VOV4.K’ho- Tơngai rềp ndo, bal mờ gùt lơgar, bàr pe tiah tàm tiah Tây Nguyên neh geh ală tiah bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơ nời tàm phan puan jơng, uă ngan mìng là rơpu, kơnrồ lơm. Tŭ do, gah lơh sơnơm phan ròng, gơnoar ătbồ tiah do bal mờ làng bol ală tiah geh kòp gam lơh jăt ală broă lơh kràñ cê jơh nùs ngan nàng kờñ kơryan kòp lơh bơtờp nàng kờñ sền gàr niam ờdo ờdă phan ròng.

Jăt jơnau yal bơh Chi cục Ròng phan mờ Lơh sơnơm phan ròng càr Kon Tum dê yal, tiah bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơnời geh gŏ gờñ ngan rlau jơh là tàm nggùl nhai 5 pa do tàm mpồl kơnrồ bơh 2 hìu bơnhă làng bol dê tàm thôn Điek Tem, xã Ngọc Tem, kơnhoàl Kon Plông bal mờ 3 nơm kơnrồ gơtìp kòp do. Tơnơ̆ hơ̆, pơgăp 10 ngai, anih lơh broă gah lơh sơnơm phan ròng sền gŏ tai 2 tiah geh kòp bal mờ 2 nơm kơnrồ gơtìp kòp do tàm ƀòn Rắc, xã Ya Xiêr, kơnhoàl Sa Thầy mờ thôn 3, xã Ia Dom, kơnhoàl Ia H’Drai. Tơnơ̆ tŭ gŏ ală tiah geh kòp, Chi cục Ròng phan mờ Lơh sơnơm phan ròng neh tus chu pơrgŭc mờ tơ̆p 5 nơm kơnrồ gơtìp kòp, mơkung lơh jăt ală broă lơh căng tiah, wàng se kơryan kòp. Mơya, bal mờ kờp jơh phan ròng là pơgăp 105 rbô nơm, mờ ờ hềt geh cĭt tai sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp, jơnau pơhìn gơtìp bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơnời lơh bơtờp tus uă tiah tàm rơpu, kơnrồ tàm càr Kon Tum gam là uă ngan.

Ồng Hà Thanh Lâm, Kuang ătbồ Cơldŭ ătbồ kòp bơtờp gơwèt Chi cục Ròng phan mờ Lơh sơnơm phan ròng càr Kon Tum dê pà gĭt: Gơwèt mờ ală tiah gam geh kòp, den kuang bàng ờs mờng gah broă do bơh Chi cục dê pơgồp bal mờ kuang bàng ờs mờng lơh broă do bơh Cơldŭ lơh broă sa mờ bơtàu tơnguh ƀòn lơgar bal mờ gơnoar ătbồ kấp xã, là tiah geh kòp mblàng yal, hòi jà mờ bơto pơlam ai làng bol in gĭt broă bơtờp kòp tàm thôn he dê, xã he dê mờ ală broă lơh lam lơh jăt di jơnau sồr. Hơ̆ là pơs wàs khòm tơrgùm sàng goh sồ siă, lơh kloh anih ơm, pès jơh rŭ rơm nhhơ̆t chi che, ntê chi klăp klê, tuah wàs rbòng dà nàng tơrmù ƀà uă ngan rlau jơh tiah gơ drơm bơh ală jơi phan lơh aniai dê. Tơnơ̆ hơ̆ là ƀồm sơnơm gơ sơ̆t jơi phan lơh bơtờp kòp, ƀồm sơnơm kơryan kòp mờ pơlam làng bol in sùm sền gàr, jăt sền bơta gơbàn bơh kòp bơtờp dê tàm phan ròng he dê.

Dùl nơm kơnrồ gơtìp kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm kơnhoàl Kon Plông, càr Kon Tum

Tàm càr Gia Lai, do càr rềp nhàr bal mờ càr Kon Tum, tàm ală ngai do neh geh 4 tiah geh kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm rơpu, kơnrồ tàm 3 kơnhoàl mờ gam geh pơhìn digơlan lơh bơtờp uă. Bi Đơng ơm tàm ƀòn Brếp là dùl tàm 3 hìu bơnhă làng bol bơh sơnrờp tàm xã Đăk Djrăng, kơnhoàl Mang Yang, càr Gia Lai dê geh kơnrồ gơtìp bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơ nời. Ngai 27/5, bi gŏ 4 nơm kơnrồ tàm khà 20 nơm bơh hìu bơnhă he dê geh dà gơ hòr bơh tềng muh, măt, tềng să kơnrồ dê geh ală tềl toh croă croăñ, mơya ờ thàn sơm bời, lơh 2 nơm kơnrồ gơtìp chơ̆t. Bi Đơng, pà gĭt: Hìu añ gơtìp puan nơm. Bơh sơnrờp kơnrồ gơtìp as pơ nời, añ ờ gŏ gĭt là kơnrồ gơtìp bơta lơi sơl, añ sền gàr ròng siam bè ờs sơl, tơnơ̆ hơ̆ 2 nơm gơtìp chơ̆t. Xã bơto pơlam ròng siam sền gàr kơnrồ gơtìp kòp, ai kơnrồ in ơm krơ̆ ròng is dùl anih.

