VOV4.K’ho - Tơnơ\ 5 nam bơt bơtàu [òn lơgar pa, ròt gùng lòt tàm ntum Ia Rtô, [òn drà Ayun Pa, càr Gia Lai geh bơcri lơh gơs ngan, dong ntum lơh gơs  broa\ lơh gùng lòt tàm broa\ lơh bơt bơtàu [òn lơgar pa dà lơgar dê. Gơya,  lơh gơs ờ hềt jo\, ua\ ngan ala\ gùng drờm neh gơbàn tơrlah, bơcah, gơbàn aniai ua\ ngan. Mùl màl do neh lơh geh jơnau lùp dờng bè khà kơljap bơh broa\ mut lơh, geh jơnau lùp bè kơnòl bơh gơnoar atbồ lơgar tàm broa\ atbồ broa\ lơh gùng, tu\ bơta gơbàn aniai ờ diơng nisơna mờ geh  mblàng đơs la bè dùl bơta bè ờs, mờ broa\ geh đơs la tài bơh làng bol.

            Gùng lơh mờ bê tông bơh [òn Phu Ama Miêng, ntum Ia Rtô,  tơrbo\ tus mờ gùng dờng 25 mờ ù tiah lơh broa\ sa bơh rlau 100 hìu nha\ làng bol tàm [òn. Lơh gơs di rơp 4 nam do, mơya gùng neh gơbàn ờ diơng mờr jơh, lơh gơlik gơ thul kơmbuh bơ\ tàm ala\  ngai trồ tơngai mờ gơbàn ntiar tàm ala\ ngai mìu. Lo\ Rah Lan Chuýt, cau kis tàm [òn Phu Ama Miêng, ai git:

“Hìu a` den la lòt lơh mìr sùm, ngai lơi kung lòt, pơndiang bùm blàng, pơndiang kòi la geh gơbàn gơ cồt. Gùng cau lơh ờ niam ngan, ờ geh lu\, bras lơm, lơh bơcah gùng ua\ ngan, pơndiang phan lơi kung gơ cồt lơm, trồ mìu den bơ\ ngan, tơngai den gơthul kơmbuh”.

            Gùng pa geh lơh gơs neh gơbàn ờ diơng mo, gơlik geh  jơh tàm 4 [òn, 2 thôn bơh ntum Ia Rtô, [òn drà Ayun Pa, mờ bơta bal la đah tap bê tông gơbàn bơcah jơh, gơ lik jơh lu\ rơdeh mờ bràs, lơh lòt gùng den ờ niam ngan. Bơta gơ lơh krơi is ngan la,  tu\ đơs tus bơta do, dùl tàm ala\ cau ala mat bơh cau bơcri lơh gùng, ồng Phan Tấn Sỹ kuang jat jơng atbồ anih duh broa\ làng bol ntum Ia Rtô, neh ờ đơs ngan  ala\ bơta mùl màl, đơs la, gùng gơ bàn ờ diơng la êt ngan. Tus tu\ cau ai tơngit jơnau geh tơlik cơng tàng  den ồng Sỹ geh đơs, broa\ do ờ di la  bơta gơbàn tìs bơh [òn lơgar:“Gơbàn gùng gơlik lu\ rơdeh mờ bràs la bơh làng bol ngui rơndeh công nông lòt mờ  kong lòs, den geh lơh tap đang bơh sơmang pal gơ pồ. Hơ\ bơh làng bol ờ sền gròi geh. Dilah lơh di khà den lòt bè do kung lơh gơ pal gơ pồ. Lòt bơh nam do tus nam ndai den gơ pal gơbàn siar gơ gùng”.

            Ala\ gùng bơh gơnoar atbồ ntum pa lơh cau lơh tờm lơh, mờ la mpồl sền gròi mut lơh geh lơh muh mat [òn lơgar gơbàn bè cau pih wàm. Ai làng bol den sùm geh jơnau lùp bè khà niam kơljap bơh ala\ gùng. Bi Thon, làng bol geh hìu rềp gùng mut tàm [òn Phu Ama Anher, ai git:“Gùng gơbàn ờ diơng la bơh khi lơh ờ bồr ù 2 gah, tu\ lơi gơbàn mìu den gơ cò ù, gơ mù ù, sơmang 2 gah  bơcah. Dilah  rơndeh bè ờs den gơtùi lòt, rơndeh công nông pơndiang kơnjơ\ rlau 1 êt den kung bơcah gùng. Bơta hơ\ la bơh cau lơh gơ dê, lơh gùng ờ tơl kơljap”.

            Pal kơp tus tu\ anih lơh broa\ geh gơnoar [òn drà Ayun Pa hala càr Gia Lai tus lơh broa\,  hơ\ sồng geh jơnau ho ngan ngồn di pal la,  gùng lòt tàm [òn lơgar tàm ntum Ia Rtô mhar gơbàn ờ diơng, ngan la bơh  broa\ lơh gùng ờ tơl kơljap hala ờ. Bulah bè hơ\,  bơh broa\ atbồ,  ngui bềng bơta ờ niam den  la neh loh làng ngan. Tàm  bơta sơnơng bơh atbồ ntum,  gùng ờ diơng den lơh niam. Gùng bơh làng bol ngui mờ ờ diơng den làng bol pơnjat tai ta\ pria\. Ồng Phan Tấn Sỹ, kuang jat jơng atbồ anih duh broa\ làng bol ntum Ia Rtô, đơs tờm:“Broa\ lơh la  geh lơh bol a` pal lơh niam ngan wơl. Khà pria\ den pơnjat tai  geh lam sồr làng bol gơ. Khà pria\ do bơh dà lơgar mờ làng bol lơh bal, kung geh lam sồr bơh làng bol gơ geh. Dà lơgar bơcri dùl dơ\, dà lơgar ờ bơcri tai den lam sồr làng bol nàng mờ  geh lơh. Kờp jơh bal den tam pà, tàm dùl [òn nđờ hìu, nđờ na\ cau, nđờ na\ cau lơh broa\, den geh tam pà nàng cau dê  geh bal lơh wơl gùng lòt. Làng bol lơh ờ diơng den làng bol pal kong lơh niam wơl gùng nàng  geh lòt”.

            Nàng geh lơh niam muh mat [òn lơgar, lơh gơs broa\ lơh gùng lòt tàm broa\ lơh  dà lơgar bơt bơtàu [òn lơgar pa, bơh nam 2005 tus tu\ do,  mờ khà pria\ dà lơgar mờ làng bol ta\ pơ gồp, ntum Ia Rtô neh lơh git nđờ jơt kơi sồ gùng bê tông mut tàm ala\ [òn, mờ khà pria\ ua\ jơt tơmàn pria\. Tus tu\ do,  ntum neh lơh gơs 11 tàm 19 broa\ jàu bơh bơtàu [òn lơgar, tàm hơ\ geh khà broa\ lơh bè gùng lòt. Bulah bè hơ\,  lơh gùng lòt gơs den lời sang mờ làng bol,  ờ geh broa\ lơh atbồ, ngui geh cồng nha, bè gam gơbàn tàm ntum Ia Rtô, [òn drà Ayun Pa, càr Gia Lai den ờ geh gùng lơi gơtùi ngui jo\ jòng, kơljap niam. Mờ  broa\ sơnơng lời khat làng bol dê bè hơ\, den ờ git tus tu\ lơi hơ\ sồng geh dùl [òn lơgar pa geh lơh gơs tàm ntum do.

                                      Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp