VOV4.K’ho- Tơngai lài, tài gơ rềng bơh kòp Covid-19 dê, drà kă bro phan lơh gơs ờ huan geh, ngan là tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh lơh khà priă tac phan lơh gơs bơh suơn sre ală bơta bơh càr Lâm Đồng dê gơmù uă ngan. Tàm hơ̆, geh tŭ uă bă ù tam biap, bơkàu pal dus sang tài ờ gơtùi tac, lơh rài kis làng bol dê gơtìp uă ngan kal ke.

Ală ngai do, hìu bơnhă mò Ngô Thị Tâm, tàm xã Tân Châu, kơnhoàl Di Linh, càr Lâm Đồng moat jrùm ngan tài plai bơ tàm suơn bơh hìu bơnhă dê ờ gơtùi tac. Bulah khà priă neh gơmù lơyah ngan mơya kung ờ geh cau blơi sơl den tàng mò pal sang tĕ lời plai bơ gơtìp ờ niam, jrùh bềng suơn. Mò Tâm pà git, tŭ do nam lài, mờ khà priă tac kờp bal bơh 40 tus 50 rbô đông bơ 034, suơn bơ do hìu bơnhă mò dê neh cèng wơl priă jền uă, tŭ do den gơtìp hoàc huơr kơn jơ̆ ngan: “Suơn bơ do nam lài añ tơnhàu geh 1 tấn mờ tac mờ khà priă bơh 40 tus 50 rbô đông dùl kĭ. Nam do den khà priă gơmù lơyah ngan, bulah khà priă tac neh gơmù mơya kung ờ geh cau blơi sơl. Tŭ do ờ geh cau blơi den tàng sang tĕ lời bơ gơ jrùh bềng tờm bè hơ̆ tơn”.

Ndrờm bè hơ̆ sơl, hìu bơnhă ồng Nguyễn Duy Định tàm xã Tân Lạc, kơnhoàl Bảo Lâm kung moat jrùm ngan tài bơh khà priă gơmù lơyah. Ala bè lài do kờp bal tac geh rlau 30 rbô đông dùl kĭ, bơ geh cau blơi pik is mờ tong tơl priă blơi tàm suơn tơn, den tŭ do he pal pik is, pơndiang tus anih tơrgùm nàng tac mơya kung mìng tac geh 14 rbô đông dùl kĭ. Kòp Covid-19 neh lơh gơ rềng uă ngan tus rài kis làng bol tiah do dê. Ồng Nguyễn Duy Định yal: “Nam do khà priă gơmù lơyah ngan. Nam lài gam tac geh 30 rbô đông dùl kĭ mờ cau blơi tus tàm suơn pik is tơn. Nam do mìng tac geh bơh 13 rbô 500 đông tus 14 rbô đông dùl kĭ mờ pal roh priă ơpah cau pik hơ̆ sồng pơndiang is nàng tac tai”.

Ờ mìng plai bơ mờ uă bơta phan lơh gơs bơh suơn sre ndai càr Lâm Đồng dê kung gơtìp kal ke bè anih tac phan lơh gơs mờ khà priă gơmù lơyah ngan. Là cau geh git nđờ jơt nam mờng chài tàm broă tam ală bơta bơkàu koh ntê nàng tac drà kă bro in, mơya ờ hềt tŭ lơi ồng Nguyễn Văn Thành ơm tàm sơnah ƀòn 9, ƀòn dờng Dà Làc pal gơ ơm tàm bơta kal ke tài bơh jòi anih tac bơkàu bè tŭ do.