Mìng pơgăp bàr pe ngai tơnơ̆ tŭ gŏ kơnrồ gơtìp kòp tàm 2 ƀòn bơh xã Đăk Djrăng, kơnhoàl Mang Yang dê, kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm phan puan jơng neh gŏ tàm 2 xã bơh kơnhoàl Đăk Đoa dê mờ gŏ tàm dùl xã bơh kơnhoàl Chư Sê dê, bal mờ kờp jơh rơpu kơnrồ gơtìp kòp do là 47 nơm. Đơs bè broă kơryan kòp lơh bơtờp do, ồng Lữ Quốc Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ia Pết, kơnhoàl Đăk Đoa, càr Gia Lai pà gĭt: Lam gròng kơryan tàm ală gùng lòt tus ală thôn, ală xã, ƀồm sơnơm kơryan kòp tàm jơh gùt ù tiah xã dê. Gơwèt mờ ală phan puan jơng, ală hìu bơnhă ròng phan geh kơnrồ gơtìp bơtờp kòp, den xã sồr đoàn ơruh pơnu, mpồl cau lơh broă sa ƀồm sơnơm kơryan kòp lơh kloh khuẩn dùl dơ̆ dùl ngai; gơwèt mờ ală hìu bơnhă geh phan puan jơng ờ hềt bơtờp kòp den bơyai lơh ƀồm 2 ngai dùl dơ̆.

 Tŭ do, kờp jơh phan puan jơng bơh càr Gia Lai dê là rlau 435 rbô nơm, ơm dơ̆ 2 tàm gùt lơgar; mìng là ròng siam dềt rah rài lơm, ròng siam tàm tiah làng bol jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau. Broă rơcăng sơndră kòp, sền gàr niam ờdo ờdă phan puan jơng geh bơta kuơ dờng màng ngan tàm broă bơtàu tơnguh lơh sa bơh làng bol dê. Den tàng bè hơ̆, Ủy ban Nhân dân càr Gia Lai neh geh sră sồr mhar bè broă lam lơh jăt ală broă lơh rơcăng sơndră kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm rơpu, kơnrồ tàm ù tiah càr dê. Jăt mờ hơ̆, Ủy ban Nhân dân càr Gia Lai sồr ală tiah mờ gah lơh broă sa lơh jăt niam ală broă lơh kơryan kòp lơh bơtờp, blơi vaccine cĭt ai phan puan jơng in, lơh jăt broă dong kờl, chu pơrgŭc mờ tơ̆p phan puan jơng gơtìp chơ̆t, gròi sền nền broă gơbàn bơh phan puan jơng dê nàng rơcăng lài ală gùng dà broă lơh.

Kuang bàng lơh sơnơm phan ròng càr Gia Lai kham kòp phan puan jơng in

Ồng Dương Ngọc Thanh- Phó Kuang ătbồ Chi cục Lơh sơnơm phan ròng càr Gia Lai đơs là, phan lơh bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm phan puan jơng là ală jơi phan bè sơmack, rơhài...Bơta do bal mờ bơhiàn mờng quèng ròng tơngklàs lềng khăt gơboh phan puan jơng mờ trồ tiah duh, sùh iò tàm tơngai rềp ndo hơ̆ ngan là ală jơnau lơh jơnau pơhìn bơtờp kòp as sồt kơltau gơlik pơnời tàm phan puan jơng bơtờp tàm uă tiah. Ồng bơto sồr làng bol pal kah sền gàr phan puan jơng he dê, lơh jăt niam broă cĭt sơnơm vaccine nàng rơcăng sơndră kòp bơtờp. Ồng Dương Ngọc Thanh, đơs: Jơnau digơlan bơtờp kòp tàm uă tiah tài bơh phan lơh bơtờp kòp, pơnyơu bè rơhài, sơmack rơpu, gơ digơlan gơ par ngài ngan, kăp bơh kòn do tus kòn ndai. Bơta do, gơwèt mờ cau ròng phan, ngan là cau ròng kơnrồ, den pal sền gàr kơnrồ, rơcăng lài blơi vaccine nàng cĭt, nàng kờñ lơh gơlik bơta pràn sơndră kòp rơcăng lài. Tŭ phan puan jơng geh tềl tơngŏ ờ bè ờs den pal yal mhar tơn mờ gơnoar ătbồ tàm tiah hơ̆ in nàng pơgồp bal mờ anih lơh broă ờs mờng gah broă do in bơto pơlam bơsong.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến