VOV4.K'ho - Bulah jơh mờ [òn, [òn plei Groi Hai (xã Glar, kơnhòal Đak Đoa, càr Gia Lai) la  cau Bahnar  lơm, lơh sa phan bơna kơnờm ngan mờ  broa\ lơh sa suơn sre, gơya mờ broa\ lơh git wa\ is ngan ngồn, bơta dùl nus bal, tam klac, làng bol neh bal ta\ pơ gồp mờr 2 tơmàn pria\  mờ git nđờ rbô ngai lơh broa\ nàng lơh gùng mờ bêtông jơh ala\ gùng lòt tàm [òn. {òn plei Groi hai neh geh muh mat pa niam bơne\,  pơ gồp bal bơtàu tơngguh lơh sa mpồl bơtìan, bơtàu  tơngguh rài kis làng bol.

Kal ke srap bơta làng bol lơh la gơs.

Pơgap mờ do ờ hềt tus jơt nam,  kung drờm bè ua\ [òn ndai, ua\ ngan ala\ gùng lòt tàm [òn plei Groi Hai drờm la  gùng ù mờ bơtô rwas, bơtô iar, gơguh gơ mù, nhai prang den gơ thul kơmbuh, nhai mìu den mbè bơ\, broa\ lòt rê  mờ pơndiang phan lơh geh bơh làng bol kal ke ngan.

Bơh nam 2011,  bơh tu\ broa\ lơh dà lơgar bè bơt bơtàu [òn lơgar pa geh mut lơh,  [òn plei Groi Hai kung geh tơr`a  nàng  bơyai broa\ lơh gùng lòt. Ồng Mlum deh nam 1962-atbồ [òn plei Groi Hai ai git: ‘’Bơh sơnrờp kung geh ua\ ngan jơnau đơs krơi is ngan tài lơh sa phan bơna làng bol tàm [òn dê mìng sơnđìng ngan tàm lơh sa suơn sre, pria\ geh ờ hềt ua\. Mơya, mờ  lơh ngan pal lơh gơs geh gùng lòt kloh niam, gùng lòt rê buơn bòai, tơl na\  làng bol neh rhời tam gơl sơnơng. Ngan la bơh tu\ ala\ gơl gùng sơnrờp geh lơh gơs, làng bol neh gơ lơh gơ kờ` rlau, rcang ta\ pria\, ngai lơh broa\ nàng lơh tai ala\ gơl gùng gam wơl’’.

Gơl gùng sơnrờp geh lơh la gùng lòt gan hìu bơsram mơ gia\o, tài hơ\ la gùng bơh ala\ ùr pơgru, ala\ sau  kòn dềt tàm [òn lòt bơsram pah ngai den tàng pal geh lơh lài. Broa\ ta\ pơ gồp  lơh gùng geh tam pà jat khà A.B.C drờm mờ bơta geh  bơh hìu nha\ pas,  tơl sa,  rbah bơh tơl hìu nha\ bơh jơh mờ [òn pơrjum rwah. Jat khà ta\, tơl hìu nha\ geh ta\ pơ gồp bơh 1 tơlak tus 2 tơlak mơ gùl dùl dơ\ lơh gùng. Broa\ lơh do geh làng bol kờ` bal ngan.

Ờ mìng ta\ pơ gồp pria\, tơl cau kung geh tus bal  ai sa\ lơh gùng. Ala\ hìu nha\ tàm [òn  geh tam cah gơs 5 mpồl, 30  hìu la dùl mpồl, rhời geh lơh tơl gơl gùng he dê tàm [òn. Broa\ sền gròi bơh cau atbồ mpồl mut lơh. Mìng is ồng Mlum cau atbồ [òn den sền gròi sơmang, lu\, lòs, bràs.