Ồng Thành pà git, jơh 2 sàu nggùl ù tam bơkàu koh ntê bơh hìu bơnhă dê, tàm hơ̆ uă ngan là bơkàu cúc ndrờm bè neh rlau tơngai tơnhàu, gơ lì jơh tàm suơn pal dus sang. Mìng geh dùl bă dềt ngan là thàn tac tŭ drà bơkàu Đầm Sen tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh pờ mpồng lơh broă tàm 3 ngai, bơh ngai 11 tus ngai 13/6 pa do. Broă drà do pơn jat tai til mpồng ơm ing lơh broă nàng rơcang sơndră kòp Covid-19 tơnơ̆ hơ̆ tơn kung là tŭ drà kă bro blơi bơkàu Dà Làc in sơlơ ờ geh tai, broă tam bơkàu hìu bơnhă dê pơn jat tai pal kong mờ uă kal ke: “Tŭ do cau lơi tus blơi mờ khà priă kàr lơi den he tac mờ khà priă kàr hơ̆, tài tŭ do pơyua tus ală anih blơi mơya kung mìng geh dùl êt lơm, ờ geh nac lòt drà den bè gơtùi khi tac. Rơndeh geh pơndiang phan uă tus ƀòn dờng Hồ Chí Minh mơya drà bơkàu Đầm Sen ờ pờ mpồng, ờ geh nac blơi den bol hi kung ờ gơtùi tac bơkàu. Bè hơ̆ den tàng tŭ do mìng tac rah rài tàm do, geh kàr lơi tac đau kàr hơ̆”.

Ndrờm bè hơ̆ sơl, broă tam bơkàu bơh hìu bơnhă mò Hồ Thị Búp tàm ƀòn tam bơkàu Thái Phiên, sơnah ƀòn 12, ƀòn dờng Dà Làc kung gơtìp kal ke tŭ uă ngan ală drà kă bro bloiw phan lơh gơs dờng tàm lơgar, ngan là tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh ơm ờ blơi phan tài gơ rềng bơh kòp Covid-19. Jat mò Búp đơs, mờ kờp jơh priă tă lơh mờr 45 tơlak đông ai 600 thơk vuông ù tam bơkàu in, ala mờ ai hìu bơnhă in priă cồng geh 50 tơlak đông bè lài, kàl tam bơkàu pa do hìu bơnhă mò ờ geh priă cồng dùl êt lơi mờ gơtìp hoàc huơr kơn jơ̆ ngan tài bơh neh dus sang jơh tơn: “Gơtìp hoàc huơr uă tài bơh kòp Covid-19 den tàng kung dil ngan gơ lơh, geh tŭ ờ kờñ sơngka sền gàr tai. Mơya dilah ờ pơn jat tai tam, hơ̆ sồng kàl tơnơ̆ drà kă bro bơkàu kơ̆ kơljap wơl den mbè gơ lơh, bè hơ̆ den tàng tŭ do pal tam đau, ờ git lơh bè lơi”.

Tềng đap broă gơlik geh kal ke bơh kòp dờng Covid-19 dê, làng bol lơh broă sa bơh càr Lâm Đồng dê sùm pal kong mờ uă bơta aniai tài gơ rềng bơh drà kă bro blơi phan lơh gơs dê. Jat ồng Phan Thanh Sang, Chủ tịch Hiệp hội bơkàu Dà Làc pà git, nàng tă bơsong dùl bơnah kal ke ai làng bol in, pa do, anih lơh broă geh gơnoar càr Lâm Đồng geh sră ngggal pơyua hờ ƀòn dờng Hồ Chí Minh in mờ neh ai gơnoar drà bơkàu Đầm Sen pờ mpồng wơl 3 ngai, dong tac dùl bơnah bơkàu ris Dà Làc in. Bulah bè hơ̆, bè jŏ jòng, cau tam bơkàu đơs bal mờ ală phan bơna bơh suơn sre ndai bơh Lâm Đồng dê đơs bal pal geh bơta tàm tơrbŏ kơ̆ rlau tàm broă lơh gơlik mờ tac phan lơh gơs, bal mờ hơ̆ kung pal rề ơnàng uă broă lơh tac phan lơh gơs, kờp bal mờ tac phan tàm online nàng kờñ tơrmù tus khà lơyah ngan rlau jơh hoàc huơr tŭ gơtìp ală bơta tam gơl dờng tài bơta drà kă bro, tàm hơ̆ geh gơ rềng tài bơh kòp Covid-19. Ồng Phan Thanh Sang pà git: “Tềng đap mat sồr làng bol lơh broă sa tàm do tàm yal jơnau nền nòn mờ ală cau tac bro tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh, mờ kung gam tơrgùm bơkàu tàm do nàng pơndiang rê hờ ƀòn dờng Hồ Chí Minh, ală càr tiah đah mat tơngai mut tus tơn ală shop, ală anih tac phan den gơtùi dong tơrmù dùl bơnah hoàc huơr tài gơ rềng bơh kòp Covid-19. Bè jŏ jòng, Hiệp hội bơkàu Dà Làc pơn jat tai dan mờ càr mhar lơh anih tờm tac bro bơkàu, crơng gơs mpồl pơndiang logistic lòt tus jơh ală càr, ƀòn dờng tàm gùt lơgar. Bơh hơ̆ pơndiang, tac bơkàu geh ƀuơn rlau”.

