VOV4.K’ho - Bơh ua\ nam do, Gialai sùm la càr geh khà kơnòm bơsram sang bơsram, ơm bơsram tàm khà jơnhua ngan tàm Tây Nguyên. Tàm nam bơsram 2015-2016 do, bơta geh ai go\ ờ niam rlau tus mờ kơnòm bơsram ơm  bơsram geh tus rlau 2 rbô na\ oh mờ geh pơnjat tai gơguh, khà kơnòm bơsram ơm bơsram tàm nhai mut lơh broa\ jơnua ua\ dơ\. Mùl màl do geh lơh  càr Gialai kờ` pal geh broa\ lơh pa nàng gàr kơnòm bơsram geh ơm  bơsram wơl mờ ơdu\ bơsram.

            {òn Đe Ptơk, ntum Đắk Jơ Ta,  kơnhoàl Mang Yang, càr Gialai geh làng bol ua\ ngan la làng bol kòn cau Bahnar. Jơh mờ [òn geh 139 hìu nha\,  mơya mìng geh 2 na\ kơnòm bơsram guh bơsram ơdu\ 10. Tu\ nhai puh pah, mut tàm [òn,  tơl hìu drờm til mpồng lòt mìr rcang lơh ù nàng tùk tam. Ua\ ngan ala\ kơnòm dềt gam tàm sơnơam lòt bơsram drờm ơm tàm hìu ờ lòt bơsram nàng  kờ` ơm tam hìu dong mè bèp, kòn dờng den lòt mir, kòn dềt den lòt ê kơnrồ. Bi Krức cau tàm [òn Đe PTức ai git,  kung bè tơl kơnòm dềt ndai tàm [òn,  pah tu\ nhai lơh broa\, kòn klau bi drờm ơm lòt bơsram bơh 7 tus 10 ngai nàng lòt mìr dong lơh broa\, dong mè bèp:“Den tu\ lòt bơsram, tu\ ơm nàng dong mè bèp lơh broa\, bè tam bùm blàng, tam bời lời, lơh sre, lơh nhơt. Mè bèp bơto khai in la rê lòt bơsram den at sra\ sền wơl jơnau bơsram, gơya khai ờ kờ` bài.  Khai den jat  bal rơh bol khai, oh mi khai lòt nhơl, lòt um dà. Sồr khai, khai ờ lòt  bơsram ơ den pal lòt lơh broa\ gơ mo, pal at ngkơr wơu, at mra lòt bre mo gơ. {òn do bơsram ơdu\ 9, ơdu\ 10 la rê bau”.

            Bal mờ broa\ ơm lòt bơsram tàm nhai lơh broa\,  tàm [òn Đe Ptức, gam geh ua\ ngan kơnòm bơsram ơm bơsram nàng bau tài bơta bau gờ` gam gơbàn ua\ ngan. Tus tàm [òn, sùm geh tìp ala\ kơnòm ùr ờ hềt tàu dờng mơya kung neh  bau mờ neh deh kòn bè Thoan, den nam 2000. Jat ồng Jưk,  bèp Thoan dê, hìu nha\ sùm  ai jơh tơl bơta nàng khai geh lòt bơsram. Mơya,  ờ jai mờ khai, lời bơta kơp kờ`  bau kòn bơh ala\ kơnòm ndai ala bơta kơp kờ` lòt bơsram. Ồng Jưk đơs:“Rơndeh do, Thuân dùl nơm, Thoan dùl nơm, mơya lồi dut, khi ờ bài lòt bơsram, khai kờ` blơi rơndeh ma\y. Khai ờ  kờ` bơta kơp kờ` bè rnàng tơnơ\ do, mờ bơta kơp kờ` geh bau,  deh kòn  lơm.  Ờ ai bau, mơya bol khai  geh lơh is đại, khi gam kơnòm. 15 sơnam, khai neh bau. Cau Bahnar la bè hơ\. Khat khai dê, broa\ kơryan kung neh  kơryan, gơya khai neh bun, bun dờng bè do mbè he lơh?”

            Mò Trần Thị Minh atbồ hìu bơsram kai II Đak Jơ Ta, kơnhoàl Mang Yang ai git, bơta kơnòm bơsram sang bơsram la bơta sùm gơbàn tàm hìu bơsram. Tàm nhai lơh broa\, kờp bal pah ngai hìu bơsram geh tus 30% kơnòm bơsram sang bơsram nàng lòt mìr dong kờl hìu nha\. Dilah geh mìu dờng bồ sơnam den kơnòm bơsram ơm bơsram  geh tu\ tus 50%. Mò Trần Thị Minh, đơs:“Khà kơnòm  bơsram tơryang bơsram la êt. Sơnơng  kơlôi bơh cau Bahnar, tềng đap mat la khi pal  bơtàu tơgguh lơh sa, hơ\ sồng  sơnơng tus ai oh kòn geh lòt bơsram. Khi kung git la ai kòn lòt bơsram nàng git sra\. Bulah bè hơ\,  hìu nha\ den ờ tơl, gam rbah den tàng mè bèp kờ` ngui khi tus bal ala\ broa\ lơh lơh broa\,  geh  tu\ kung ai ala\ kòn ơm, ngan la tàm ala\ nhai mut lơh broa\ bè do”.

            Jat Gah bơto bơtê mờ bơsram  càr Gialai, nam bơsram do,  gùt càr  geh 1.837 na\ kơnòm bơsram sang bơsram, bơh kai I tus kai III. Khà kơnòm bơsram ơm bơsram tu\ tus nhai mut lơh broa\ nàng dong kờl hìu nha\ jơnhua  ua\  rlau ua\ dơ\. Pa do,  gah bơto bơtê mờ bơsram neh bơyai lơh cri tơr`a nàng geh cri bơyai ala\ broa\ bơsong bơta do mờ neh đơs geh tơlik ua\ ngan broa\ lơh nàng geh lơh niam wơl. Bulah bè hơ\,  ua\ ngan ala\ broa\ lơh,  drờm la broa\ lơh neh  lơh lài do, lơm bè phàt phe,  ào mpha, sra\ ma\y sra\ cih kơnòm bơsram in, geh ngui bơh ua\ nam do ngan mơya ờ geh lơh niam  sơl bơta sang bơsram. Ồng Hồ Văn Điệp atbồ cơldu\ lơh broa\ bơto bơtê mờ bơsram kơnhoàl Mang Yang, càr Gialai đơs,  tu\ lơi gam geh ua\ [òn rbah den bơta kơnòm sang bơsram gam pơnjat tai gơbàn. Den tàng,  nàng geh lơh  niam  broa\ do, bal mờ bơta lơh ngan bơh gah bơto bơtê mờ bơsram tàm broa\ tam gơl pa broa\ lơh bơto bơsram di pal rlau, gơ hòi gơ jà rlau  tus mờ kơnòm bơsram kòn cau, den ala\ bơta, broa\ lơh dong kờl bơtàu tơngguh lơh sa tus tiah làng bol kòn cau kal ke càr dê kờ` pal geh mut lơh geh cồng nha ngan ngồn:“Jat a` sơnơng, bè jo\ jòng,  dan  kơna\ hờđang geh sền gròi bè lơh geh broa\ lơh bơtàu tơngguh lơh sa mpồl bơtìan tus mờ ala\ [òn ua\  ngan kal ke. Mùl màl, dilah bol he ờ  tơlik geh  bơta lơh sa mut tàm  nàng  bơtàu tơngguh lơh sa, den ngan ngồn geh gơbàn aniai dờng ngan tus broa\ lơh bơh làng bol kòn cau”.

                   Cau  cih mờ yal tơnggit K’ Brọp