Ồng Mlum boh bơr: ‘’Bal mờ làng bol lơh gơl gùng sơnrờp, a`  hơ\ sồng ai geh bơta mờng. Rơndeh pơndiang lu\ bras tus, sa\ tờm a` was, kờp, tơl hơ\ sồng dờp ờ den tơnrê wơl. A` kung ai rơndeh tuh  bràs gơnru dềt jat gah gùng lơh, hơ\ sồng tuh lu\  dăm hờ đang, bè hơ\ geh dong làng bol tềm pềr dơ\  bơrlu\ bras mờ lu\, lơh  roh êt tơngai lơh gùng rlau’’.

Tơnơ\ 5 nam dùl nú sbal, làng bol [òn plei Groi Hai neh  tuh bê tông jơh ala\ gùng tàm [òn, mờ kờp jơh jòng la  di 4 kơi sồ, kờp pria\ lơh rlau 1 tơmàn 500 tơlak pria\. Kờp du\ tus do,  làng bol geh bal lơh gùng mù tus  dà mbor nàng broa\ lòt bơ\ dà pah ngai geh bươn boài rlau.

Gùng pa, muh mat  [òn pa

Bơh tềng mpồng mut tàm [òn, ồng Mlum nho\ chờ đì rơndeh ma\y jun bol a` lòt sền dùl dar  [òn ồng dê. Jơh mờ [òn plei Groi Hai mờ ala\ hìu geh lơh niam jat gah gùng bê tông  song ring. 2 đah gah gùng geh ala\ hìu nha\ pơs wàs, sền gàr kloh ngan. Ơm wơl tàm tiah đơm mbur bơh tờm nho tềng gơl gùng gùt dar blàng coh plai [òn dê, ồng Mlum yal: ‘’Gùng do jòng di 1  kơi sồ 2,  pa lơh gơs tàm lồi nam 2016. Bulah gùt dar blàng coh plai mìng di 3, 4 hìu ơm kis, mơya bol a` gam lơh gùng bơtê nàng gơ kloh, tài do la  tiah kờ` làng bol tus nhơl tàp pràn sa\ ja` pah ngai, mờ  bơyai lơh ala\ broa\ lơh dờng [òn dê’’.

Nggui lơ ngai tà` sơ\ tềng hìu, ồng Mlêt chờ hờp: ‘’Tơl cau  drờm geh tú sbal lơh gùng, a` go\ gơ lơh chờ ngan. Tu\ do,  broa\ lòt rê, pơndiang kòi, kơphe bơh tàm suơn, tàm sre rê ờ gam bòl glar kal ke  bè lài tai. Làng bol bol a` cau lơi kung chờ lơm, he lơh gùng nàng he lòt’’. Mờ ồng Yim,  pah dơ\ lơh gùng drờm ta\ pria\ tàm khà A (2 tơlak 500 rbô pria\) mờ tus lơh gùng ờ ơm dùl ngai lơi, ai git: ‘’Gùng lòt den niam, [òn den kloh rlau ua\ ngan, mờ broa\ ka\ bro lơh sa kung buơn bòai rlau’’.

{òn plei Groi Hai, xã Glar, kơnhòal Đak Đoa geh 147 hìu, mờr 700 na\ cau, tàm hơ\ geh 20 hìu rbah. Lơh sa phan bơna sơnđìng ngan tàm  gah lơh sa suơn sre,  tơnhàu geh ờ hềt la pas, mơya làng bol neh git is tam klac, dùl nùs bal lơh gơs ala\ gùng [òn lơgar pa. Ồng Nguyễn Kim Anh, Chủ tịch UBND xã Glar, đơs: ‘’Làng bol [òn plei Groi Hai geh nùs nhơm pal sền ngềr ngan tu\ ta\ pơ gồp is pria\, pràn sa\ ja` nàng  lơh gùng mờ bê tông gùng lòt tàm [òn, dong broa\ lòt rê bươn bòai kung bè lơh tam gơl muh mat [òn lơgar niam, kloh, pas rlau. Ờ  mìng bè hơ\,  broa\ lơh is gùng bơh làng bol neh ta\ pơ gồp dong xã Glar lơh gơs broa\ bơt bơtàu [òn lơgar pa tàm nam pa do’’.

                                   Cau cih mờ yal tơnggit K’ Brọp