Nàng tơnguh broă lơh gơlik, tac phan lơh gơs bơh suơn sre tàm bơta kòp Covid-19, bơdìh mờ bơta lơh ngan bơh làng bol dê tàm broă jòi bơta lơh bal lơh gơlik mờ tac  lơh gơs nàng gàr kơ̆ kơljap anih blơi phan, sồr ală gah lơh broă geh gơ rềng pal sơlơ tơnguh rlau tai ală broă lơh dong kờl, ai tơlik lài gùng dà lơh sa, tơnguh broă hòi jà kă bro, hòi jà mờ gơ hòi gơ jà bơtàu tơnguh công nghiệp lơh gơlik, prap gàr phan lơh gơs bơh suơn sre kung bè lơh gơlik li la phan bơna nàng kờñ tơnguh bơta pràn tàm pơrlòng tàm drà kă bro.

Tài gơtìp bơh kòp Covid-19 neh lơh broă lơh sa, khà priă bal mờ drà tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng gơtìp kal ke. Bè hơ̆, tềng đăp mờ bơta mùl màl do, gah lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng geh ală broă lơh mùl màl lơi nàng dong kờl làng bol lơh broă sa geh sùm broă lơh sa mờ ring niam priă geh tàm rài kis, gàr niam rơndăp broă bơ̆t bơtàu broă lơh sa suơn sre càr tơnguh uă bơta niam mờ bơta kuơ phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre jăt gùng dà kơl jăp. Dơ̆ lùp tơnơ̆ do bơh cau ai tơngĭt jơnau đơs mờ ồng Nguyễn Văn Châu, Phó kuang atbồ Sở Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn (NN mờ PTNT) càr Lâm Đồng geh lơh loh rơlao tơngu me do.

Ơ ồng Nguyễn Văn Châu! Tàm bơta kòp Covid-19 gơtìp neh lơh aniai uă ngan tus mờ broă lơh sa, khà priă bal mờ drà tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre làng bol lơh sa dê, ồng kơlôi bè lơi bè bơta mùl màl do?

Ồng Nguyễn Văn Châu: Tŭ kòp gơtìp kal ke tàm ală càr, ƀòn dờng tàm gùt lơgar, kuơ màng là tàm ală drà kă bro uă phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre càr Lâm Đồng dê bè ƀòn dờng Hồ Chí Minh den bol añ geh ală broă lơh, hơ̆ là: tơrgùm đơng lam lơh broă sa, gròi sền kòp gơtờp; dơ̆ bàr là atbồ phan lơh broă sa suơn sre bè sơntìl, bè phơng sih... nàng pleh mờ broă sơmờm kòp Covid-19 gơtờp ai ală phan lơh broă sa suơn sre ờ niam tăc mờ làng bol lơh broă sa in; dơ̆ pe, kuơ màng ngan hơ̆ là dong kờl bè broă tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre.

Tàm ală broă lơh do, bol añ tơrgùm ngan là bè broă chồl mhar ală broă pơgồp bal broă tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre dong kờl làng bol lơh broă sa in geh anih tăc ring niam. Mờ bơdìh hơ̆ tai là tơnguh broă atbồ bơta niam phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre, dong kờl làng bol lơh broă sa tus bal mờ ală broă pơgồp bal tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre ờ lài do gah lơh broă sa suơn sre mờ ală tiah neh bơ̆t bơtàu. Mùl màl hơ̆ là ală rơndăp broă pơgồp bal neh geh kĭ nàng geh lơh sùm mờ tơnguh bơtàu.

Bơdìh hơ̆ tai, bol añ sùm gĭt broă lơh sa, tàm hơ̆ uă ngan là khà phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre tàm ală tŭ nàng tàm tơngu me hơ̆ geh broă pơgồp bal mờ ală tiah, ală mpồl lơh sa kă bro, ală hợp tác xã lơh bè lơi tăc geh phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre làng bol lơh broă sa in.Bơdìh hơ̆ tai, bol añ pơgồp bal mờ Sở Công thương nàng jòi geh anih tăc phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre ai làng bol lơh broă sa in.

