn dờng càr Kon Tum geh bă ù tam bùm blàng gơtìp kòp croăñ nha tài virus là Sa Thầy, Đăk Tô, Kon Plông, Kon Rẫy, Ngọc Hồi mờ ƀòn dờng Kon Tum, gah lơh sa suơn sre mờ làng bol kung neh bơyai lơh ƀồm sơnơm gơsơ̆t phan bơrkuh bò nàng kơrian mờ kòp gơtờp. Bè jŏ jòng, gơnoar atbồ ală kơnhoàl, ƀòn dờng neh geh rơndăp broă lơh mùl màl gơwèt mờ bă ù rơlao 650 lồ tam bùm blàng gơtìp kòp croăñ nha tài virus mờ ồm ngko rơyas. Ồng Nguyễn Văn Thủy, Phó Chủ tịch UBND kơnhoàl Kon Rẫy pà gĭt, kơnhoàl ai tơngu me ờ geh gơtìp tai broă kòp gơtờp tàm bùm blàng tàm ală kàl lơh sa tơnơ̆: “Nàng lơh jơh bañ lời kòp gơtờp tàm tờm bùm blàng tai, lơh hoàc huơr tus mờ rài kis làng bol, bơto sồr làng bol di lah geh tam wơl bùm blàng den bañ tam sơntìl neh gơtìp kòp. Jơnau kơlôi sơnơng bơh kơnoàl đơng lam lơh jăt là geh tam gơl tam phan tam ndai tàm 1 kàl. Tơnơ̆ mờ hơ̆ geh kơlôi tus mờ broă tam bùm tai den tŭ hơ̆ neh tơl niam ờ gơtìp kòp tai”.

Pa do, UBND càr Kon Tum neh geh sră nggal bè broă lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp croăñ nha tàm tờm bùm blàng kơnhoàl Sa Thầy. Jăt mờ hơ̆, UBND càr do neh đơng lam UBND kơnhoàl Sa Thầy bơyai lơh sền gròi, ai gĭt tài bè lơi gơtìp kòp croăñ nha tàm tòm bùm mờ broă gơtờp tàm bă ù dờng ơnàng tàm xã Mô Rai; mhar hòi jà ală mpồl lơh broă tàm kơnhoàl tus bal, dong kờl, bơto sồr làng bol lơh jăt ală broă lơh nàng kơrian mờ kòp croăñ nha tàm tờm bùm. Jào Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn càr sền gròi nàng gĭt bơta tòm lơh gơtìp kòp croăñ nha tàm tòm bùm. Ai mơ mpồl kuang bàng lơh broă tus tàm kơnhoàl Sa Thầy nàng pơgồp bal, bơto sồr, dong kờl lơh jăt ală broă rơcang sơndră mờ kòp croan nha gơtờp tàm tờm bùm blàng. Ồng Đoàn Năng Rường, Phó kuang atbồ Chi cục tam phan mờ sền gàr phan tam càr Kon Tum pà gĭt: “Gah lơh sa suơn sre mờ tơnguh bơtàu ƀòn lơgar neh đơng lam mờ bơto sồr ală tiah gơsơ̆t kòp croan nha bùm blàng. Bơto sồr làng bol gơwèt mờ bă ù rơlao 70% den dus sơbì jơh mờ tam gơl tam phan tam ndai. Gơwèt mờ bă ù bơh 30% tus 70% den dus mờ tơ̆p pơrgŭc ală tờm gơtìp kòp mờ tam bơrlŭ wơl. Nàng bơsong broă jŏ jòng, tơl hìu tam bùm pal lơh is dùl khà sơntìl nàng tam tàm kàl tơnơ̆”.

Gam tàm càr Gia Lai, do là càr rềp bal mờ càr Kon Tum, kung gam gơtìp mờ kòp croăñ nha bùm blàng gơbàn uă ngan sơl. Jăt jơnau yal bơh Đah tam phan mờ Sền gàr phan tam càr Gia Lai dê, càr do neh geh rơlao 1 rơbô lồ ù tam bùm gơtìp kòp croăñ nha, tơrgùm uă ngan tàm ală tiah tàm hơ̆ geh thị xã An Khê, ală kơnhoàl Ia Pa, Krông Pa. Kòp croan nha geh lơh aniai uă ngan tus mờ bơta niam ƀòk, cồng nha bal mờ khà geh bơh kàl tơnhào bùm nam 2021. Kàl lơh sa do, mìng is tàm kơnhoàl Krông Pa tam geh di pơgăp 20 rơbô lồ bùm, mơya bă ù tam bùm tàm jơh ală xã ndrờm gơtìp kòp croăñ nha mờ di gơlan gơtờp uă, mìng is tàm xã Chư Ngọc geh rơlao 1 rơbô 300 lồ ù tam bùm den geh tus 50% gơtìp kòp croăñ nha.

Tềng đăp mờ bơta kòp gơtờp uă, đah tam phan mờ sền gàr phan tam càr Gia Lai kung neh ai tơlĭk uă ngan sră nggal đơng lam, bơto sồr ală broă rơcang sơndră mờ kòp croăñ nha bùm, bañ lời tơgờp tàm uă tuah, lơh aniai tus mờ cồng nha tơnhào broă lơh sa làng bol dê. Jăt jơnau đơs bơh ală gah lơh broă geh gơnoar, geh bơta lơh gơtìp kòp croăñ nha mìng là tài làng bol gam ai ală sơntìl lài do nàng tam. Den tàng ală tiah bơto sồr làng bol bañ blơi sơntìl bùm blàng HL-S11, pal rơwah sơntìl KM94 pràn sơndră mờ kòp croăñ nha geh cồng nha, sền gròi tiah tờm lơh gơs sơntìl.

Bơdìh hơ̆ tai, bơto sồr làng bol tam gơl ală bă ù tam bùm blàng neh gơtìp kòp uă nàng tam ală bơta phan tam ndai ờ hoan gơtìp kòp tàm 1 nam nàng tơn jơh kòp hơ̆ sồng tam bùm wơl. Tŭ gŏ geh ñui bò tàm tòm bùm blàng, den pal wàng se, ƀồm sơnơm nàng kơrian mờ kòp gơtờp, tơmù ờ uă ngan kòp gơtờp gơwèt mờ bă ù tam bùm blàng ờ di kàl. Gơwèt mờ bă ù tam tàm kàl tờm, pal ƀồm sơnơm gơsơ̆t ñui bò lài mờ tŭ dus sơbì, tơrgùm, chu jơh tờm bùm blàng tàm suơn mờ bă ù gơtìp kòp uă.

Cau mblàng Ndong Brawl