Bè ồng pa đơs bơh nti, bơdìh mờ broă tơnguh broă pơgồp bal lơh sa mờ kă bro, khà priă mờ bơta niam phan geh lơh kung pal geh tơnguh uă bơta tàm pơrlòng tàm drà kă bro. Bè hơ̆, kờñ lơh geh bơta do, gah lơh sa suơn sre càr geh ală broă lơh lơi?

Ồng Nguyễn Văn Châu: Nàng chồl pràn broă lơh sa suơn sre tơnguh bơtàu, dùl tàm ală broă lơh kuơ màng ngan hơ̆ là he bơsong broă lơh mờ tăc mờ lơgar bơdìh phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre, pờ ơnàng drà kă bro nàng lơh bal broă lơh sa suơn sre tơnguh bơtàu kơl jăp.

Geh 2 broă, lài ngan là hòi jà ală mpồl lơh sa kă bro bơcri priă tàm lơgar mờ lơgar bơdìh tus bơcri priă tàm càr Lâm Đồng tàm ală gah broă bè: lơh ce, kơphe, biăp, kơnuh plai chi mờ ală phan geh bơh bơh tờm chi sa plai; dơ̆ bàr là tơnguh bơtàu ală mpồl lơh sa kă bro tàm dơlam càr tơn, lam sồr tơnguh bơtàu broă lơh sa suơn dờng, ală hìu làng bol lơh broă sa geh tơl bơta pràn tơnguh bơtàu lơh sa gơs ală mpồl lơh sa kă bro... nàng he tơnguh bơtàu di pal mờ lơh broă sa mờ khà geh uă.

Tàm hơ̆, broă lơh phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre, tơnguh bơta niam phan geh lơh là kuơ màng ngan. Rơcang bơsong ală phan mờ he lơh geh tŭ do, tàm hơ̆ uă ngan là ală phan bè biăp, bơkào, dà toh mờ ală phan geh priă tăc pah ngai kung pal geh anih tăc ring niam sơl.

Ơ ồng, bơdìh mờ ală broă lơh mờ he pa đơs, uă jơnau đơs là càr kung pal chồl pràn broă hòi jà bơcri priă, ai geh bơta niam tơnguh bơtàu broă lơh sa mờ măi mŏk lơh gơs phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre tơnguh bơtàu. Ồng kơlôi bè lơi bè broă do?

Ồng Nguyễn Văn Châu: Lơh jăt nghị định sồ 57 bơh Thủ tướng Chính phủ den càr Lâm Đồng neh tơlĭk kơrnoăt bè broă lam sồr dong kờl hòi jà bơcri priă tàm gah lơh sa suơn sre ƀòn lơgar. UBND càr neh tơlĭk khà măt ală rơndăp broă lơh hòi jà priă bơcri, tàm hơ̆ tơrgùm tàm ờ uă ală rơndăp broă lơh dờng bè: rơndăp broă lơh hìu măi lơh plai blơn sŭt, rơndăp broă lơh bè lơh tờm chi sa plai, tờm jơu ròng tu, phan lơh sơnơm mờ ờ uă rơndăp broă lơh ndai tai.

Kơ̆p kờñ ngan ală mpồl lơh sa kă bro tàm càr mờ bơdìh càr tus bơcri priă tàm càr Lâm Đồng nàng chồl pràn broă lơh sa suơn sre càr tơnguh bơtàu. Mìng is gơwèt mờ ală anih lơh broă tơnơ̆ mờ tŭ tơnhào, tŭ do kung bè tàm tơngai tus den gơwèt mờ gah lơh sa suơn sre bol añ geh tơrgùm lơh ală phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre, atbồ ală broă atbồ pa geh ală phan geh lơh sền gròi geh anih lơh gơs. Nàng lơh bè lơi tŭ bơh broă neh geh lơh ing, lơh gơs tàm ală anih tơnơ̆ mờ tơnhào den geh ai ală phan geh lơh geh bơta niam tàm drà kă bro.

Dan ưn ngài ồng!

Cau mblàng K’Duẩn mờ Ndong Brawl